Uitgebreide beschrijving Projecten Vacaturecafé en coaching naar

Project Vacaturecafé, Zorgbelang Gelderland
Algemeen
Het project Vacaturecafé hield in dat elf werkzoekenden uit de gemeente Nunspeet een training van
drie bijeenkomsten hebben ontvangen. De vierde bijeenkomst was een vacaturecafé met zestien
werkgevers uit de regio.
Samenwerkingspartners waren de gemeente Nunspeet die de werkzoekenden aandroeg en de
Normaalste Zaak die de werkgevers aandroeg.
De training was opgebouwd in drie onderdelen: 1. Wat kan ik? 2. Wat wil ik? 3. Hoe voer ik een
gesprek (voorbereiding vacaturecafé). Het eerste onderdeel ging in op de mogelijkheden en
beperkingen van mensen, wat dat betekent voor het werk en hoe je daarover praat met een potentiele
werkgever. In het tweede onderdeel stonden de thema’s zingeving, motivatie en passend werk
centraal. Het laatste onderdeel bevattehet schrijven van een elevator pitch, het komen tot een goede
CV en een afspraak met leden vande plaatselijke Rotary, waar mensen konden oefenen voor hun
sollicitatiegesprek.
De werkzoekenden zijn in het gehele traject begeleid door de ervaringsdeskundige projectleider en
drie maatjes.
Doelgroep
De doelgroep bestond uit werkzoekenden uit de gemeente Nunspeet. De gemeente heeft acht
mensen aangedragen, zij waren ook verplicht aan het traject mee te doen. Daarnaast hebben drie
mensen uit het netwerk van Zorgbelang Gelderland met een UWV-uitkering zich op eigen initiatief
aangemeld. De kandidaten vormden een diverse groep qua leeftijd, opleiding, werkervaring en afstand
tot de arbeidsmarkt. Gezamenlijke noemer was wel dat mensen een overwegend negatief zelfbeeld
hadden, weinig vertrouwen in hun mogelijkheden voor werk en dat zij moeilijk in staat waren om
zichzelf goed te presenteren.
Een deel van de deelnemers/werkzoekenden reageerde in eerste instantie negatief op het traject,
omdat zij door de gemeente gedwongen waren mee te doen. Uiteindelijk is een persoon tussentijds
afgehaakt. Bij de trainingen was geen sprake meer van echte weerstand en achteraf kijken
deelnemers positief terug op het traject.
Ervaringsdeskundigheid
Het project is uitgevoerd door een ervaringsdeskundige medewerker van Zorgbelang en drie maatjes.
De maatjes vormden zelf een gemengde groep, waarvan één persoon qua ervaring en opleiding echt
een ervaringsdeskundige genoemd kan worden.
In het algemeen werft Zorgbelang Gelderland voor dit soort projecten maatjes en deelnemers onder
meer via een eigen facebookgroep 'talenten in de maatschappelijke zorg', maar ook via
herstelgroepen van instellingen e.d. (Het Bureau Herstel van GGZ Centraal in Noordwest Veluwe is
helaas opgeheven)
Elk maatje is gekoppeld aan een paar werkzoekenden. Hun functie was vooral mentale begeleiding.
De deelnemers konden bij hen hun gevoelens kwijt, zich ontladen. De maatjes zorgden ook voor een
veilige sfeer en voor het breken van de spanning tijdens het vacaturecafe. Net als de projectleider
hebben zij ook buiten de bijeenkomsten om regelmatig contact met deelnemers gehouden.
Werkgevers
De werkgevers zijn benaderd via de Normaalste Zaak. Dit zijn dus al werkgevers met een sociaal
gezicht die graag inclusief willen werken. Niet alle werkgevers hadden een vacature op het moment
van de gesprekken. Hier is bewust voor gekozen, aangezien netwerkcontacten eveneens van belang
zijn voor toekomstige vacatures. Toch zouden we een volgende keer kiezen voor bedrijven die wel
concrete vacatures hebben.
‘Achteraf is het verder jammer dat een aantal bekende, grote bedrijven in Nunspeet zoals GPS en
Shimano, niet vertegenwoordigd waren.’
Ervaringen tijdens de uitvoering
De trainingsbijeenkomsten zijn zeer intensief geweest. Aan de slag gaan met vragen als ‘wat kun je,
waar ben je goed in?’ en ‘wat wil je?’ bleken voor een aantal deelnemers zeer confronterend, omdat
zij daar soms jarenlang nooit naar gevraagd waren of zelf bij stil hadden gestaan. Even confronterend
was de fotograaf die langs kwam om van alle deelnemers een mooie foto te maken.
Het vacaturecafé startte met twee positieve maar realistische ervaringsverhalen door een van de
maatjes en door een werkgever. Vervolgens had elke werkzoekende met vier werkgevers een
speeddate van telkens tien minuten. Na afloop zetten werkgever en werkzoekende hun conclusies
met een toelichting (waarom wel of geen vervolg) op papier. Dit papier werd door beide partijen
ondertekend.
Resultaten
“ Het heeft heel veel voor mensen opgeleverd. Mensen zijn geweldig gegroeid. Ook de mensen die
aanvankelijk niet mee wilden werken hebben tijdens de training een knop omgezet. We hebben ook
heel duidelijk gemaakt dat we er voor hen waren en dat het om hun kansen ging.”
Het vacaturecafé heeft begin juni 2015 plaats gevonden. Twee weken na het vacaturecafé is bekend
dat drie personen een (tijdelijke) baan aangeboden hebben gekregen. Er zijn vier afspraken voor een
vervolggesprek en zeven afspraken voor verder contact per e- mail. Eveneens in zeven gevallen is de
afspraak dat het CV in portefeuille wordt gehouden. Alle deelnemers hebben minimaal één
vervolgactie, de een meer dan de ander. De resultaten zijn beïnvloed door het feit dat niet alle
werkgevers op het moment van het vacaturecafé daadwerkelijk een vacature hadden.
Evaluatieve opmerkingen vanuit het project
Het is al met al een zeer intensief maar mooi project geweest, zowel voor de deelnemers als voor de
projectleider en de maatjes. De investering van de projectleider in uren is ook groter geweest dan
begroot was. En dan nog is de indruk dat het traject met drie trainingsbijeenkomsten en regelmatig
tussentijds contact eigenlijk te kort was.
Hoewel alle deelnemers achteraf blij waren dat ze hebben meegedaan, is bij een deel van de groep
het negatieve zelfbeeld en de overtuiging dat het toch niet zou lukken om werk te vinden, blijven
overheersen. Voor hen was het traject waarschijnlijk zeker te kort.
Een van de maatjes was niet echt ervaringsdeskundige. Hij vervulde meer een rol om mensen te
ondersteunen bij netwerken en deuren te helpen openen. Een overweging is om een volgende keer
een scheiding te maken tussen ervaringsdeskundige maatjes en mentoren.
De gemeente Nunspeet leverde cliënten niet vrijblijvend aan. Ze móesten meewerken. Dit
heeft bij Zorgbelang wel voor gemengde gevoelens gezorgd. Het is niet de basis waarop je eigenlijk
met mensen wil werken. Aan de andere kant, vindt Zorgbelang, heeft het de deelnemers wel veel
goeds gebracht en heeft het hen, dankzij de inspanningen van veel partijen, extra kansen gegeven.
Er is nog wel onzekerheid hoe de gemeente Nunspeet de mensen nu weer 'terug zal nemen.'
Zorgbelang houdt hierover nog wel contact met de gemeente en met de deelnemers.
Tijdens de bijeenkomst met Rotary-leden bleek dat veel mensen problemen hadden zich goed te
presenteren. In sommige gevallen maakten de Rotary-leden het mensen te moeilijk, wat een
averechts effect had want deze ontmoetingen waren juist bedoeld om vertrouwen te winnen. Dit
onderdeel verdient een volgende keer een betere voorbereiding. Overigens zijn ook positieve
contacten tussen werkzoekenden en Rotary-leden uit deze bijeenkomst voortgekomen.
Toekomst
De Normaalste Zaak en Zorgbelang Gelderland zijn beiden geïnteresseerd om dit project een vervolg
te geven in andere regio's. Zorgbelang wil eventueel ook andere regionale cliëntenorganisaties helpen
om dit uit te voeren. Er ligt veel materiaal, zoals de draaiboeken voor de trainingen en het
vacaturecafé.
Project coaching naar vrijwilligerswerk, Stichting Kompassie in Den Haag
Algemeen
In dit project helpen ervaringsdeskundige coaches mensen die op zoek zijn naar vrijwilligerswerk. De
coaches geven ondersteuning aan deelnemers om hun eigen wensen en mogelijkheden te ontdekken.
Daarnaast bemiddelen zij om deelnemers in contact te brengen met instellingen of bedrijven die een
vrijwilligersplek te bieden hebben.
Doelgroep
De doelgroep van het project zijn mensen met een psychische kwetsbaarheid die op zoek zijn naar
een vrijwilligerswerk. ‘Het gaat om mensen die zeg maar de dagbesteding ontgroeid zijn, maar die ook
niet op zoek zijn naar betaald werk’. Belangrijk is dat mensen zich vanuit intrinsieke motivatie
aanmelden en geen verplichtingen hebben vanuit de uitkerende instantie. 'Werken onder dwang werkt
altijd averechts, zeker bij mensen met psychische kwetsbaarheid.'
Coaches
De coaches zijn zelf geworven via het eigen netwerk van Kompassie of de vacaturebank van de
vrijwilligerscentrale. Zij zijn ervaringsdeskundige in de zin dat zij zelf als cliënt een geschiedenis in de
geestelijke gezondheidszorg hebben.
De coaches hebben een training van twee dagdelen gevolgd voor communicatie en coaching,
daarnaast een training voor het interne werkproces en voor kennis van wet- en regelgeving.
De rol van de ervaringsdeskundige coaches is om naast de werkzoekende te staan. In eerste instantie
brengen ze samen in kaart hoe het leven van de werkzoekende eruit ziet en waar hij of zij tegenaan
loopt. Vandaaruit wordt gewerkt aan een plan. 'We investeren eerst in de relatie. Sommige mensen
willen direct aan de slag en dan moet je ze soms afremmen.' Vanuit de ervaringsdeskundigheid lukt
het ook goed om die relatie te leggen. ‘
Het gehele team bestaat uit zes coaches en een coördinator. De coaches begeleiden de
deelnemers/werkzoekenden een op een. Onderling hebben zij werkoverleg en intervisie die door een
van de coaches wordt voorbereid. Tijdens het traject is één coach zelf uitgestroomd naar een betaalde
baan. Een persoon die zich als deelnemer aanmeldde is inmiddels doorgegroeid tot coach van de
coaches (train de trainer).
Trajecten
Uitgangspunt in elk traject zijn de wensen van de deelnemer zelf. Dat beeld wordt steeds iets
bijgeschaafd. De coaches doen veel beroep op zelfredzaamheid. Zo mogelijk worden mensen
gestimuleerd om zelfstandig op pad te gaan. ‘ Het is niet de bedoeling dat zij achterover leunen en dat
wij voor hen aan de slag gaan. Als wij een mogelijke werkplek voor iemand gevonden hebben, gaat hij
er in principe ook zelf naar toe. Alleen in enkele gevallen gaat de coach de eerste keer mee.’
Coaches en deelnemers maken geen uitgebreide stappenplannen of iets dergelijks. De coach legt op
hoofdlijnen wel een aantal basiszaken vast voor het geval hij zelf (tijdelijk) uitvalt.
Als iemand een werkplek vindt blijft de coach contact houden zolang het nodig is. Hij informeert ook bij
de werkgever hoe het gaat.
Gemeente
Kompassie heeft overleg gehad met de gemeente over het project. Duidelijk is gemaakt dat
Kompassie geen verlengstuk van de gemeente wil zijn en dus geen mensen wil helpen bij hun
sollicitatieplicht of plicht om een tegenprestatie te leveren. Voor toeleiding naar betaald werk zijn ook
professionele dienstverleners aangewezen, vindt Kompassie.
Op deze basis zijn afspraken gemaakt dat de gemeente mensen kan aanmelden bij Kompassie. Dat is
ook gebeurd. Het aantal aanmeldingen via de gemeente is in de loop der tijd wel verminderd, mogelijk
omdat met de komst van de participatiewet het aantal mensen zonder (sollicitatie)verplichtingen
kleiner is geworden. De mensen die de gemeente aandraagt vormen in het algemeen een heel
kwetsbare groep met een zeer klein sociaal netwerk.
Werving
Het project is in november 2014 voortvarend van start gegaan. De coaches zijn onder de aandacht
gebracht van de werktafels van het maatschappelijk steunsysteem, bij sociaal verpleegkundigen, bij
bewonersoverleggen van beschermd wonen en bij instellingen als Anton Constandse en Limor.
Daarnaast vindt samenwerking plaats met de gemeente en met re-integratiebureau TRACK dat
gespecialiseerd is in activering en werk voor mensen met een psychische handicap.
De meeste deelnemers komen echter via het steunpunt van Kompassie zelf binnen.
Werkplekken
Voor plaatsing van werkzoekenden werkt Kompassie samen met organisaties voor vrijwilligerswerk
zoals PEP in Den Haag. Maar de coaches zoeken ook daarbuiten naar vrijwilligersplekken: ‘Je moet
een netwerk opbouwen, bedrijven leren kennen die hiervoor openstaan. Bij zorg- en
welzijnsinstellingen heb je de makkelijkste ingang, maar sommige mensen willen iets anders. Iets met
boekhouding of ontwerpen. Dan ga je daar achteraan. Het is echt maatwerk.’
De ingang bij instellingen voor zorg en welzijn is vaak het makkelijkst. Zij zijn meer bekend met de
doelgroep. ‘Andere bedrijven weten niet altijd wat het inhoudt. Het is belangrijk dat zij er wel zelf in
willen investeren en begeleiding kunnen geven. Je kunt bedrijven ook niet uitleggen om wat voor
mensen het gaat. Daarvoor moeten ze onze deelnemers gewoon persoonlijk ontmoeten.’
Resultaten
In het half jaar dat het project loopt zijn acht mensen geplaatst, bij nog eens acht mensen is het traject
gestopt, en bij vijftien personen loopt het traject nog.
Redenen voor uitval zijn dat voorliggende problematiek toch te zwaar is (bijvoorbeeld huisvesting) of
dat mensen toch te maken krijgen met sollicitatieplicht. In de praktijk passen de deelnemers die via
Kompassie zelf binnen komen het best in het profiel en zijn zij ook het makkelijkst bemiddelbaar.
‘Het is een heel mooi en waardevol project, een belangrijke toevoeging voor mensen die tussen zeg
maar dagbesteding en verplicht betaald werk zoeken invallen. We willen nog wel meer aanmeldingen,
dus we gaan komende tijd weer investeren in acquisitie, onder meer bij de werktafels van het
maatschappelijk steunsysteem en de FACT teams.’
Toekomst
Het project is deels door Open voor Werk en deels door het Oranjefonds mede gefinancierd. Deze
bijdragen waren vooral nodig om te kunnen opstarten. Kompassie verwacht het project verder met
eigen middelen voort te kunnen zeten. 'Zoals het nu loopt kunnen we het aardig integreren in ons
dagelijks werk. De ervaringsdeskundige coaches dragen het project grotendeels zelf. Zij voeren ook
zelf taken uit voor acquisitie en verbreden van het netwerk.’