Naam:Renske Datum:1-3-2010 Noteer je antwoorden op de vragen hieronder. Doe het wel netjes. Gebruik de pijltjestoetsen om naar de volgende regel te gaan. Opdracht 1 Onze aarde is uit verschillende lagen opgebouwd. Welke 4 ‘lagen’ worden in het filmpje genoemd? De 4 lagen zijn: mantel, aardkorst,binnenkern, buitenkern. Waaruit bestaat de mantel van de aarde? De mantel bestaat uit: een stroperige massa van 3000 kilometer dik. Hoe ziet de aardkorst eruit? De aardkorst bestaat uit: Die aardkorst lijkt dik, maar is het niet. De aarde bestaat uit platen. Je hebt 2 soorten platen. Er zijn 2 verschillende soorten platen. Welke? Vertel erbij wat dat inhoudt. Continentale platen Deze liggen onder al het land. Oceanische platen. Deze liggen onder al het water. Welke dingen ontstaan er doordat die platen bewegen? Er ontstaan gebergten, aardbevingen en vulkanen. Opdracht 2 Doordat 2 platen van de aardkorst wel eens uit elkaar drijven of onder elkaar door schuiven, komt het vloeibaar gesteente van diep uit de aarde omhoog. Hoe wordt dat gesteente genoemd? Dat noemen we als het in de aarde zit magma en als het er uit komt lava. Het vloeibare gesteente wordt de berg (vulkaan) ingeduwd. Aan de bovenkant (krater) stolt het gesteente weer. Het wordt weer hard. Maar er ontstaat een grote prop. Soms ontploft die prop. Wat gebeurt er dan verder? Als de vulkaan tot uitbarsting komt Gas ontsnapt en magma komt naar boven. Een grote zware wolk gaat langs de vulkaan naar beneden. Aan de buitenkant is de wolk grijs, maar binnenin zit gas en as. Om de vulkaan heen komt heel veel afval terecht. Vulkaanuitbarstingen kunnen grote rampen veroorzaken. Noem eens een bekende vulkaan die in 1883 voor veel slachtoffers zorgde. Deze vulkaan heet Krakatau Waar ligt die vulkaan? (Geef de juiste letter.) Die vulkaan ligt op het kaartje bij letter c en b. Opdracht 3 Er is niet één soort vulkaan, maar er zijn er verschillende. Ga naar de Taptoe spreekbeurt en klik op “naar de spreekbeurt” (zie plaatje) Welke soorten worden genoemd? Soorten: Koepel vulkanen Spleet vulkanen Caldera vulkanen In de spreekbeurt wordt ook de beroemdste uitbarsting aller tijden genoemd. Welke vulkaan was dat? In welk land? Wanneer was die uitbarsting? Welke steden werden door deze uitbarsting bedolven? Vulkaan : Vesuvius Land :Italië Jaar :bijna 2000 jaar geleden in het jaar 79 Steden : De stad Pompeji Opdracht 4 De aardkorst is niet één geheel maar bestaat uit verschillende stukken die als een legpuzzel in elkaar passen. Die stukken noemen we "platen", en die platen bewegen ten opzichte van elkaar. Waardoor ontstaan er dan eigenlijk de aardbevingen? Dat komt doordat: De platen houden elkaar tegen. Er ontstaat een grote spanning, totdat de platen ineens losschieten. Dat losschieten geeft een enorme schok. Hoe wordt de plek recht boven de plaats van een aardbeving genoemd? Deze plek noemen we het epicentrum. Waarom heeft San Francisco zo’n last van aardbevingen? Dat komt doordat het op een breuklijn ligt. hoe heet daar de continentale plaat? Continentale plaat: de Noord-Amerikaanse plaat. hoe heet de oceanische plaat? Oceanische plaat: Pacifische Plaat. Opdracht 5 De kracht van aardbevingen wordt uitgedrukt op een schaal. Deze schaal is genoemd naar een Amerikaanse seismoloog. Hoe heette die seismoloog (en zijn schaal) ? Die seismoloog heette: Charles Francis Richter. In welk jaar is de schaal opgesteld? In 1935. Hierboven zie je welke sterkte de aardbeving kan hebben. Hoe vaak komt een zware aardbeving (6 tot 6.9) ongeveer voor per jaar? (In het schema van link 5 staat krachtig) Ongeveer 120 keer per jaar. Dat is dus ongeveer 1 zware aardbeving per 3 dagen. Opdracht 6 Een cycloon is een grote verwoestende storm. Maar hoe ontstaat een cycloon eigenlijk? Vul de woorden die hieronder staan in op de goede plek in de tekst. lage luchtdruk - orkanen - het oog van de storm windkracht 12 - luchtstromen - aarde - zee hurricanes - 100 den – tyfoons. Cyclonen ontstaan altijd boven zee en nemen vaak dezelfde routes. Het warme zeewater verdampt en stijgt snel op. Als de lucht dan weer afkoelt, komt er veel warmte vrij en ontstaan er sterke luchtstroom. Doordat de aarde draait, gaan de luchtstromen óók draaien. Het gaat heel snel in de rondte. Precies in het midden van die draaiing ontstaat een hele lage luchtdruk , waardoor de draaiwind snel omhoog cirkelt. Zo'n draaiwind, de cycloon, kan wel een doorsnee hebben van 100 den kilometers! Aan de rand waait het er ongelofelijk hard - met meer dan windkracht 12 - maar precies in het midden is het bijna windstil. Het is het oog van de storm. Cyclonen komen bijna op ieder continent voor, al heten ze overal anders. Soms heten ze oorkanen soms hurricanes en soms tyfoons. Opdracht 7 Een cycloon (orkaan) en een tornado zijn niet hetzelfde. Waar ontstaat een cycloon (vraag 6)? Een cycloon ontstaat altijd boven zee. Waar ontstaat (meestal) een tornado? Een tornado ontstaat meestal boven zee. Kan een tornado ook boven water ontstaan? Hoe heet hij dan? Hij heet dan cycloon of hurricanes en soms een tyfoons. Welke vorm heeft een tornado? Een tornado heeft de vorm het is een soort buis met een gat er in. (op de foto zie je dat de onderkant smal is maar dat is niet zo. Maar in het echt is hij heel dik). De breedte van een orkaan kan soms wel een paar honderd kilometer zijn. Hoe breed is de onderkant van een tornado? Van 800 meter doorsnee. Wat is er hetzelfde bij orkanen en tornado’s? Zowel bij een orkaan als een tornado is het beide een wervelstorm. Opdracht 8 Vul de woorden die hieronder staan in op de goede plek in de tekst. De zeebeving is ontstaan door een aardbeving in zee, een tsunami dus. De aarde bestaat uit verschillende platen. Deze zijn altijd een klein beetje in beweging, maar daar merk je eigenlijk nooit iets van. Het gebeurt wel eens dat twee platen te hard tegen elkaar schuiven. Dan heb je een aardbeving. Door de beving ontstaan golven. Eerst zijn ze nog heel klein, maar de golven gaan steeds sneller. Wel 800 kilometer per uur. Dat is net zo hard als een vliegtuig. De golven gaan net zo lang door tot ze aan land komen. Omdat ze al die tijd zo hard zijn gegaan, wordt de golf met een gigantische kracht op het land gegooid. Zo kan een tsunami metershoog worden. Opdracht 9 Het grootste deel van de aarde is bedekt met water. Welk deel ongeveer? Ongeveer Een groot deel van al het water zit in het ijs op de Noord- en Zuidpool. Het ijs is op de Zuidpool wel 4 km. dik. Dat ijs smelt langzaam af, omdat de atmosfeer warmer wordt. Dat is de schuld van de mensen. Stel je voor dat al dat water smelt. Hoeveel zullen de zeeën en oceanen dan stijgen? Dan zullen zeeën en oceanen In Nederland hebben we ook een erge overstroming gehad. In welk jaar was dat? Dat was in Hoe heette het plan om Nederland beter te beschermen tegen het water? Het plan heette