Ondernemen in het belang van de volgende

VERBIND
RELATIEMAGAZINE VB GROEP » JAARGANG 5 » NR. 10 » DECEMBER 2013
04» THEMA
Ondernemen in het belang
van de volgende generaties
10» RESULTAAT
Aantrekkelijk investeren
in de huurwoningmarkt
12» PORTRET
Professioneel organiseren, binnen
het bedrijf én binnen de familie
Hof te Berkel te Horst van De Zorggroep
INH OUD
VO ORWOOR D
Staand v.l.n.r.: Olaf Henschen,
Antoon Rooijakkers, Johan van Boldrik,
zittend v.l.n.r.: Frank van Groezen,
Robert van Boldrik en Hans Geertman.
want “een familiebedrijf heb je slechts
in bruikleen”. Meer oog ook voor duur­
zaamheid. “Per definitie, omdat de
verantwoordelijkheid van het familiebedrijf
verder reikt, richting volgende generaties,”
constateert Conny Pelzer, controller bij
M. Heezen BV in de rubriek Uitgesproken.
“Alles draait om continuïteit.”
04»
09»
Niet vanzelf
Die verantwoordelijkheid is wat ook
VB Groep uiteindelijk beweegt.
Verantwoordelijkheid voor onze mede­
werkers en hun gezinnen. Voor onze
opdrachtgevers. Voor de samenleving in
het algemeen. We voelen ons oprecht bij
hen betrokken en dat vertaalt zich in
wederzijdse betrokkenheid. Niet voor niets
luidt ons motto ‘Resultaat komt samen’.
Dat dat niet vanzelf gebeurt, moge duidelijk
zijn. Ook niet – en misschien wel voorál
niet – binnen een familiebedrijf. Want als
familieleden met elkaar samenwerken, zul
je je zaken verdraaid goed moeten regelen
om het bedrijf én de familie gezond te
houden. Ook daarover hebben zowel
Jürgen Geerlings als onze Ronde Tafel
gesprekspartners heel duidelijke meningen.
Verantwoordelijkheid
is wat ons beweegt
Het familiebedrijf staat volop in de belangstelling.
Deels doordat zakelijke en financiële dienstverleners
de familieonderneming met haar specifieke kenmerken
en vraagstukken als interessante markt hebben ontdekt,
stelt Jürgen Geerlings in deze VerBind. Maar óók
doordat organisaties met een typische ‘familiecultuur’ in de
huidige markt op diverse fronten beter scoren, voegt deze
autoriteit op het gebied van familiebedrijven, daar aan toe.
2
Overtuigende voorbeelden
Alles draait om continuïteit
Familiebedrijven die het vóór de crisis al
goed deden, blijken zich nu beter door de
zware jaren te slaan, constateren ook de
deelnemers aan het Ronde Tafel gesprek,
waarvan u in deze uitgave een interessant
verslag kunt lezen. “Ze hebben net wat
meer vet op de botten.” Maar ook op
andere dan financiële fronten lijkt het of de
mentaliteit en cultuur van de familieonderneming beter aansluiten bij wat de nieuwe
werkelijkheid van ons verwacht. Meer lange­termijn visie, loyaliteit naar medewerkers
en maatschappelijke verantwoordelijkheid,
Vastgoedfonds huurwoningen
U begrijpt het, deze VerBind staat nagenoeg
volledig in het teken van het familiebedrijf.
Nagenoeg, maar niet helemaal. Leest u
vooral ook het artikel over de interessante
opportunities die het nieuwe VB Fonds
Management gaat bieden aan beleggers
die willen investeren in de stabiele,
kansrijke markt van huurwoningen.
Olaf Henschen gaat in dit artikel uitgebreid
in op het hoe, wat en – vooral – waarom
van een solide vastgoedfonds met uit­
sluitend nieuwbouw huurwoningen.
Wij wensen u veel leesplezier. En voor straks
alvast fijne, ontspannen feestdagen en een
voorspoedig en bovenal gezond 2014.
Directie VB Groep
THEMA
Ondernemen in het belang
van de volgende generaties
UITGESPROKEN
Conny Pelzer
10»
RESULTAAT
12»
PORTRET
14»
Aantrekkelijk investeren
in de huurwoningmarkt
Professioneel organiseren, binnen
het bedrijf én binnen de familie
NIEUWS
Foto voorpagina:
Een project met een familiair karakter. In Hof te Berkel wordt gewerkt aan de realisatie
van een sociale omgeving voor jong en oud, voor mensen met en zonder zorgvraag.
Een omgeving waar mensen samen leven, samen koffie drinken, elkaar een handje helpen.
Net als in de familie…
COLOFON
VerBind is een uitgave voor relaties van VB Groep
Concept, vormgeving en productie:
Korteweg Communicatie, Eindhoven
Tekst:
Ton Manders
Fotografie:
Marian Clemens, Marco Kolleppel
Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming
worden overgenomen of vermenigvuldigd.
Zet- en drukfouten voorbehouden.
VERBIND DECEMBER 2013
3
THE M A
Ondernemen in het belang van de volgende generaties
Van links naar rechts:
Michel Beckers
• directeur private banking
Van Lanschot Bankiers
Eindhoven
• bancaire dienstverlening en
advisering o.m. aan familie­
bedrijven en DGA’s
Rard Bongers
• wijninkoper voor de Henri Bloem
wijnkoperijen (sinds 1833)
met 20 (voornamelijk)
franchise­vestigingen over
heel Nederland
• tweede generatie in bedrijf
Robert van Boldrik
• management board
(strategie & financiën) VB Groep
ontwikkelen – beleggen – bouwen
(sinds 1873)
• tweede generatie Van Boldrik
in bedrijf
Leon Coolen:
• directeur-eigenaar Schilderen Isolatiewerken Coolen B.V.
(sinds 1889) schilderwerken,
beglazing, behang- en wand­
afwerking, gevelrenovatie
• derde generatie in bedrijf;
vijfde generatie in schildersvak
“Een familiebedrijf heb je in bruikleen.
Niet voor je eigen gewin, maar om
door te geven aan de generaties na jou”
4
Lees verder op pagina 6 >>
VERBIND DECEMBER 2013
5
T HE M A (V E RVO L G )
“Het familiebedrijf dat vóór de crisis succesvol was, slaat zich nu aan­
merkelijk beter door het slechte weer,” stelt hoogleraar, adviseur, auteur
Jürgen Geerlings elders in deze VerBind. Wat zijn de kwaliteiten van de
familieonderneming die zich in de huidige lastige markt bewijzen?
Waar ligt de kracht? De ambitie? De onvermijdelijke valkuil?
Vertegenwoordigers van de tweede en derde generatie plus een bancair
adviseur delen hun ervaringen in de bijzonder aangename setting
van Hotel & Restaurant Parkzicht in Eindhoven.
Betere vermogenspositie
Is het familiebedrijf inderdaad beter
uitgerust om zich door de huidige storm te
slaan? Michel Beckers is directeur van de
Eindhovense vestiging van Van Lanschot
Bankiers. Niet meer een echt familiebedrijf,
maar de bank behartigt de belangen van
een groot aantal familieondernemingen en
DGA’s. “Familiebedrijven zijn doorgaans
beter gekapitaliseerd dan niet-familie­
bedrijven. Hun vermogenspositie is beter,
waardoor ze zich in magere jaren langer
zelf kunnen bedruipen. Net wat meer
vet op de botten dus. Dat is min of meer
inherent aan de uiteindelijke doelstelling
van een familieonderneming,” meent
Leon Coolen, directeur-eigenaar van
Schildersbedrijf Coolen. “Een familiebedrijf
heb je in bruikleen. Niet voor je eigen
gewin, maar om door te geven aan de
generaties na jou. Dat maakt dat er
voorzichtiger met kapitaal wordt omgesprongen.” Rard Bongers van wijnkoperij
Henri Bloem sluit zich daarbij aan.
“De ondernemer die een familiebedrijf runt,
heeft per definitie een hekel aan schuld.”
Meer nog, weet Beckers. “In slechtere
tijden zal het management van het
gemiddelde familiebedrijf als eerste de
eigen beloning naar beneden bijstellen.
Om kosten te reduceren én om een signaal
af te geven naar het personeel.”
“De ondernemer die
een familiebedrijf runt,
heeft per definitie een
hekel aan schuld”
6
Helder communiceren is essentieel
“Het familiebedrijf focust zich voor alles
op continuïteit. Behoud van het familiaire
erfgoed is prioriteit nummer één. Daar kan
een serieus gevaar in schuilen,” constateert
Coolen. “Mensen steken soms ongelooflijk
veel tijd, energie en geld in de familie­
onderneming, terwijl je als buitenstaander
gewoon ziet dat de zaak niet meer levens-
vatbaar is. Met alle perikelen binnen de
familie van dien.” Die laatste constatering
brengt het gesprek op het belang van
communicatie. Niet alleen binnen het
bedrijf, maar zeker ook binnen de familie.
Want, zoals Van Boldrik stelt: “Wat er op de
zaak ook gebeurt, ’s zondags zit je wel
weer bij elkaar een biertje te drinken en
dan moet je elkaar nog steeds in de ogen
kunnen kijken.” Binnen het familiebedrijf is
het misschien nog wel meer dan binnen
andere ondernemingen van het hoogste
belang om zaken goed te communiceren
en te regelen. Hoe kom je er bijvoorbeeld
achter of je zoon of dochter niet alleen
de ambities maar ook de competenties
heeft om de zaak over te nemen?
Coolen: “Mijn vader stelde een aantal
basiseisen, waaronder een goede opleiding. Daarnaast heb ik een assessment
afgelegd om te zien of ik überhaupt over de
capaciteiten beschik om het bedrijf voort te
zetten. Verder heb ik destijds de Opvolgersacademie bij Van Lanschot gevolgd.”
Ook binnen de familie Van Boldrik worden
de zaken structureel aangepakt. “Bij ons
heeft een externe deskundige regelmatig
gesprekken met de individuele familie­
leden. Wat zijn je wensen, je ambities, je
competenties? In hoeverre matchen die
met wat de familieonderneming nodig
heeft?” “In veel families wordt gezegd
‘ga eerst maar eens vijf jaar bij een ander
bedrijf werken, om te zien of het vak je
ligt’,” vult Beckers aan. En ook bij de
familie Bongers geldt de praktijk als
testcase en leerschool. Rard: “Ik ben
gestart met dozen sjouwen, heb alle lagen
van de organisatie door­lopen. Je zult een
bedrijf eerst goed moeten leren kennen,
voordat je er leiding aan kunt geven.”
Zaken organiseren,
óók binnen de familie
Ook Jürgen Geerlings benadrukt het
belang om de familiale achterban te
mobiliseren en te organiseren en dat
af te stemmen in de bestuurlijke organisatie.
Want alleen op die manier kun je valkuilen
ontwijken die het familiebedrijf nu eenmaal
eigen zijn. Hoe zit het met stemrecht van
familieleden die weliswaar aandelen
hebben, maar niet echt meewerken?
Hoe ga je om met de beloning van een
familielid dat niet in het management,
maar op uitvoerend niveau werkzaam is?
Wat te doen met pa die na zijn terugtreden
nog steeds een aantal touwtjes stevig in
handen heeft? Dat moet structureel worden
geregeld en vastgelegd, vinden de heren,
teneinde botsingen te voorkomen.
En over botsingen gesproken, hoe voorkom je conflicten in het bedrijf én in de
familie, doordat verschillende generaties
er verschillende visies op na houden?
“De generatie van mijn vader schept er
plezier in om de wijnkelder aan te vullen
met kostbare wijnen,” stelt Bongers als
voorbeeld. “Mijn vrienden hebben geen
wijnkelder; die halen gewoon een mooie
wijn voor een gezellige avond. Dat vraagt
van ons een andere invulling van het
assortiment en een andere marketing.
Of dat botst? Ik vind het juist een pluspunt
van het familiebedrijf dat de business
vanuit het perspectief van verschillende
generaties wordt benaderd.”
Bovengemiddeld maatschappelijk
betrokken
De gastvrouw van Parkzicht nodigt de
heren ter tafel. Nog even tijd voor een
laatste onderwerp. Onderzoek laat zien dat
familiebedrijven gemiddeld méér investeren
in Maatschappelijk Verantwoord Onder­
nemen. Een verklaring? Coolen is duidelijk.
“Je mag als ondernemer zomaar een
vliegende start maken in het bedrijf van
je familie. Daar past dankbaarheid.
Erkentelijkheid die zich uit in maatschappelijke betrokkenheid. Bijvoorbeeld bij
mensen die minder in de schoot krijgen
geworpen.” Ook de manier waarop
familieondernemingen doorgaans met hun
personeel omgaan, is een vorm van MVO,
vindt Beckers. “Bij een fusie of verkoop zie
je heel vaak dat de keuze valt op een partij
die misschien niet het meeste gewin
oplevert, maar die de garantie kan bieden
dat de medewerkers op een goede plek
terechtkomen. “Dat is volstrekt anders
dan bij bijvoorbeeld een beursgenoteerd
bedrijf,” beaamt Coolen. “Het eerste wat
daar gebeurt als een nieuwe directie
aantreedt, is een reorganisatie.”
De bovengemiddelde maatschappelijke
betrokkenheid van het familiebedrijf heeft
ook alles te maken met de naam die
herkenbaar aan de onderneming hangt,
merkt Van Boldrik tot slot op. “Wij zijn niet
bedrijf X, maar de familie Van Boldrik.
Dat maakt dat we eerder op onze verantwoordelijkheid jegens de samenleving
worden aangesproken en dat we onze
naam graag koppelen aan een goed
doel als de Stichting Sollicite.”
“Om een vergelijkbare reden breidt
Henri Bloem zijn assortiment biologischecologische wijnen uit en wordt er samengewerkt met het wijnhuis De Martino dat
CO2-neutraal produceert, meldt Bongers.
“Omdat het de familie­onderneming niet
zozeer gaat om het hier en nu, maar vooral
om de toekomstige generaties. Binnen én
buiten de familie.”
“Wij worden eerder op
onze verantwoordelijkheid
jegens de samenleving
aangesproken”
VERBIND DECEMBER 2013
7
MA AT S CH APP E L I J K V E R A NTWO O RD O N DERN EMEN
UITGESPROKEN
Huybregts Relou en Stichting
Sollicite maken vroegopvang
in Emiliusschool mogelijk
Stichting Sollicite, Huybregts Relou
en de Emiliusschool hebben
elkaar gevonden in een project
dat voorziet in vroegopvang voor
gehandicapte kinderen tot en
met 4 jaar.
Deze opvang gebeurt momenteel nog
op Zonhove, maar hier is te weinig aan­
gepaste ruimte voor activiteiten op het
niveau van deze kinderen. Met de bouw
van vijf nieuwe rustruimten en een
verblijfsruimte kunnen gehandicapte
kinderen tot en met 4 jaar gebruik gaan
maken van vroegopvang in de Emiliusschool, onder de supervisie van Zonhove.
Volgens Jan Voorheijen, afdelingsbegeleider
speciaal onderwijs, is de huidige opvang
niet ideaal. “ Zonhove is weinig of niet
aangepast voor een activiteitenprogramma
op het niveau passend bij de beperkingen
van deze kinderen en toch kun je bij deze
kinderen nog veel bereiken. Door ze te
stimuleren krijgen ze voldoende prikkels
om zich te ontwikkelen.”
Met het inhuizen in de school is het voor
deze doelgroep veel gemakkelijker om
gebruik te maken van de bestaande
faciliteiten in de Emiliusschool. Zoals de
prachtig aangepaste gymzaal met een tillift
en softplay materialen als luchtkussens en
ballenbad, een tasthoek, een waterbed,
bubbelbuizen, en nog vele andere zintuig
stimulerende materialen. Verder beschikt
de school over een prachtig aangepast
zwembad.
Voor het bekostigen van de bouwwerkzaamheden, werd een beroep gedaan
op Stichting Sollicite. Die diende als
bemiddelaar en bracht de school en
Huybregts Relou bij elkaar. De werk­
zaamheden worden door Huybregts Relou
kosteloos uitgevoerd. Zo kan resultaat
samen komen.
Golfchallenge brengt € 9.000,op voor Stichting Hoogvliegers
Op 11 september organiseerde
De Nederlandse Tafelronde 183 en
37 (twee Eindhovense clubs waar
ondernemende mannen elkaar
ontmoeten en zich gezamenlijk
inzetten voor de gemeenschap)
de ‘goede doelen golfchallenge’.
Deze golfchallenge werd gehouden om
geld in te zamelen voor de Stichting
Hoogvliegers. VB Groep heeft hiervoor
als hoofdsponsor de Golfbaan Midden
8
Brabant te Esbeek ter beschikking gesteld.
De opbrengst van deze dag, € 9.000,komt volledig ten gunste van Stichting
Hoogvliegers.
Stichting Hoogvliegers vliegt met zieke of
gehandicapte kinderen (6 t/m 17 jaar).
Zij geven deze kinderen een bijzonder en
onvergetelijk avontuur. Een dag zonder
zorgen, zonder ziekte of handicap, een dag
waar ze boven zichzelf uitstijgen en meer
dan bijzonder zijn, een dag die ze nooit
meer vergeten. Wanneer de omstandig­
heden het toelaten zal het kind zelf het
vliegtuig besturen en is voor één dag
piloot!
Meer info: www.stichtinghoogvliegers.nl.
Familiebedrijven
Heezen is net als VB Groep een familie­
bedrijf en dat merk je in alles. In de passie
en betrokkenheid van mensen. In de
loyaliteit van management richting personeel én andersom. De ambitie om er samen
iets moois van te maken. Anders dan in
een gigantisch concern, liggen er voor mij
in bedrijven als VB Groep en Heezen de
meest uiteenlopende uitdagingen.
Financiën, juridische zaken, organisatie,
wijzigingen in financieringen, fiscaliteiten,
alle bijbehorende interne en externe
contacten … ik ben als generalist in tal
van zaken geïnteresseerd.
onze economie – welhaast onmogelijk
maakt om snel en adequaat te reageren
op veranderende omstandigheden.
Wet- en regelgeving rond sloop en asbest
bijvoorbeeld, al geef ik toe dat die erg
zorgvuldig moet zijn, maar ook zaken als
ontslagrecht en sommige fiscale regels.
Vrolijk
Wat mij echt blij maakt? Als ik mensen
kan overtuigen om samen iets moois, iets
zinvols te realiseren. Maar ook als ik merk
dat projecten en processen goed lopen,
volgens plan, zonder strubbelingen.
Daar kan ik echt gelukkig van worden.
Traditie
Het streven naar langdurige relaties,
aandacht voor de mens binnen de
organisatie en informeel omgaan met
elkaar vind ik passen binnen de traditie
van het familiebedrijf. Tegelijk merk ik
– ook door contacten met collega’s in
andere bedrijven – dat de familieonder­
neming de laatste jaren sterk vernieuwt en
professionaliseert. Dat blijkt heel duidelijk
in situaties van opvolging, waarbij steeds
zorgvuldiger wordt nagegaan welke
competenties het bedrijf nodig heeft en
welke functie een toetredend familielid
het beste past.
Duurzaamheid
Ik denk dat familiebedrijven per definitie
meer oog hebben voor duurzaamheid,
omdat hun verantwoordelijkheid verder
reikt, richting volgende generaties.
Alles draait om continuïteit. Daar komt voor
ons bedrijf natuurlijk bij dat duurzaamheid
onze core business is. Slopen, afvoeren,
recyclen, met zorgvuldig oog voor mensen,
omgeving en milieu.
Irritatie
Ik kan mij enorm ergeren aan mensen
die zich niet aan hun afspraken houden.
Die hun fouten niet willen toegeven en
verantwoordelijkheden op een ander
afschuiven. Daarnaast kan ik me wel eens
boos maken op alle bureaucratische
regelgeving die het MKB’ers – de spil van
Conny Pelzer
Sinds twee jaar controller bij M. Heezen BV, een van de
grotere en meest vooraanstaande spelers op het gebied
van onder meer sloop van onroerend goed, asbest­
sanering en grond- en straatwerken. Daarvoor zo’n
15 jaar werkzaam als financieel directeur bij VB Groep.
Een vrouw met uitgesproken opvattingen.
VERBIND DECEMBER 2013
9
R ES ULTAAT
VB Fonds Management
Aantrekkelijk investeren in de huurwoningmarkt
Analisten, kopstukken uit de bancaire wereld, makelaars … Allerlei auto­riteiten die zich uitlaten over ontwikkelingen
op de woningmarkt, constateren een naderend herstel van woningprijzen. Tegelijk is er op deze markt – anders
dan in andere vastgoedsegmenten – onverminderd sprake van schaarste; tot 2020 zijn in ons land circa 500.000
nieuwe woningen nodig. Deze combinatie maakt dat de voorkeur van beleggers sterk verschuift naar de woningmarkt. Belegden zij in 2008 nog slechts voor 6% in deze markt, nu is dat reeds 26%. Met name in het segment
van vrije sector huurwoningen overstijgt de vraag vele malen het aanbod. “Het ziet er sterk naar uit dat die vraag
alleen maar zal toenemen,” licht directeur beleggingen Olaf Henschen toe. “Dit is een uitstekend moment om te
gaan beleggen in huurwoningen. VB Fonds Management biedt beleggers de mogelijkheid in deze stabiele,
kansrijke markt te investeren.”
Kwalitatief sterke beleggingsportefeuille
De start van het woningfonds valt niet op
een toevallig moment. De Nederlandse
Bank, de grootbanken en ook de NVM
constateren voorzichtig dat de ‘uitbodeming’ van de huizenmarkt lijkt te zijn
bereikt. Een toenemend aantal financiële
deskundigen onderschrijft dat en stelt
een herstel van stabiliteit en daarmee
van meer zekerheid vast. Olaf Henschen:
“Nu woningen uitermate betaalbaar zijn en
de vooruitzichten van waardeontwikkeling
goed is, kunnen we een kwalitatief sterke
beleggingsportefeuille samenstellen.
Een portefeuille met een uitstekend direct
rendement – een stabiele cashflow, inflatieproof door de jaarlijkse huurverhogingen –
op korte termijn en aantrekkelijke verkoopmogelijkheden op langere termijn.”
Vraag naar vrije sector huur stijgt
Hoe waarschijnlijk het ook lijkt dat de
huizenprijzen in de nabije toekomst weer
gaan stijgen, het fonds wil niet varen
op voorspellingen en verwachtingen.
“Wij richten ons dan ook hoofdzakelijk op
het directe rendement,” vervolgt Henschen.
“En wat dat betreft zijn de vooruitzichten
bijzonder positief. Met verdere groei van de
Nederlandse bevolking en toename van het
aantal huishoudens blijft de toekomstige
huisvestingsvraag onverminderd groot.
Vooral in het segment van vrije sector huur­woningen. Woningcorporaties krijgen immers
steeds minder ruimte om hierin te investeren.
Ondertussen drijft de introductie van
inkomensafhankelijke huurverhoging mensen
uit hun sociale huurwoning. Veel van hen
kunnen en willen niet kopen, waardoor ze zijn
Een fonds waarin de initiatiefnemer c.q.
fondsmanager zélf wil participeren, wat
overige beleggers de garantie biedt dat
hun belangen in lijn liggen met die van
de investeerders.
Uitstekende, stabiele rendementen
Kortom, alles wijst erop dat de vraag naar
vrije sector huurwoningen de komende
jaren verder zal toenemen. Tot die con­clusie
komen ook institutionele beleggers en
buitenlandse partijen die zich in toe­
nemende mate richten op het vrije sector
huursegment in ons land. Beleggingen in
huurwoningen laten door de jaren heen een
uitstekend rendement zien, hoger dan het
gemiddelde rendement van obligaties en
aandelen. Een bijzonder stabiel rendement
ook, doordat jaarlijkse huurverhogingen
inflatoire ontwikkelingen compenseren.
Meer nog, huurprijsstijgingen in de vrije
sector laten gemiddeld zelfs een boven­
inflatoire stijging zien. Ook van leegstandsrisico is nauwelijks sprake.
Er wordt uitsluitend belegd in nieuwbouw
huurwoningen op A-locaties die zich in
positieve zin onderscheiden qua econo­
mische groei, welvaart en bevolkings­
dichtheid. Dat zijn de noordelijke en
zuidelijke vleugel van de Randstad, de
Brabantse stedenrij en enkele steden
in Oost-Nederland, zoals Arnhem en
Nijmegen. Daar is de woningmarkt voor
beleggers het meest interessant en
wachten te zijner tijd de meest aan­
trekkelijke verkoop­mogelijkheden.
De focus op duur­zame nieuwbouw­
woningen met minimaal energielabel A
maakt bovendien dat gedurende de
exploitatie­periode slechts zeer beperkt
onderhoud noodzakelijk zal zijn.
Kwalitatief sterk fonds
VB Fonds Management heeft niet zozeer
kwantitatieve als wel kwalitatieve ambities
en zal zich beperken tot een bescheiden
aantal vastgoedfondsen. Het wordt een
niche boutique fonds, klein en exclusief.
Transparantie en integriteit
In de praktijk blijken kleinere niche fondsen
beter te presteren dan grote fondsen,
doordat ze door de beperkte omvang
beter zijn te managen. Ze zijn transparant,
kennen de kortste lijnen tussen beleggers
en fondsmanagers. “Wij worden niet
gehinderd door de interne politieke
verhoudingen die horen bij grote
organisaties,” besluit Olaf. “We kunnen
volledig op onze eigen visie en beleid
varen en hoeven enkel verantwoording
af te leggen aan de participanten.
Overigens bieden we investeerders en/of
hun adviseurs indien gewenst nadrukkelijk
de ruimte om naast de jaarlijkse partici­
pantenvergadering actief betrokken te
zijn bij en invloed uit te oefenen op het
beleggingsbeleid via een investment
committee. Die betrokkenheid borgt
datgene waarvoor het fonds wil staan:
absolute transparantie en integriteit.”
“Beleggingen in huur­
woningen laten door
de jaren heen een
uitstekend rendement
zien, hoger dan het
gemiddelde rendement van
obligaties en aandelen”
Bron: Vastgoedmarkt, oktober 2013
Olaf Henschen werkt sinds enige tijd aan
het structureren van een solide vastgoedfonds met uitsluitend duurzame nieuwbouw huurwoningen. Huurwoningen in het
middensegment (circa € 680 tot € 1.100
huur per maand) op A-locaties. Het fonds
is een vernieuwend initiatief van een partij
die weliswaar nieuw is, maar waarin zich
jarenlange vastgoed- en beleggings­
ervaring verenigt: VB Fonds Management.
“We richten ons met dit nieuwe fonds
hoofdzakelijk op family offices, wealth
management afdelingen van financiële
instellingen en High Net Worth Investors:
vermogende particulieren. Op beleggers
die bewust kiezen voor een kleinschalig
en transparant fonds dat zich sterk maakt
voor een stabiel, duurzaam en realistisch
resultaat. We streven daarbij naar een
maximale leverage van 30%.”
aangewezen op vrije sector huur. Jongeren
willen liever huren zolang ze geen zekerheid
over hun baan hebben. En meer en meer
ouderen verkopen hun woning om kapitaal
vrij te maken en gaan vervolgens huren.”
10
VERBIND DECEMBER 2013
11
Jurgen Geerlings
PORT R E T
“Professioneel organiseren, binnen
het bedrijf én binnen de familie”
“De uitdaging is om de ambities en
competenties van de familie optimaal
te matchen met de behoeften en
het potentieel van de onderneming”
12
In deze economisch lastige tijd scoort het familiebedrijf beter dan het
niet-familiebedrijf. Waarheid of meer een bezwering vanuit de eigen
familiegelederen? “Hét familiebedrijf bestaat niet”, opent Jurgen Geerlings.
“Bij het ene bedrijf werken veel familieleden, bij het andere geen en is
de familie enkel eigenaar. Het is een heel pluriforme ondernemingsvorm.
Maar we constateren wel dat het familiebedrijf dat vóór de crisis
succesvol was, zich nu aanmerkelijk beter door het zware weer slaat.”
Jurgen Geerlings is partner/eigenaar
van MESA Family Business Consultants,
een adviesbureau dat familiebedrijven
ondersteunt bij uiteenlopende veranderingsvraagstukken. Daarnaast is hij als
Academic Director aan de TiasNimbas
Business School in Tilburg verantwoordelijk
voor verschillende opleidingen waarin het
familiebedrijf centraal staat. Hij schrijft
boeken en artikelen op dit gebied, houdt
lezingen. Vanwaar deze fascinatie?
“Toen ik jaren geleden in het bankwezen
werkte, viel het me op dat veel familie­
bedrijven anders – beter of minder goed –
presteerden dan niet-familiebedrijven,
zonder dat daar bedrijfsmatige oorzaken
aan ten grondslag leken te liggen.
De verschillen werden vooral veroorzaakt
door het feit dat familieleden in verschillende rollen en posities bij het bedrijf
betrokken waren. Als eigenaar, manager,
medewerker … Binnen bedrijven die niet
zo goed scoorden, werd nooit gesproken
over de wijze waarop de familieleden
samenwerkten. Daar werd ook het
onderscheid tussen eigenaar zijn van en
werkzaam zijn in het bedrijf niet expliciet
gemanaged. Tegenvallende resultaten
bleken opvallend vaak gerelateerd aan
spanningen tussen familieleden.
Zonde, want zonder die spanningen zou
het bedrijf kunnen floreren, constateerde
ik. Ik vond dat enorm boeiend. Daar kwam
bij dat mijn vader na zijn pensionering
een project in de medische sector startte.
Toen ik me daar samen met mijn broers
bij aansloot, ervoer ik aan den lijve hoe
uitdagend, boeiend en inspirerend het
kan zijn om als familie binnen een onderneming samen te werken. Zozeer, dat ik
acht jaar geleden het bankwezen vaarwel
heb gezegd om me volledig te gaan
richten op advisering van familiebedrijven,
om hen te helpen het verschil te maken
tussen succesvol zijn en falen.”
Professionalisering
Het familiebedrijf heeft zich het afgelopen
decennium sterk in the picture gespeeld.
Zakelijke en financiële dienstverleners zijn
fors gaan investeren in kennis en inzicht
in de specifieke dynamiek binnen het
familiebedrijf. Familiebedrijfskunde is een
serieus vak geworden. Jurgen: “Tegelijk zie
je dat familiebedrijven zich steeds meer
bewust worden van de noodzaak om zaken
niet alleen binnen de onderneming, maar
ook binnen de familie professioneel te
organiseren en te managen. Je moet je
familiale achterban mobiliseren en
organiseren en in de bestuurlijke organisatie
dient die afstemming over en weer te
worden gerealiseerd.
Als pa bijvoorbeeld terugtreedt als directeur/
eigenaar, welke rol moet hij dan nog
hebben binnen het bedrijf? Kan en moet
hij nog iets toevoegen aan zijn opvolgers,
bijvoorbeeld in de Raad van Commissarissen? Hoe organiseer je de betrokkenheid
van de overdragende generatie, zolang zij
nog geld heeft zitten in het bedrijf en
bijgevolg ook stemrecht wil blijven uit­
oefenen? Dat zijn allemaal keuzes die te
maken hebben met goed bestuur, waarbij
de familiebelangen en –ontwikkelingen in
lijn worden gebracht met de ontwikkelingen
binnen het bedrijf. De uitdaging is om de
ambities en competenties van de familie
optimaal te matchen met de behoeften
en het potentieel van de onderneming.
Als dat niet goed wordt gemanaged,
ontstaan er gegarandeerd fricties,
binnen het bedrijf én binnen de familie.”
Betrokkenheid personeel
Gezonde familiebedrijven blijken zich
gemiddeld inderdaad beter door de crisis
heen te slaan dan niet-familiebedrijven.
De familie heeft door de jaren heen als
eigenaar meer geld in het bedrijf laten
zitten, waardoor het nu wat meer vlees op
de botten heeft. De ambitie om het bedrijf
als erfgoed voor de volgende generatie te
behouden, lijkt sterker. “Wat niet wil
zeggen dat het bedrijf niet zou moeten
veranderen”, vervolgt Jurgen. “Integendeel.
We zien familiebedrijven op dit moment
juist ingrijpende maatregelen nemen in de
bedrijfsvoering, in het productassortiment
of de marktbenadering. Maar wat ze
daarbij zo goed mogelijk willen behouden,
is de solvabiliteit van het bedrijf. Dat én
de verantwoordelijkheid naar de mede­
werkers. Enerzijds omdat personeel dat
men moet laten gaan, gezien wordt als
een vorm van dubbele kapitaalvernietiging.
Nu vloeit kennis weg en straks moet men
opnieuw in die kennis investeren.
En anderzijds omdat medewerkers vaak
al generaties lang bij het bedrijf werkzaam
zijn. Ze maken deel uit van de familiaire
cultuur.”
Levend houden van ondernemerschap
Naast het schip behouden door de woelige
wateren van de crisis te loodsen, ziet
Jurgen voor de komende jaren twee
belangrijke uitdagingen voor het familie­
bedrijf. In de eerste plaats het goed
kanaliseren en organiseren van de steeds
complexere eigendoms- en zeggenschapsverhoudingen. “De verhouding tussen
eigenaren goed in de gaten houden en
niet bang zijn in het aantal te snoeien.
Daarnaast is vooral het levend houden van
het ondernemerschap een cruciale opgave.
Ervoor zorgen dat met het verstrijken van
de tijd – de overgang van tweede naar
derde generatie blijkt vaak een kritisch
moment – de familie niet enkel als belegger
betrokken is, maar dat zij actief blijft
ondernemen. Ofwel zelf ofwel via een
externe manager die ook daadwerkelijk
ruimte krijgt voor ondernemerschap.”
VERBIND DECEMBER 2013
13
N IEUW S
Duurzame samenwerking Huybregts
Systeembouw met BlueCasco
Huybregts Systeembouw genomineerd
FD Gazellen Awards 2013
Met de strategische samenwerking
kan Huybregts Systeembouw haar
HSC concepten verder ontwikkelen
tot een duurzaam woningbouw­
concept. Met BlueCasco als
onderdeel van HSC ontstaan ook
energieneutrale varianten.
Het Financieele Dagblad (FD)
organiseert voor het 10e jaar op
rij de FD Gazellen Awards, een
jaarlijkse competitie onder
snelgroeiende ondernemingen
in Nederland.
BlueCasco is een extreem goed geïsoleerd
betonnen casco. In de fabriek geproduceerd,
voorzien van comfortabele wandverwarming
en -koeling. Dé oplossing voor energie­
neutraal bouwen in met name de grond­
gebonden woningbouw. Ambitieus en
innovatief, maar ook beproefd en bewezen
door de Technische Universiteit Eindhoven.
Langdurige samenwerkingsvormen
brengen voordelen in zowel proces
efficiëntie als reductie van het aantal
fouten in de bouw. Hierdoor kan de
kostprijs van de woning omlaag en
krijgt het gezamenlijke concept een
concurrerende positie in de markt.
Genomineerd
Inmiddels is het concept van Huybregts
Systeembouw met BlueCasco één van
de vijf genomineerden nieuwbouw woningconcepten van de prijsvraag De Voorsprong.
Deze prijsvraag wordt voor de derde keer
georganiseerd door Innovatieprogramma
Energiesprong en Netwerk Conceptueel
Bouwen. Op 21 november worden tijdens
de Manifestatie De Voorsprong de winnaars
bekend gemaakt.
Voor meer informatie over De Voorsprong
gaat u naar www.energiesprong.nl
VB Groep geeft inhoud aan groeiambitie
met Van Heur Bouw & Onderhoud
Van Heur Bouw & Onderhoud B.V.
is ontstaan na de overname van
Smeets Groep van Van Heur
Kelpen Bouwholding, Bouwbedrijf
J.H. Van Heur en Van Heur
Verbouw en Onderhoud.
Van Heur is vooral succesvol in verbouw
en onderhoud. Daarmee past deze overname uitstekend bij de ambitie om te
groeien in service en onderhoud. Het
bedrijf opereert als een zelfstandige lokale
organisatie, zoals meerdere bedrijven
binnen de VB Groep dat doen. De directie
van Van Heur Bouw & Onderhoud wordt
gevormd door Frank Dijkhuis (directeur) en
Remco Brave (adjunct-directeur). Beiden zijn
ook actief in deze functie binnen Smeets
Bouw en Smeets Vastgoedservice.
Ondernemingen die onder andere een
gemiddelde omzetgroei van twintig procent
of meer over de afgelopen drie jaar hebben
laten zien, komen in aanmerking voor een
FD Gazelle Award. De snelste groeiers per
omzetcategorie en per provincie mogen
zich een jaar lang FD Gouden Gazellen
noemen. Op 26 november wordt de uitslag
bekend gemaakt voor de regio LimburgNoord Brabant.
Resultaat komt samen met Woonconnect
Met Woonconnect zijn wij in staat om de communicatie met bewoners
van nieuwe en of te renoveren woningen te verbeteren. Woonconnect
is een woningconfigurator, vergelijkbaar met een autoconfigurator.
Het online communicatie portal geeft de bewoner zowel visueel (3D)
als financieel snel inzicht in zijn keuzes.
“Hoe ziet mijn woning eruit met een erker
of andere voordeur en wat doet dat voor
het straatbeeld? Hoe hoog worden de
woonlasten door het uitbouwen van de
woning met bijvoorbeeld een dakkapel
en wat wordt aan energielasten bespaard
door te kiezen voor bijvoorbeeld extra
isolatie of vervanging van enkel glas in
HR++ glas?”
Zo komt resultaat dus letterlijk samen
met bewoners, opdrachtgevers en
opdrachtnemers.
projectleider vanaf kantoor snel en
efficiënt verder met het bestellen,
leveren, plannen en realiseren van de
woning naar de wens van de bewoner.
Binnen de verschillende bedrijven van
VB Groep wordt ervaring opgedaan
met Woonconnect in renovatie- en
nieuwbouwprojecten. In een volgend
nummer van VerBind komen we hier
uitgebreid op terug. Meer weten?
Bekijk www.woonconnect.nl
De bewoner kan thuis, in zijn eigen tijd en
tempo zijn keuzes maken. Daarbij wordt
hij niet alleen digitaal geholpen, er is ook
persoonlijke begeleiding, wanneer daar
behoefte aan is.
De keuzes die de bewoner maakt worden
via Woonconnect omgezet in o.a.
benodigde materialen. Zo kan de
Starterswoning Horst, Hof te Berkel
VERBIND DECEMBER 2013
14
Hof te Berkel
15
Postbus 2320, 5600 CH Eindhoven • Elzentlaan 29, 5611 LH Eindhoven
T +31(0) 40 213 51 33 • F +31(0) 40 213 51 26 • [email protected] • www.vbgroep.com