H2 Paragraaf 3 Platentektoniek en aardbevingen

Paragraaf 3 Platentektoniek en aardbevingen.
De aardkorst is verdeeld in platen, de meeste aardkorstplaten bestaan uit zowel continent als
oceaanbodem. Doordat de platen als een puzzel in elkaar passen, zal een beweging op de ene plaats
doorwerken naar andere plaatsen.
De volgende bewegingen komen voor bij het contact tussen aardplaten:
1. Convergente beweging: twee platen botsen tegen elkaar. Oceaanbodem onder het continent:
subductie.
2. Divergente beweging. Twee platen bewegen uit elkaar.
3. Transforme beweging. Twee aardkorstplaten bewegen langs elkaar, in tegengestelde richting.
Niemand twijfelt aan de platentektoniek, de aarde bestaat uit platen die constant in beweging zijn.
Dat wordt veroorzaakt door convectiestromingen in de aardmantel. Heet magma komt naar boven
tegen de aardkorst aan. Op sommige plekken breekt de aardkorst en stroomt het magma als lava
naar buiten> divergente breuken. Die ruimte van zo’n breuk wordt meteen gevuld met lava> stolling
tot basalt> nieuwe oceaanbodem. Omdat er op deze manier steeds weer nieuwe aardkorst
bijkomen, moeten er ook plaatsen zijn waar bestaande aardkorst verdwijnt. De oceaanbodem wordt
dus steeds gerecycled.
De zwaarste aardbevingen ontstaan bij convergente en transforme plaatbewegingen. Door de
ruwheid van het gesteente blijft het een hele tijd min of meer klem zitten en dan schuiven op een
gegeven moment de platen een heel eind op. De kracht die jaren is opgespaard komt in een keer vrij
en alle aardbevingstrillingen verspreiden zich in alle richtingen, ook door de aarde heen. De
seismologen bepalen de exacte plek van de aardbeving: de haard. De plaats aan het aardoppervlak
die boven de haard liggen, heet het epicentrum. De verwoestende kracht van een aardbeving zit
hem niet in de trilling zelf, maar ook in de daarop volgende aardverschuivingen. Grote hoeveelheden
losse materialen die op heuvels liggen, komen in een keer naar beneden. Bij een aardbeving in de
oceaanbodem kunnen enorme vloedgolven of tsunami’s ontstaan die zeer verwoestend zijn voor
ondiepe kustgebieden. 26 december 2004 : tsunami in Indische oceaan, meer dan 250000 doden.