Considérations sociales, éthiques et environnementales

Sociale voorkeur en sociale
uitvoeringsmodaliteiten in overheidsopdrachten
Sébastien Pereau,
Expert bij de cel sociale economie,
POD Maatschappelijke Integratie, Armoedebestrijding en sociale
economie
22 Juni 2006
http://socialeconomy.fgov.be
1
Wettelijke kader : Europa
Overheidsopdrachten worden geregeld
door :
Richtlijn 2004/18/EG van het Europees
Parlement en de Raad van 31 maart
2004
De Wet van 24 december 1993
betreffende de overheidsopdrachten en
sommige opdrachten voor aanneming
van werken, leveringen en diensten
http://socialeconomy.fgov.be
2
Wettelijke kader : België
Binnenkort : Nieuwe wet op federaal niveau
(vertaling van de nieuwe richtlijn)
Wetsontwerp overheidsopdrachten en bepaalde
opdrachten voor werken, leveringen en
diensten
Stand van zaken:
5 mei 2006 : aangenomen door de Kamer,
overgezonden naar het Senaat
9 juni 2006 : 1ste Onderzoek Senaat :
vervaldatum termijn
http://socialeconomy.fgov.be
3
Europese Richtlijn 2004/18/EG
Overwegende 28:
Beroep en werk zijn van fundamenteel belang
voor het waarborgen van gelijke kansen voor
iedereen en bevorderen de maatschappelijke
integratie. In dit verband dragen sociale
werkplaatsen en programma's voor beschutte
arbeid op doeltreffende wijze bij tot de
integratie of herintegratie van gehandicapten
op de arbeidsmarkt. Het is echter mogelijk
dat het dergelijke werkplaatsen niet lukt om
bij normale mededingingsvoorwaarden
opdrachten te verwerven.
http://socialeconomy.fgov.be
4
Europese Richtlijn 2004/18/EG
overwegende 28 (vervolg)
Daarom is het wenselijk te bepalen dat de
lidstaten de deelneming aan procedures
voor de gunning van opdrachten
kunnen voorbehouden aan
dergelijke werkplaatsen of de
uitvoering ervan voorbehouden in het
kader van programma's voor
beschermde arbeid.
http://socialeconomy.fgov.be
5
Europese Richtlijn 2004/18/EG
Artikel 19
Voorbehouden opdrachten
De lidstaten kunnen de deelneming aan procedures
voor de gunning van overheidsopdrachten
voorbehouden aan sociale werkplaatsen of de
uitvoering ervan voorbehouden in het kader van
programma’s voor beschermde arbeid indien de
meerderheid van de betrokken werknemers personen
met een handicap zijn die wegens de aard of de ernst
van hun handicaps geen beroepsactiviteit in normale
omstandigheden kunnen uitoefenen.
De aankondiging van opdracht moet deze
bepaling vermelden.
http://socialeconomy.fgov.be
6
Europese Richtlijn 2004/18/EG
Overwegende 46 alinea 4
Met het oog op het waarborgen van een gelijke behandeling
moeten de gunningscriteria de mogelijkheid bieden de
inschrijvingen te vergelijken en op een objectieve manier te
beoordelen. Indien deze voorwaarden zijn vervuld, bieden
economische en kwalitatieve gunningscriteria, bijvoorbeeld
criteria betreffende de vervulling van milieueisen, de
aanbestedende diensten de mogelijkheid om tegemoet te
komen aan de in de specificaties voor de opdracht vermelde
behoeften van het betrokken openbare lichaam. Onder dezelfde
voorwaarden kan een aanbestedende dienst criteria gebruiken
die ertoe strekken te voldoen aan sociale eisen, waardoor met
name tegemoet wordt gekomen aan de — in de specificaties
voor de opdracht vermelde — behoeften van bijzonder
kansarme bevolkingsgroepen waartoe de
begunstigden/gebruikers van de werken, leveringen of diensten
welke het voorwerp van de opdracht zijn, behoren.
http://socialeconomy.fgov.be
7
Europese Richtlijn 2004/18/EG
Artikel 26
Voorwaarden waaronder de opdracht wordt
uitgevoerd
De aanbestedende diensten kunnen bijzondere
voorwaarden bepalen waaronder de opdracht
wordt uitgevoerd, mits deze verenigbaar
zijn met het Gemeenschapsrecht en in de
aankondiging van de opdracht of in het
bestek worden vermeld. De voorwaarden
waaronder de opdracht wordt uitgevoerd,
kunnen met name verband houden met
sociale of milieuoverwegingen.
http://socialeconomy.fgov.be
8
Wet van 24 december 1993
Art. 18bis - § 1
Een aanbestedende overheid kan, overeenkomstig de
beginselen van het Verdrag tot oprichting van de Europese
Gemeenschap, uitvoeringsvoorwaarden inzake
overheidsopdrachten opleggen die het mogelijk maken
rekening te houden met sociale en ethische
doelstellingen, alsook uitvoeringsvoorwaarden
inzake de verplichting tot het verstrekken van
opleidingen aan werklozen en jongeren of rekening
te houden met de verplichting tot het naleven, in
hoofdzaak, van de bepalingen van de basisconventies van
de Internationale Arbeidsorganisatie, in de
veronderstelling dat die niet reeds worden toegepast in
het land van oorsprong van de kandidaat of inschrijver.
http://socialeconomy.fgov.be
9
Wet van 24 december 1993
Art. 18bis - § 2
Een aanbestedende overheid kan de deelname aan
een gunningsprocedure van een
overheidsopdracht die niet onderworpen is aan
verplichtingen die voortvloeien uit de Europese
richtlijnen of uit een internationale akte inzake
overheidsopdrachten voorbehouden aan
beschutte werkplaatsen of sociale
inschakelingsondernemingen, overeenkomstig de
beginselen van het Verdrag tot oprichting van de
Europese Gemeenschap.
http://socialeconomy.fgov.be
10
Wet van 24 december 1993
Art. 18bis, §2 (vervolg)
Met beschutte werkplaats wordt bedoeld : de
onderneming waarvan de meeste werknemers,
omwille van de aard of de ernst van hun handicap,
geen beroepsactiviteiten kunnen uitoefenen in
normale omstandigheden.
Met sociale inschakelingsonderneming wordt
bedoeld : de onderneming die voldoet aan de
voorwaarden van artikel 59 van de wet van 26
maart 1999 betreffende het Belgische actieplan
voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse
bepalingen, of die aan gelijkaardige voorwaarden
voldoet in het land van oorsprong van de kandidaat
of inschrijver.
http://socialeconomy.fgov.be
11
Nieuwe wet overheidsopdrachten (Parl doc
51S1689 )
Art. 22 - § 1
Een aanbestedende overheid kan, overeenkomstig de
beginselen van het Verdrag tot oprichting van de
Europese Gemeenschap, de toegang tot de
gunningsprocedure reserveren voor sociale
werkplaatsen of de uitvoering ervan reserveren in het
kader van programma’s voor beschermde arbeid
indien de meerderheid van de betrokken werknemers
personen met een handicap zijn die wegens de aard
of de ernst van hun handicap geen beroepsactiviteit
in normale omstandigheden kunnen uitoefenen.
De aankondiging van opdracht of, bij ontstentenis
daarvan, het bestek moet deze toegangsreservatie
vermelden.
http://socialeconomy.fgov.be
12
Nieuwe wet overheidsopdrachten (Parl doc
51S1689 )
Art. 22 - § 2.
Wanneer een opdracht het bedrag voor Europese
bekendmaking niet bereikt, kan een aanbestedende
overheid, overeenkomstig de beginselen van het
Verdrag tot oprichting van de Europese
Gemeenschap, de toegang tot de gunningsprocedure
reserveren voor sociale inschakelingsondernemingen.
Met sociale inschakelingsonderneming wordt bedoeld de
onderneming die voldoet aan de voorwaarden van
artikel 59 van de wet van 26 maart 1999 betreffende
het Belgische actieplan voor de werkgelegenheid
1998 en houdende diverse bepalingen, of die aan
gelijkaardige voorwaarden voldoet in het land van
oorsprong van de kandidaat of inschrijver.
http://socialeconomy.fgov.be
13
Nieuwe wet overheidsopdrachten (Parl doc
51S1689 )
Art. 40
Overeenkomstig de beginselen van het Verdrag tot oprichting van de
Europese Gemeenschap, en voor zover ze niet rechtstreeks of
onrechtstreeks discriminerend zijn en, naar gelang van het geval,
worden vermeld in de aankondiging van opdracht of in het bestek, kan
de aanbestedende overheid uitvoeringsvoorwaarden opleggen die
het mogelijk maken rekening te houden met doelstellingen zoals:
1. het verstrekken van beroepsopleidingen aan werklozen en
jongeren;
2. het bevorderen van het gelijke kansenbeleid inzake de
arbeidsparticipatie van onvoldoende in het arbeidsproces
geïntegreerde personen;
3. de strijd tegen de werkloosheid;
4. de verplichting om, in hoofdzaak, de bepalingen van de
basisconventies van de Internationale Arbeidsorganisatie na te leven,
in de veronderstelling dat die niet reeds worden toegepast in het
nationale recht van het land waar de productie plaatsvindt;
5. de bescherming van het leefmilieu.
http://socialeconomy.fgov.be
14
Conclusie:
Alle wettelijke teksten geven ruimte voor
- Sociale voorkeur
- Sociale uitvoeringsvoorwaarden
http://socialeconomy.fgov.be
15
Concreet ?
http://socialeconomy.fgov.be
16
Sociale voorkeur
Sociale Voorkeur
Filosofie : het is een overheidsopdracht
maar de procedure wordt
voorbehouden aan sociale en beschutte
werkplaatsen of aan sociale
inschakelingsondernemingen (SIO) (art.
59 wet 26/03/1999).
Dwz offertes van niet-SIO komen niet in
aanmerking
http://socialeconomy.fgov.be
17
Sociale voorkeur
Tips:
1. Opdracht ‘kiezen’: SIO zijn niet actief in alle
sectoren.
2. Het blijft een overheidopdracht dus men
moet de concurrentie laten spelen (in dit
geval tussen SIO)
Dwz meerdere SIO moeten actief zijn in
de sector van het opdracht
3. Een sociale voorkeur moet altijd vermeld
worden in de aankondiging van de opdracht
en in het bestek
http://socialeconomy.fgov.be
18
Sociale uitvoeringsvoorwaarden
Het is een uitvoeringsclausule, een verplichting voor de
opdrachtnemer
Doelstelling:
- ofwel de aanwerving van stagiairs door de
opdrachtnemende onderneming: het komt er dan op
aan een beroepservaring aan te bieden waardoor een
betere verankering op de arbeidsmarkt mogelijk
wordt;
- ofwel de opleiding van stagiairs, waarbij de
opdrachtnemende onderneming een operator voor
hun inschakeling in het beroepsleven wordt
http://socialeconomy.fgov.be
19
Sociale uitvoeringsvoorwaarden
De opdrachtnemer moet dus bijkomend
personeel in dienst nemen (als
werknemer of als stagiair) tijdens de
duur van het opdracht
De uitvoeringsvoorwaarden hebben geen
invloed op de werking van de
opdrachtnemer buiten de opdracht.
http://socialeconomy.fgov.be
20
Sociale uitvoeringsvoorwaarden
• Moet vermeld zijn in de aankondiging van de
opdracht :
Door een offerte in te dienen verbinden de
inschrijvers zich ertoe de personen die hun door de
opdrachtgevende overheid of door de daartoe
aangestelde instelling worden voorgedragen, tewerk
te stellen of door hun eventuele onderaannemers te
laten tewerkstellen, in het kader van een
arbeidsovereenkomst, conform de in het kader van de
overheidsopdracht voor de uit te voeren
werkzaamheden geldende wettelijke bepalingen en
collectieve arbeidsovereenkomsten. De inhoud van de
sociale clausules en, inzonderheid de
indienstnemingsvoorwaarden, worden bepaald in het
bijzonder bestek en in bijlage X die er
noodzakelijk deel van uitmaakt.
http://socialeconomy.fgov.be
21
Sociale uitvoeringsvoorwaarden
• Moet beschreven zijn in het bestek of in
een bijlage aan het bestek die er
noodzakelijk deel van uitmaakt
• Er moeten administratieve clausules
bepaald zijn (verbintenissen, sancties
als de uitvoeringsmodaliteiten niet
nageleefd zijn)
http://socialeconomy.fgov.be
22
Sociale uitvoeringsvoorwaarden
Knelpunten
Opdracht moet redelijk groot zijn (in term
van werkdagen en personeel die voor
de uitvoering van het opdracht nodig
zijn)
De uitvoeringsvoorwaarden moeten in
evenwicht zijn met het opdracht
http://socialeconomy.fgov.be
23
Sociale uitvoeringsvoorwaarden
knelpunten (vervolg)
De opdrachtgever moet
- opdrachtnemer helpen voor de invulling
van de sociale clausule
- kandidaat doelgroep werknemers
selecteren en presenteren aan de
opdrachtnemer
- Begeleiding bieden voor deze
doelgroepwerknemers
http://socialeconomy.fgov.be
24
Sociale uitvoeringsvoorwaarden
Een sociale uitvoeringsvoorwaarde is ook
een middel om de opdrachtnemer aan
te moedigen om met sociale economie
initiatieven samen te werken (en de
sociale uitvoeringsvoorwaarden aan de
SE initiatieven te onderaannemen)
http://socialeconomy.fgov.be
25
Dubbel onderwerp
Een opdracht mag één of meerdere
onderwerp hebben. Één van de
onderwerpen mag dus van “sociale
aard” zijn.
Voorbeeld :
1. renovatie van een gebouw
2. Vorming van werkzoekenden
http://socialeconomy.fgov.be
26
Steunpunt overheidsopdrachten
Doelstelling : informatie verstrekken aan alle
overheden op vlak van duurzaam
overheidsopdrachten
Sociale, ethische overwegingen en
milieuoverwegingen
Handleiding, technische informatie, type
clausule, contracten, …
http://socialeconomy.fgov.be
27
Steunpunt overheidsopdrachten
• In ontwikkeling
• Uitbreiding van de Website
www.gidsduurzameaankopen.be
• Pilootinitiatieven ondersteunen
• Sensibilisering, informatie
http://socialeconomy.fgov.be
28
Actie 31 Federale plan duurzaam ontwikkeling
Referentiekader MVO
Goedgekeurd door de federale Ministerraad op 28 april
2006
Meer info : www.socialeconomy.be
Actieplan MVO
In voorbereiding
Actieplan om MVO te bevorderen binnen het
bedrijfsleven maar ook binnen de administraties en
lokale besturen
http://socialeconomy.fgov.be
29
Uw vragen ?
http://socialeconomy.fgov.be
30
Nuttige adressen
Gids voor duurzame aankopen
http://www.gidsvoorduurzameaankopen.be
Wetgeving Overheidsopdrachten op de Federale
portaalsite (rubriek ambtenaren – een dienst
beheren)
http://www.belgium.be/
Green Public Procurement (Website Europese
Commissie)
http://europa.eu.int/comm/environment/gpp/
http://socialeconomy.fgov.be
31
Sébastien Pereau. – [email protected]
Cel sociale economie
POD Maatschappelijke Integratie, Armoedebestrijding en
sociale economie
14de verdieping bureau 20
Anspachlaan 1 - 1000 Brussel
Tel : 02/508 86 81
Fax : 02/508 86 72
http://socialeconomy.fgov.be
http://socialeconomy.fgov.be
32