Uitgebreide inhoudsopgave - Goed voorbereid naar de pabo

Uitgebreide inhoudsopgave Geowijzer
1
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
2
2.1
2.2
2.3
DEEL 1: KENNISBASIS INHOUD
Kaart en atlas
Wat is Aardrijkskunde?
Aardrijkskunde of geografie
KNAG
Geografisch leren kijken
Actueel wereldbeeld
Geografische zienswijze
Multiperspectiviteit: natuurlijke en menselijke factoren
Meervoudig bronnengebruik
Schaal
Schaalniveaus
Schaal op de kaart
Atlas
Soorten kaarten
De atlas
GIS
Remote sensing
Kaartprojecties
Plaatsbepaling op de aarde
Geografische breedte
Geografische lengte
Vakkenstelsel
Tijdzones
GPS en navigatiesystemen
Topografie
Plaatsbeschrijving
Het nut van topografie
De keuze van de basistopografie
Weer en klimaat
Planeet Aarde
Zonnestelsel
Opbouw van de atmosfeer
Weer
Klimaat
Dag en nacht
Seizoenen
Temperatuurfactoren
Breedteligging
Hoogteligging
De gesteldheid van het aardoppervlak en de land-zeeverdeling
Zeestromen
De ligging van gebergten
Neerslag
Kringloop van het water
Neerslagvormen
2.4
2.5
2.6
3
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
Neerslagtypen
Wolken
Moesson
Luchtbewegingen
Wind
Grote windsysteem
Orkaan
Tornado
Plantengroei en klimaten
Tropisch regenwoudklimaat
Savanneklimaat
Steppeklimaat
Woestijnklimaat
Gematigde zone: Middellandse Zeeklimaat
Gematigde zone: zeeklimaat
Landklimaat
Polair klimaat
Klimaatverandering
Klimaten vroeger en nu.
Vermindering van de albedo
De curve van Milankovitch.
Zonneactiviteit.
Vulkaanuitbarstingen.
El Niño.
Veranderingen in de Golfstroom.
Broeikaseffect en het versterkt broeikaseffect.
Gat in de ozonlaag.
Landschappen in Nederland
Zandlandschap
Ontstaan
Bewoning
Landinrichting
Lösslandschap
Ontstaan
Bewoning
Sint-Pietersberg
Veenlandschap
Ontstaan
Bewoning
Turf baggeren of steken
Zeekleilandschap
Ontstaan
Bewoning
De Beemster
Duinlandschap
Ontstaan
Bewoning
Drinkwaterwinning
3.6
Rivierkleilandschap
Ontstaan
Bewoning
Nieuwe natuur
4
4.1
Nederland en het water
Hoog en laag
Neder-land
Wonen op hoogte
Het poldersysteem
Soorten polders
Nederland leeft met water
Zuiderzeewerken
De Zuiderzee
Watersnoodramp 1916
Afsluitdijk
Inpolderingen
Schaalvergroting
Deltawerken
Watersnoodramp 1953
Het Deltaplan
Oosterscheldekering
Europoortkering: Maeslantkering en Hartelkering
Ruimte voor de rivier
Rivierwater
Hoogwater in 1993 en 1995
Deltaplan Grote Rivieren
Ruimte voor de Rivier
Toekomstig hoogwaterbeleid
Kustverdediging
De kust
Getijde
Kustbeleid en dynamisch kustbeheer
Zwakke schakels
Waterproblemen wereldwijd
Te veel water
Te weinig water
Vervuild water
Toekomstig mondiaal waterbeleid
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
5
5.1
5.2
Actieve aarde
Endogene en exogene krachten
De aarde
Platentektoniek
Plaatbewegingen
Divergentie
Convergentie
Transversale bewegingen
5.3
5.4
5.5
5.6
6
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
Vulkanisme
Vulkanen
Stratovulkaan
Schildvulkaan
Spleeterupties
Vulkanische verschijnselen
De aarde beeft
Aardbeving
Tsunami
Bergen
Reliëf
Vegetatiezones op een berg
Gletsjers
Kringloop van het gesteente
Gesteente
Stollingsgesteente
Sedimentgesteente
Metamorf gesteente
Verwering
Erosie en sedimentatie
Bevolking en ruimtelijke inrichting
Bevolkingsaantallen
Demografie
Geboorte en sterfte
Emigratie en immigratie
Demografische transitie
Leeftijdsopbouw van de bevolking
Bevolkingsopbouw
Demografische druk
Buitenlandse migratie
Push – en pullfactoren
Allochtoon en autochtoon
Emigratie
Binnenlandse migratie
Urbansiatie
Wederopbouw en woningnood
Suburbanisatie
Groeikernen
Compacte stadbeleid
Stad en platteland
Stad en dorp
De stad groeit
Van sanering naar grotestedenbeleid
Landelijk gebied
Nota Ruimte
Bundeling van verstedelijking en infrastructuur
Bevorderen van krachtige steden en een vitaal platteland
Waterbeleid
De EHS:investeren in de kwaliteit van de natuur
Landschappen ontwikkelen met kwaliteit
7
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
8
8.1
8.2
8.3
7. Bestuur in Nederland en Europa
7.1 Bestuur in Nederland
Gemeente
Provincie
Het Rijk
Waterschap
Ruimtelijke ordening
Rijk
Provincie
Gemeente
Ontstaan van de Europese Unie
Van EGKS via EEG naar EG
De Europese Unie
Uitbreiding van de EU
Bestuur in de Europese Unie
De Europese Raad
Raad van de Europese Unie
Europees Parlement
Europese Commissie
Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen
De Europese Centrale Bank
Europees beleid
Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB)
Regionaal beleid
Innovatiebeleid
De Europese Unie in de wereld
Buitenlands- en veiligheidsbeleid
Wereldhandel
Ontwikkelingshulp
Humanitaire hulp
8. Bestaansmiddelen
Economische systemen
Kapitalisme
Het Angelsaksisch en Rijnlands model
Socialisme en communisme
Beroepsbevolking
Primaire sector
Akkerbouw
Veeteelt
Tuinbouw
Bosbouw
Visserij
Mijnbouw
Secundaire sector
8.4
8.5
8.6
9
9.1
9.2
9.3
9.4
9.5
9.6
Industriële revolutie
Zware industrie
Lichte industrie
Tertiaire sector
Verkeer en vervoer
Mainports
Mainport Schiphol
Mainport Rotterdam
Recreatie en toerisme
Quartaire sector
Globalisering
Globalisering
Glokalisering
Multinationals
Global shift
Centrum en periferie
Keerzijde van globalisering
IMF en Wereldbank
WTO en vrijhandel
Andersglobalisten en antiglobalisten
Fair trade
Migratie
9. Arm en rijk in de wereld
Wanneer ben je rijk?
Indicatoren van ontwikkeling
Gezondheidszorg
Onderwijs
BNP
Steeds meer stedelingen
Sterke bevolkingsgroei
Migratie
Overurbanisatie
Natuurlijke factoren voor onderontwikkeling
Het klimaat
Verwoestijning
Bodemerosie
Economische factoren voor onderontwikkeling
Kolonialisme
WTO – de wereldhandelsorganisatie
Ontwikkelingssamenwerking
Microkrediet
Sociale factoren voor onderontwikkeling
Snelle bevolkingsgroei
Politieke factoren
Corruptie
Milleniumdoelen
De Verenigde Naties
Acht millenniumdoelen
10
10.1
10.2
10.3
10.4
11
11.1
11.2
11.3
11.4
12
12.1
12.2
DEEL 2: KENNISBASIS DIDACTIEK
10. Aardrijkskunde op de basisschool
10.1 Kerndoelen
Kerndoelen – kennisdoelen
Oriëntatie op jezelf en de wereld
Leerlijnen en tussendoelen
Vaardigheidsdoelen
Criteria van Mager
Attitudedoelen
10.2 Dé Canon – Een canon
De Canon van Nederland
De watercanon
Canon van het Nederlandse landschap
Andere canons
Ontwikkelingspsychologie
Spelend leren
Een realistisch wereldbeeld
Spelen in de bovenbouw van de basisschool
Aardrijkskunde en taal
Taalontwikkeling
Schooltaal gebruiken
Taal in zaakvakken
Vernieuwers en het aardrijkskunde-onderwijs
Jenaplan; een wereldoriënterende school
Jenaplan:het concept
Gesprek, spel, werk en viering
Wereldoriëntatie
Montessori: van het geheel naar delen
Montessori : het concept
Kosmische visie op de mens en de wereld
Kosmische opvoeding en kosmisch onderwijs
Montessori en aardrijkskunde
De ontdekker, de verkenner en de wetenschapper
Freinet: de eigen belevingswereld
Technieken
Freinet en wereldoriëntatie
Dalton: vrijheid in gebondenheid, zelfstandigheid en samenwerking.
Education: opvoeding en onderwijs
Het Daltonprincipe
Dalton op de basisschool
Kaartlezen
Voorbereidend kaartlezen
Ruimtelijke oriëntatie
Aanvankelijk kaartlezen
Expanding horizon
12.3
12.4
13
13.1
13.2
13.3
13.4
14
14.1
14.2
14.3
14.4
Plattegrondsbesef
Lezen van kaartsymbolen
Schaalbegrip
Hanteren van (wind)richtingen
Ontdekken van vormen van generalisaties
Plaatsbepaling met behulp van coördinaten
Aanvankelijk kaartlezen en de Eindtoets Basisschool
Voortgezet kaartlezen
Kaartvisualisatie
Kaartinventarisatie
Kaartanalyse
Kaartinterpretatie
Wandkaart en globe
Wandkaarten
De globe
Digitaal schoolbord
Topografie
Topografie leren
Mental map
Een standaardlijst
De didactiek van de topografie
Rijke leeromgeving en functionele topografie
Een verantwoord eigentijds kaartbeeld aanleren
Atlas
Topografie spelend leren
Jeugdboeken
Spelen met kaarten
Computer
Atlasgebruik
Zoekstructuren in de atlas
Hulpmiddelen in de atlas
Methoden voor aardrijkskunde onderwijs
Thematische of regionale opzet
Van regionaal naar………..
Thematisch-concentrisch
Thematisch-exemplarisch methode
Regionaal-thematisch
Vakkenintegratie
Wereldoriëntatie
Vakkenintegratie
Methode kiezen en gebruiken
Informatie over methodes
Verschillen tussen methodes
Flexibel gebruik
Actualiteit
Evaluatie op drie niveau's
Toetsen op school
De CITO-toets
Periodieke Peilingen van het Onderwijsniveau (PPON)
15
15.1
15.2
15.3
15.4
16
16.1
16.2
16.3
16.4
15 Educaties
De samenleving en educaties
Maatschappelijk belang
Toepassen van educaties
Educatiecirkel
Media-educatie
Natuur – en milieubeleid
Natuur – en milieueducatie (NME)
Duurzame ontwikkeling
Mondiale educaties
Ontwikkelingseducatie
Vredeseducatie
Mensenrechteneducatie
Intercultureel onderwijs
Burgerschapskunde
Wereldburgerschapskunde
Erfgoededucatie
Erfgoedonderwijs op de basisschool
Erfgoededucatie bij jonge kinderen
Cultureel erfgoed
Natuurlijk erfgoed
Industrieel erfgoed
Werelderfgoed
16 Didactische werkvormen
Educatieve spellen
Waarom spellen?
Rollenspel
Simulatiespel
Leerspellen
Beelddidactiek
Haubrich
Bordtekening
Het knieboek
Bewegende beelden
Voorwerpen
Veldwerk
Kijktocht
Veldinventarisatie
Veldonderzoek
Excursie
Educatief ontwerpen
Verhalend ontwerpen
Projectonderwijs
Doe – en ontdekkisten
Verhalen en liedjes [#rn]
Zandtafel
Maquette
Webquest