Het oneigenlijk gebruik van substanties

Het oneigenlijk gebruik van substanties
welke schadelijk zijn bij postduiven.
Deel 2
Salicylaten
Dr. P.Derycke
Salicylaten
Nu er onlangs op de markt een duivenpreparaat verscheen dat volgens de bijsluiter salicylzuur
bevat, is het niet overbodig daar even bij stil te staan. Wat zijn salicylaten ? Wat doen ze?
Salicylaten zijn derivaten van salicylzuur of ortho-hydroxybenzoëzuur.
Al deze preparaten danken hun werking aan de aanwezigheid van een salicylzuurgroep in de
molecule.
De werking :
a/ lokaal
b/ op het centrale zenuwstelsel
c/ op de ademhaling en het zuur-base evenwicht
d/ anti-ontstekingseffect
e/ gastrointestinaal
A/ Lokale werking
Salicylzuur is eigenlijk te irriterend voor inwendig gebruik. Het is een sterk zuur, dat
therapeutisch enkel wordt gebruikt op de huid om eelt te verwijderen of wratten aan te
stippen. Wanneer het zuur in de maag komt, kan het maagslijmvlies aangetast worden bij
onvoldoende verdunning. Zo is ook methylsalicylaat enkel geschikt voor uitwendig gebruik.
B/ Werking op het zenuwstelsel
Er zijn hier twee werkingen, met name een koortswerend (antipyretisch) effect en een
pijnstillend (analgetisch) effect.
C/ Werking op de ademhaling en het zuur-base evenwicht
Salicylaten stimuleren de ademhaling, en dit op een directe en op een indirecte manier.
Direct krijgt men toename van het ritme en de diepte van de ademhaling. Dit is door directe
prikkeling op het ademhalingscentum in de hersenen. Eenvoudig uitgedrukt is het gevolg een
lagere hoeveelheid koolstofdioxide in het bloed met als gevolg een respiratoire alkalose. Bij
nog hogere hoeveelheden salicylaten, krijgt men tenslotte een onderdrukking van het
ademhalingscentrum, zodat de koolstofdioxide niet meer zal worden uitgedreven. Er komt
ook geen verse zuurstof meer in het bloed, met als eindresultaat de dood met respiratoire en
metabole acidose of verzuring van de weefsels en het bloed.
Volledigheidshalve kan ik vermelden dat er ook nog een indirecte stimulering van de
ademhaling is, door hun “ontkoppelende werking op de oxydatieve fosforylatie in de
mitochondriën van het spierweefsel”. Zal ik U dit verhaal maar besparen?
D/ Anti-inflammatoir effect.
Door dit effect vallen de salicylaten onder de verboden substanties bij postduiven.
De salicylzuurderivaten hebben duidelijke ontstekingsremmende eigenschappen. Dit effect is
ondermeer uitgesproken bij acethylsalicylzuur (aspirine) .
Aspirine werkt naast deze eigenschap ook koortswerend en pijnstillend. Bovendien is het ook
een bloedverdunner. Daarvoor wordt het soms stiekem aan duiven gegeven.
E/ Gastro-intestinaal effect.
Nu komen we terecht bij de vervelende nevenwerkingen, namelijk de irritatie van de
slijmvliezen van maag- en darmstelsel.Er is kans op maag- en darmbloeding en
maagulceraties (maagzweren). De bloedstolling wordt vertraagd, door een daling van een stof
genaamd prothrombine die de bloedplaatjes (thrombocyten) moet doen samenklitten bij
bloedingen, om zodoende klontervorming (en dus stelping) te bekomen.
Salicylaten worden door de nieren terug uitgescheiden. Ze zijn bij te hoge dosering nefrotoxisch (schadelijk voor de nieren).