Document RTG

Bodemvruchtbaarheid en organische stof
RTG 26-10-2016
Organische stof en bodemvruchtbaarheid onlosmakelijk verbonden met
bodemleven!
1 gram vruchtbare aarde bevat vele duizenden miljoenen microorganismen; wormen, bacteriën,
schimmels, algen, protozoa ea. Ieder actief bij het rijpingsproces van de bodem, allen met een
enzymatige stofwisselingseigenschap die op hun eigen manier bijdragen aan de processen in de
bodem.
Om gezonde gewassen te kunnen produceren dient de kringloop op onze agrarische bedrijven
gezond te zijn. Gezonde gewassen laten groeien begint letterlijk bij de basis: De bodem. In een
gezond makende bedrijfskringloop wordt er gestuurd op bodemleven en voldoende organische stof
in de bodem. Van essentieel belang is hierbij dat de mest waar de bodem mee wordt gevoed van
goede kwaliteit is, en de juiste verhouding aan nutriënten bevat en dan is in het bijzonder de
koolstof/stikstof verhouding belangrijk. Een structuurrijk (veel koolstof) en eiwitarm (weinig
stikstof) rantsoen voor de koe bevordert deze verhouding. Het bodemleven is van groot belang
omdat zij de nutriënten dienen om te zetten en opneembaar te maken voor de gewassen.
Er zijn diverse zaken die een negatief effect kunnen hebben op de natuurlijke bodemvruchtbaarheid,
organische stof en bodemleven:
 Het strooien van kunstmest (of overmatige gift van stikstof)
 Het verdichten van de bodem (bijvoorbeeld door zware machines of door een afname aan
organische stof in de bodem)
 De wijze van aanwenden van de mest
 Het moment van aanwenden van de mest
VBBM
In de jaren 80 signaleert een groep agrarisch ondernemers dat er een verkeerde tendens is
betreffende bodemvruchtbaarheid en organische stof gehalte. Door de bouw van loopstallen
kwamen urine en vaste mest bij elkaar terecht, wat de samenstelling van de uit te rijden mest
veranderde. Een toenemende gift van oa kunstmest bleek nodig om dezelfde opbrengsten van
percelen te kunnen oogsten:
Landbouw
In plaats van OPbouw aan land, plegen wij ROOFbouw op land
Het moest anders: Na jarenlange verdieping is gebleken dat in een gezonde kringloop
bodemvruchtbaarheid en organische stof, met als belangrijkste drijfkracht 'het bodemleven', op de
eerste plaats staan; deze zijn in een positieve balans. Bij goed bodembeheer neemt bodemleven en
haar diversiteit en de organische stof in de bodem jaarlijks toe en is er sprake van SYMBIOSE!
De VBBM is dé vereniging waarin wetenschap, specialisten en agrarisch ondernemers elkaar op dit
onderwerp vinden.
BodemlevenBacteriën, schimmels, algen, wormen, mollen, mijten en protozoa: Zij zijn in de
bodem de schakel in het vrijmaken en omzetten van nutriënten, en de structuurvormers door
organismen welke de grond loswoelen en zuurstofrijk maken. Ze zorgen voor de ziektewering en de
bodemproductiviteit. De nutriënten, met name mineralen, komen zo vrij voor de gewassen welke
energie produceren.
Dit is de basis van ons voortbestaan, de mens is niet zelf in staat anorganisch materiaal om te zetten
in een organisch materiaal en op die manier energie benodigd voor leven te creëren. Bij een gezond
bodemleven is er sprake van meer, diverser en diepere beworteling door de gewassen. die later
achterblijven als organische stof. Zo wordt CO2 in de vorm van koolstof vastgelegd. Een verhoging
van de organische stof in de grond geeft meer waterbergend vermogen.
Gronden met gezond bodemleven zijn tevens in staat bepaalde gassen (methaan, ammoniak) vast te
leggen voordat deze vervluchtigen, door ze om te zetten in nutriënten voor gewassen zonder dat er
uitspoeling plaatsvindt. Door onder andere het emissie arm aanwenden van drijfmest komt er
blauwzuurgas in de bodem terechtDit gas doodt het bodemleven en het zuurstof gehalte in de
bodem gaat hierdoor achteruit.
Deze achteruitgang van het bodemleven heeft verdichting van de bodem tot gevolg. In deze
zuurstofarme omgeving heeft stikstof de eigenschap te worden omgezet naar het zeer
milieubelastende broeikasgas lachgas. Bij breedwerpige aanwending van drijfmest wordt
blauwzuurgas onschadelijk gemaakt door direct te binden aan luchtzuurstof.
Koolstof/stikstof C/N
Gewassen hebben koolstof én stikstof beide nodig: Koolstof als energiebron en stikstof als
belangrijke bron voor de opbouw van eiwit . Bij een overdaad aan bemesting met stikstof zullen
gewassen de koolstofbron aan spreken uit de organische stof in de bodem: Terwijl deze juist
verantwoordelijk is voor de verbinding in de bodem. Hierdoor kan er bodemerosie optreden (denkt
u maar aan de toenemende zandstormen in droge periodes rondom akkerbouwgronden). Mest van
goede kwaliteit en een goede verhouding organisch gebonden stikstof is dus van belang: Gerijpte
mest welke de juiste koolstof/stikstof verhouding bevat dragen bij aan organische stof in de bodem
en een gezond bodemleven.
Koolstof en stikstof zijn dus onmisbaar in de processen rondom gewasteelt en in het bevorderen van
bodemvruchtbaarheid en de organische stof in de bodem. De VBBM pleit voor een natuurlijk
kringloop systeem welke begint in het dier en waarbij gezondmakend microleven wordt
bewerkstelligd door:
- Koeien goede, niet rottende, mest te laten produceren door een rantsoen wat eiwitarm en
structuurrijk is aan te bieden en wat de pensfermentatie optimaliseert.
- Mest en urine in opslag te laten rijpen in plaats van te rotten (zorgen dat er zuurstof wordt
toegevoegd)
- Bodemleven te voeden met organische voeding (mest) Dit geeft een gezondere plantengroei
wat resulteert in gezondere voeding voor de koe waardoor deze weer gezondere mest
produceert.
- Mest op de juiste wijze aanwenden: Met licht materiaal, bovengronds, breedwerpig,
hapklare hoeveelheden en met (regen)water. Bodemleven blijft hierbij gespaard en
blauwzuurgas wordt geneutraliseerd door zuurstof.
De Bodem
De bovenste meter van de aardkorst = De levende opperhuid van de aarde
Naar schatting ligt er in de bovenste drie meter van de aardkorst 2,3 gigaton koolstof opgeslagen in
organische stof en fossiele brandstoffen. De aarde heeft er miljoenen jaren over gedaan om deze
energie vast te leggen. De mens is sinds de industriële revolutie bezig om deze deze energie in hoog
tempo te verbruiken.
De VBBM heeft de kennis om de energie vast te houden en te bevorderen in de
kringloop / bodem.
Femke Wiersma, communicatie: 06-83383379