Geen diatitel - Vereniging voor Pensioenrecht

Het indirect discriminerende
karakter van de franchise
Emilie Schols
Vereniging voor Pensioenrecht
Utrecht, mei 2004
Uitspraken CGB 30-03-2004
• Uitspraak gaat niet over de hoogte van de AOW maar over
de wijze waarop rekening wordt gehouden met de AOW
• Valt onder reikwijdte gelijkbehandelings-wetgeving (HvJ
EG 29-9-1994, zaak C 7/93, Beune)
• Onderscheid wordt in aanmerking genomen vanaf 17 mei
1990, verzoek m.b.t. periode ervoor niet ontvankelijk
• Uitvoerder en werkgever kan worden aangesproken (HvJ
EG 9-10-2002, zaak C 379/99, Menauer)
Vervolg uitspraak CGB (1)
• Hoge franchise (2*) heeft tot gevolg dat
tweeverdieners, in tegenstelling tot
alleenverdieners, nooit streefpensioen
kunnen bereiken
• Dit tweeverdienersgat levert een
onderscheid op tussen alleen- en
tweeverdieners
• Dit is geen direct onderscheid ogv geslacht
Vervolg uitspraak CGB (2)
• Kan indirect zijn als het significant meer
personen van één geslacht treft
• Beoordeling adhv cijfers fonds,
onderneming of CBS
• Vrouwen zijn vaker onderdeel van
tweeverdienersrelatie en daar ook vaak de
minst verdienende partner
Wanneer (vermoeden van)
indirecte discriminatie?
• Wanneer verschillende regels worden
toegepast op vergelijkbare situaties of
wanneer dezelfde regels worden toegepast
op verschillende situaties
• Vgl.HvJ EG 14-2-1995 zaak C-279/93 r.o.
30 (Schumacker) en 13-2-1996 zaak C342/93 r.o. 16 (Gillespie)
• Diverse oordelen CGB (1999/10)
Indirecte discriminatie: relatief tellen
160
40
60
Relatieve telling
• HvJ EG, 31-3-1981, zaak 96/80 (Jenkins)
• HvJ EG, 13-5-1984, zaak 170/84 (Bilka)
• HvJ EG, 27-6-1990, zaak C-33/89
(Kowalska)
Relatieve telling
• Er zijn evenveel mannelijke als vrouwelijke
tweeverdieners (VB, Opf, v.d. Griend) ✘
• Er zitten procentueel significant meer
tweeverdieners in het totale
werknemersbestand vrouwen dan in het
totale werknemersbestand mannen ✔
Objectieve rechtvaardiging?
Is er een legitiem doel?
CGB: Ja, het afstemmen van de tweede op
de eerste pijler is een legitiem doel waaraan
iedere discriminatie vreemd is
VB en Opf in persbericht
Doel van franchise is niet om aan
te sluiten bij de AOW-uitkering
op leeftijd 65
Wat is het doel dan wel?
En is dat doel gerechtvaardigd?
Site Duidelijk Pensioen (VB)
Het werknemerspensioen is gebaseerd op het salaris van de
werknemer. Uitgangspunt is veelal dat het AOWpensioen en het bedrijfspensioen samen zeventig
procent van het laatst verdiende loon moeten
opleveren. Als u tussen het 25e en het 65e jaar pensioen
hebt opgebouwd, is er dus een opbouwperiode van 40 jaar.
Om tot die zeventig procent te komen, wordt elk jaar 1,75
procent van het pensioen opgebouwd (40 x 1,75 = 70). Dit
gebeurt overigens niet over uw volledige salaris. U
ontvangt later immers ook AOW. Pensioenfondsen
houden dan ook rekening met een drempelbedrag, de
franchise geheten, waarover geen pensioen wordt
opgebouwd.
ABP:
• Franchise
Het deel van het salaris waarover geen
pensioen wordt opgebouwd. De 65-plussers
krijgen hiervoor in de plaats AOW van de
Sociale Verzekeringsbank. Over de
franchise betaalt de werknemer dan ook
geen pensioenpremie.
Objectieve rechtvaardiging
Is het middel passend?
Nee:
• doordat de AOW voor iedereen verschillend
is, is het middel (één uniforme franchise)
per definitie ongeschikt
• Leefsituatie kan steeds wijzigen
Objectieve rechtvaardiging
Is het middel noodzakelijk?
M.a.w. Is er een andere, minder benadelende,
manier om te zorgen voor afstemming
tussen pijler 1 en pijler 2?
Ja: elke lagere franchise is minder nadelig
Lager opbouwpercentage zonder drempel
kan ook! (vgl horeca, shell)
En ter overweging…
• Wordt door franchise verwezen naar
(fictieve) gezinssituatie?
• Is hoge franchise niet terug te voeren op
(oude) gewoonten en gebruiken?
• Is verwachtingspatroon niet ‘gendered’
omdat het met name gebaseerd is op het
leef- en werkpatroon van mannen?
• Is derhalve geen sprake van stereotypering?
En hoe verder…..
• Met toename aantal werkende vrouwen
verdwijnt indirect discriminerende karakter
voor tweeverdienende vrouwen
• Maar blijft voor laagverdieners zoals:
–
–
–
–
Jongeren
Allochtonen
Chronisch zieken en gehandicapten
Vrouwen
Oplossing?
• Afscheid van nietmachine en plakband
• Fundamenteel nadenken over inrichting
tweede pijler
• Slechten van drempels:
Weg met de franchise
Afschaffing franchise
•
•
•
•
Is niet per definitie kostenverhogend
Zie spoorboekje van de Meetwijzer
Wel herverdeling pensioenmiddelen
Dat is niet nivellerend maar wel afschaffing
van extreme denivellering
• Maakt eind aan ‘rare’ deeltijdconstructie
• Maakt pensioenregelingen minder
onbegrijpelijk