LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · "Risjes"

LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · "Risjes"
Joods Leven in Europa buiten de grote steden
"Risjes"
Op zaterdag gingen de meeste joodse veehandelaren niet aan het werk (dus niet
de boer op, zoals dat heet).
Joodse veehandelaren werden nog wel eens gewantrouwd en
uitgescholden. Ze waren bang voor "risjes": antisemitisme.
Foto: collectie RHC Groninger Archieven
Maar dat gold ook vaak voor de zondag. Omdat christelijke boeren dan zondagsrust
hielden, gingen de meeste joodse veehandelaren niet naar hen toe. Daarmee zouden
ze die boeren toch maar voor het hoofd stoten. Omgekeerd gedroegen christelijke
veehandelaren zich niet altijd even netjes tegenover hun joodse collegas. Het gebeurde
nog wel eens dat ze hen uitmaakten voor "rotjood". Ook hadden ze nog wel eens
discriminerende oordelen, zoals veehandelaar Bolhuis uit de stad Groningen. Hij
geloofde dat joodse veehandelaren helemaal niet werkten. "Daar hebben ze hun
mannetjes voor", zei hij een keer.
Ruzie onder elkaar
Maar ook onderling hadden joodse veehandelaren ruzies. Dat kwam voor een deel
doordat er keiharde concurrentie bestond onder de vele veehandelaren. Toch lijkt het er
op dat zulke onderlinge ruzies eerder opgelost werden dan ruzies met niet-joden,
doordat er toch een joods saamhorigheidsgevoel bestond. Vaak was men (verre) familie
van elkaar. En joden hebben de plicht om voor Grote Verzoendag (Jom Kippoer , het
feest waarop je elkaars fouten moet vergeven) ruzies bij te leggen.
Ook de angst voor "risjes maken" (antisemitisme veroorzaken) speelde mee bij het
samen oplossen van ruzies tussen joodse veehandelaren. Zulke ruzies zouden joden
alleen maar een slechte naam geven. Daarom losten sommige joodse veehandelaren
nog wel eens de fouten van joodse collegas op.
-1-