Voedingsbeleid VO

Hoe maak je voedingsbeleid op het voortgezet onderwijs?
Wanneer afspraken rondom voeding zijn vastgelegd in het schoolbeleid blijft het een belangrijk thema binnen de
school. Zo’n beleid is ook een voorwaarde voor het aanvragen van het themacertificaat Voeding, onderdeel van
het Vignet Gezonde School.
Dit document helpt bij het ontwikkelen van de schoolvisie en voedingsbeleid binnen de school.
Hoe formuleer je een visie?
De eerste stap in het opstellen van een voedingsbeleid, is het vastleggen van de visie van de school op
voeding. Hierin stellen jullie vast waarom jullie aandacht besteden aan gezonde voeding.
Voorbeelden:

Jullie vinden dat de schoolomgeving moet bijdragen aan de gezondheid van de leerlingen en dat jullie
school daarom een omgeving is waar gezond eten gemakkelijk en vanzelfsprekend is.

Jullie vinden dat de schoolomgeving een beschermende plek moet zijn, waar niet ongezond gegeten en
gedronken wordt.
Voorbeeld van een (deel van een) visie:
Onze school is een omgeving waar gezond eten gemakkelijk moet zijn, omdat dit bijdraagt aan de gezonde
ontwikkeling en leefstijl van de leerlingen. We kiezen voor een positieve aanpak, waardoor niemand zich
buitengesloten of veroordeeld hoeft te voelen. Gezond eten gaat over goed voor jezelf zorgen en niet over
schoonheidsidealen.
We vinden het belangrijk dat het aanbod in de kantine en automaten gezond is. Op school leren de leerlingen
over gezond gedrag en in de kantine kunnen zij dit in de praktijk brengen. Zo ontmoeten theorie en praktijk
elkaar.
Beleid maken
Wanneer je het schoolbeleid omtrent gezond eten en drinken vastlegt wordt gezond eten en drinken verankerd
binnen de school. Communiceer over het beleid, zodat zowel ouders, leerlingen en medewerkers ervan op de
hoogte zijn en leef de regels na.
Leg in het beleid vast hoe jullie de visie gaan naleven. Een voedingsbeleid bevat de volgende onderdelen:

Educatie:
o

Er wordt structureel (elk schooljaar) aandacht besteed aan gezonde voeding in de lessen.
Omgeving:
o
Er is een gezonde schoolkantine volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum*.
o
Watervoorziening: De school zorgt er voor dat alle leerlingen en personeelsleden vrij toegang
hebben tot een hygiënisch watertappunt (dit mag een gewone kraan zijn, maar deze moet
buiten de toiletruimte zijn). Hierbij kan ook gedacht worden aan een waterkoeler die
bijvoorbeeld aangesloten is op de waterleiding.
o
Ouders worden op de hoogte gehouden van het beleid omtrent eten en drinken op school,
bijvoorbeeld via de website van de school en nieuwsbrieven.

Signalering:
o
Er is inzicht in de voedingsgewoonten en het gewicht van de leerlingen. Denk aan de inzet
van de Jeugdgezondheidszorg en het gebruik van vragenlijsten van de GGD, zoals de
EMOVO en de Jeugdmonitor.
o
Er is een signalerings-, zorg- en verwijsstructuur rond vragen en problemen over voeding en
gewicht. Denk aan ZAT-teams, docenten, zorgcoördinatoren, mentoren, vertrouwenspersonen en
schoolmaatschappelijk werkers.
Voorbeeld van een (deel van een) beleid:

Educatie:
o
Wij besteden elk schooljaar in de onderbouw aandacht aan gezonde voeding in de lessen door het
lespakket Weet Wat Je Eet. Dit lespakket wordt gebuikt in de biologielessen.

Omgeving:
o
Onze gezonde schoolkantine voldoet aan de richtlijnen van het Voedingscentrum*.
o
Wij hebben geen frituur.
o
Wij verkopen geen energiedrankjes in de kantine of automaten.
o
Met de cateraar/kantinebeheerder hebben wij afgesproken dat zij ieder jaar het aanbod checken
via de Kantinescan van het Voedingscentrum en de uitkomst rapporten. Als er nieuwe producten
worden toegevoegd dan wordt eerst gekeken of deze producten voldoen aan betere-keuzecriteria.
o
Onze leerlingen/studenten en het personeel kunnen eenvoudig zelf watertappen bij een watertap in
de kantine.
o
Wij houden ouders op de hoogte van het beleid omtrent eten en drinken op school via de
website van onze school en nieuwsbrieven.

Signalering:
o
Onze school heeft inzicht in de voedingsgewoonten en het gewicht van de leerlingen en maakt
hiervoor gebruik van de Jeugdgezondheidszorg/EMOVO/Jeugdmonitor.
o
Wij hebben als school een signalerings-, zorg- en verwijsstructuur rond vragen en problemen over
voeding en gewicht. Hiervoor hebben wij een ZAT-team/ docenten/ zorgcoördinator/ mentoren/
schoolmaatschappelijk werker/ vertrouwenspersonen aangewezen.
Denk ook eens aan duurzaam
Naast aandacht voor gezondheid kan er ook aandacht besteed worden aan duurzaam, door te zorgen voor een
duurzame omgeving, waar duurzamer eten gemakkelijk is. Hierbij kun je denken aan een schoolomgeving met
veel groen en weinig (zwerf)afval en waar aandacht is voor afvalscheiding. Een gebouw waar leerlingen
makkelijk kraanwater kunnen drinken, zonlicht en frisse lucht krijgen en er in het schoolkantine-assortiment
aandacht is voor milieu- dier- of mensvriendelijke producten. En door het stimuleren van een omgeving waarin
lopen en fietsen standaard zijn .
*Richtlijnen Gezonde Schoolkantine van het Voedingscentrum
Beleid op basis van huidige richtlijn Gezonde Schoolkantine
Het aanbod in de schoolkantine bestaat voor minimaal 75% uit basisproducten (zoals fruit, broodjes en
salades) en maximaal 25% extra’s (zoals snacks en snoep).
Beleid op basis van de nieuwe richtlijnen Gezondere Kantines vanaf 2016
Het uitgangspunt van de nieuwe Richtlijnen Gezondere Kantines is dat de hele kantine 'gezond' uitstraalt. Dat
betekent dat het er om gaat dat het aandeel betere- keuzeproducten een heel duidelijke hoofdrol heeft en het
grootste deel van de ruimte in de kantine in neemt. De betere keuze zie je ook terug op (reclame)posters en
–borden en andere uitingen in de kantine en op automaten.
Richtlijnen Gezondere Kantines
In de Richtlijnen Gezondere Kantines zijn er voor scholen de niveaus
Zilver en Goud. Hoe edeler het
metaal, hoe gezonder het aanbod en de uitstraling zijn. Naast deze indeling bestaat er ook nog het
Ideaal. Dat houdt in dat er alleen maar betere-keuzeproducten verkrijgbaar zijn. Uitgaande van je
uitgangssituatie kun je groeien naar een steeds gezondere kantine.
Zilver: verleiden tot de betere keuze
-
Er wordt groente of fruit aangeboden
-
Het zichtbare aandeel betere- keuzeproducten is in ruime meerderheid aanwezig:
o
-
Minimaal 60% van het aanbod bestaat uit betere- keuzeproducten
De aankleding van de kantine verleidt tot een betere keuze.
Goud: de betere keuze spreekt voor zich
-
Er wordt groente en fruit aangeboden
-
Het overgrote deel van de zichtbare producten is een betere keuze
-
De aankleding van de kantine stimuleert mensen automatisch om de betere keuze te maken.
o
Minimaal 80% van het aanbod bestaat uit betere- keuzeproducten