Naam:Déna Vorstenbosch Datum: Maart 2010 Noteer je antwoorden op de vragen hieronder. Doe het wel netjes. Gebruik de pijltjestoetsen om naar de volgende regel te gaan. Opdracht 1 Onze aarde is uit verschillende lagen opgebouwd. Welke 4 ‘lagen’ worden in het filmpje genoemd? De 4 lagen zijn: binnenkern, buitenkern,mantel en de aardkorst. Waaruit bestaat de mantel van de aarde? De mantel bestaat uit: dikke laag steen (magma) Hoe ziet de aardkorst eruit? De aardkorst bestaat uit: verschillende stukken de aardkort is niet een geheel maar bestaat uit 2 soorten platen: continentale platen en oceanische platen (platen onder zee) Er zijn 2 verschillende soorten platen. Welke? Vertel erbij wat dat inhoudt. Continentale platen. Deze liggen onder alles wat land is. Oceanische platen. Deze liggen onder alle oceanen die er zijn. Welke dingen ontstaan er doordat die platen bewegen? Er ontstaan gebergte zoals de Alpen, aardbevingen net zoals in Haïti en vulkanen doordat de platen over elkaar bewegen en soms tegen elkaar aan botsen. Opdracht 2 Doordat 2 platen van de aardkorst wel eens uit elkaar drijven of onder elkaar door schuiven, komt het vloeibaar gesteente van diep uit de aarde omhoog. Hoe wordt dat gesteente genoemd? Dat noemen we magma (hete brei) nadat het uit de vulkaan is gekomen noemen we het pas lava. Het vloeibare gesteente wordt de berg (vulkaan) ingeduwd. Aan de bovenkant (krater) stolt het gesteente weer. Het wordt weer hard. Maar er ontstaat een grote prop. Soms ontploft die prop. Wat gebeurt er dan verder? Als de vulkaan tot uitbarsting komt barst de vulkaan uit elkaar en krijg je een hele grote grijze wolk te zien. Aan de buitenkant is dat een grijze wolk, maar van binnen zit roodgloeiende gas en as. Rondom de vulkaan komt heel veel as en puin terecht. Vulkaanuitbarstingen kunnen grote rampen veroorzaken. Noem eens een bekende vulkaan die in 1883 voor veel slachtoffers zorgde. Deze vulkaan heet : de Krakatau Waar ligt die vulkaan? (Geef de juiste letter.) Die vulkaan ligt op het kaartje bij letter : B Opdracht 3 Er is niet één soort vulkaan, maar er zijn er verschillende. Ga naar de Taptoe spreekbeurt en klik op “naar de spreekbeurt” (zie plaatje) Welke soorten worden genoemd? Soorten: Koepelvulkaan Calderavulkaan Spleetvulkaan In de spreekbeurt wordt ook de beroemdste uitbarsting aller tijden genoemd. Welke vulkaan was dat? In welk land? Wanneer was die uitbarsting? Welke steden werden door deze uitbarsting bedolven? Vulkaan : Vesuvius Land : Italië Jaar : 79 Steden : Pompeji, Herculaneum Opdracht 4 De aardkorst is niet één geheel maar bestaat uit verschillende stukken die als een legpuzzel in elkaar passen. Die stukken noemen we "platen", en die platen bewegen ten opzichte van elkaar. Waardoor ontstaan er dan eigenlijk de aardbevingen? Dat komt doordat: de platen wel eens tegen elkaar aan botsen. Hoe wordt de plek recht boven de plaats van een aardbeving genoemd? Deze plek noemen we het epicentrum Waarom heeft San Francisco zo’n last van aardbevingen? Dat komt doordat San Francisco op een breuklijn ligt. Wat is daar de continentale plaat? Continentale plaat: De Noord-Amerikaanse plaat Wat is de oceanische plaat? Oceanische plaat: de Pacifische plaat Opdracht 5 De kracht van aardbevingen wordt uitgedrukt op een schaal. Deze schaal is genoemd naar een Amerikaanse seismoloog. Hoe heette die seismoloog (en zijn schaal) ? Die seismoloog heette Charles richter In welk jaar is de schaal opgesteld? In 1935 Hierboven zie je welke sterkte de aardbeving kan hebben. Hoe vaak komt een zware aardbeving (6 tot 6.9) ongeveer voor per jaar? (In het schema van link 5 staat krachtig) Ongeveer 120 per jaar. Dat is dus ongeveer 1 zware aardbeving per 3 dagen. Opdracht 6 Een cycloon is een grote verwoestende storm. Maar hoe ontstaat een cycloon eigenlijk? Vul de woorden die hieronder staan in op de goede plek in de tekst. Cyclonen ontstaan altijd boven zee en nemen vaak dezelfde routes. Het warme zeewater verdampt en stijgt snel op. Als de lucht dan weer afkoelt, komt er veel warmte vrij en ontstaan er sterke luchtstromen Doordat de aarde draait, gaan de luchtstromen óók draaien. Het gaat heel snel in de rondte. Precies in het midden van die draaiing ontstaat een hele lage luchtdruk, waardoor de draaiwind snel omhoog cirkelt. Zo'n draaiwind, de cycloon, kan wel een doorsnee hebben van 100 den kilometers! Aan de rand waait het er ongelofelijk hard - met meer dan windkracht 12 - maar precies in het midden is het bijna windstil. Het is het oog van de storm. Cyclonen komen bijna op ieder continent voor, al heten ze overal anders. Soms heten ze orkanen soms hurricanes en soms tyfoons Opdracht 7 Een cycloon (orkaan) en een tornado zijn niet hetzelfde. Waar ontstaat een cycloon (vraag 6)? Een cycloon ontstaat altijd boven zee. Waar ontstaat (meestal) een tornado? Een tornado ontstaat alleen boven land. Kan een tornado ook boven water ontstaan? Ja dat kan Hoe heet hij dan? Hij heet dan : Waterhoos Welke vorm heeft een tornado? Een tornado heeft de vorm van een trechter De breedte van een orkaan kan soms wel een paar honderd kilometer zijn. Hoe breed is de onderkant van een tornado? Van 3 meter 300 meter. Wat is er hetzelfde bij orkanen en tornado’s? Zowel bij een orkaan als een tornado : een draaiende wind. Opdracht 8 Vul de woorden die hieronder staan in op de goede plek in de tekst. De Tsunami is ontstaan door een aardbeving in zee, een zeebeving dus. De aarde bestaat uit verschillende platen. Deze zijn altijd een klein beetje in beweging, maar daar merk je eigenlijk nooit iets van. Het gebeurt wel eens dat twee platen te hard tegen elkaar schuiven. Dan heb je een aardbeving . Door de beving ontstaan golven. Eerst zijn ze nog heel klein, maar de golven gaan steeds sneller. Wel 800 kilometer per uur. Dat is net zo hard als een vliegtuig. De golven gaan net zo lang door tot ze aan land komen. Omdat ze al die tijd zo hard zijn gegaan, wordt de golf met een gigantische kracht op het land gegooid. Zo kan een tsunami metershoog worden. Opdracht 9 Het grootste deel van de aarde is bedekt met water. Welk deel ongeveer? Ongeveer 2 3e deel Een groot deel van al het water zit in het ijs op de Noord- en Zuidpool. Het ijs is op de Zuidpool wel 4 km. dik. Dat ijs smelt langzaam af, omdat de atmosfeer warmer wordt. Dat is de schuld van de mensen. Stel je voor dat al dat water smelt. Hoeveel zullen de zeeën en oceanen dan stijgen? Dan zullen zeeën en oceanen tientallen meters stijgen. In Nederland hebben we ook een erge overstroming gehad. In welk jaar was dat? Dat was in 1953 de watersnoodramp. Hoe heette het plan om Nederland beter te beschermen tegen het water? Het plan heette het Deltaplan.