Verkopen als je naam op de gevel staat

FA�M�I�L�I�E�B�E�D�R�I�J�V�E�N
Verkopen als je naam op de gevel staat
Verdriet, teleurstelling,
schaamte, angst – de verkoop
van een familiebedrijf gaat
altijd gepaard met emoties. „Het
voelt als een amputatie.”
Door�onze�redacteur
Barbara�Rijlaarsdam
laag. Mensen die hun familiebedrijf verkopen, denken vaak dat ze hebben gefaald. Omdat het bedrijf niet succesvol
(meer) was. Omdat ze niet in staat waren
de kinderen ervoor te interesseren. Of
omdat de kinderen het niet kunnen.
Wat de reden ook is om een familiebedrijf te verkopen, het is altijd een emotionele aangelegenheid, zeggen experts.
Verdriet, teleurstelling, schaamte, angst –
het sentiment kan alle kanten op vliegen.
Een familiebedrijf voelt als een kind, zegt
Joost Vat, die zich als partner bij advieskantoor BDO uitsluitend met het adviseren van dit type bedrijven bezighoudt.
„Verkopen voelt als een amputatie.” Teska van Vuren, notaris bij NautaDutilh,
met als specialisme familiebedrijven, beaamt dat: „Alsof alles wat opgebouwd is,
in één keer wordt afgebroken.”
Vorige week maakte familiebedrijf Blokker Holding een drastisch besluit bekend:
het verkoopt alle winkelketens en gaat alleen verder met Blokker, het oudste en
grootste dochterbedrijf. Leen Bakker is al
verkocht. Nu Xenos, Big Bazar, Intertoys
en Maxi Toys nog.
Het Blokker-concern is groot geworden
dankzij Jaap en Ab Blokker, de derde generatie. Onder leiding van de broers groeide het ijzerwarenwinkeltje dat hun opa in
1896 in Hoorn had opgericht uit tot een internationaal concern met drieduizend
winkels en een omzet van bijna 3 miljard
euro. Na de dood van Jaap Blokker, in
2011, ging het mis. Zijn opvolger, neef
Roland Palmer, raakte verstrikt in een
machtsstrijd met Ab Blokker en werd in
2015 ontslagen. Sindsdien is de dagelijkse
leiding in handen van een buitenstaander. De resultaten hollen achteruit. In
2015 bedroeg het verlies 52 miljoen euro.
De aandelen van Blokker Holding zijn
in handen van Ab en Els Blokker, de weduwe van Jaap. Het besluit om driekwart
van het bedrijf af te stoten, betekent voor
Ab Blokker dat hij afscheid neemt van
zijn levenswerk. Els Blokker verkoopt het
imperium dat haar man in vier decennia
heeft opgebouwd. Toch beweert de externe topman Casper Meijer dat de keuze om
huishoudketen Blokker niet te verkopen,
„een rationele” is geweest. „Emotie
speelde geen grote rol”, zei hij vorige
week.
„Emoties spelen áltijd een rol bij dit
soort beslissingen”, zegt Joost Vat. „Dat is
de kracht, maar ook de valkuil van familiebedrijven. Hoe vaak ze een verlieslijdend onderdeel niet willen verkopen omdat ‘opa daar nog mee is begonnen’ en ze
het niet over hun hart kunnen verkrijgen.”
„Het is toch hun naam die op de gevel
staat”, zegt Maarten van de Kimmenade.
Hij spreekt uit eigen ervaring. Eind jaren
tachtig verkocht hij het dakbedekkingsbedrijf dat zijn grootvader had opgericht,
de Kimmenade Groep uit Helmond, om
het in 2005 weer terug te kopen. „Als het
bedrijf jouw naam draagt, speelt het sentiment op.” Nu is hij grootaandeelhouder
en commissaris, de dagelijkse leiding is in
handen van een externe directeur. Dat
gaat niet altijd goed – sommige oprichters
vinden het moeilijk dat iemand anders
met hun bedrijf aan de slag gaat, en dat zij
financieel risico lopen terwijl ze er niet
FOTO�NATIONAAL�ARCHIEF/COLLECTIE�SPAARNESTAD
AMSTERDAM.�Het voelt als een neder-
bovenop zitten – maar Van de Kimmenade is tevreden met de situatie.
Nadat hij het bedrijf had verkocht, ging
hij psychologie studeren. Van de Kimmenade promoveerde op de psychologische
aspecten van de verkoop van een familiebedrijf en richtte De Familiebedrijven Adviesgroep op, die ondernemers begeleidt
bij onder meer opvolgingskwesties en
conflicten binnen de familie.
‘Niet meer op jouw manier’
Bij BDO adviseren ze vanuit een bedrijfskundig én een psychologisch perspectief.
Psychologie speelt een belangrijke rol,
zegt Vat. „Je moet proberen enige lijn aan
In�1912�opende
Jacob�Blokker
zijn�derde�winkel,�op�Breed
52�in�Hoorn.
Het�Speciaalhuis�verkocht
glas,�porselein,
en�cadeau-artikelen.�De�foto
is�uit�1915.
Mensen
willen het
goed doen
voor de
doden, dat is
een zware last
te brengen in een emotioneel mijnenveld.
Bij de verkoop van een familiebedrijf spelen emoties zo’n grote rol dat je als buitenstaander de zaken moet objectiveren,
zodat mensen onderbouwde keuzes kunnen maken.”
Teska van Vuren van NautaDutilh beschouwt zichzelf soms ook meer als psycholoog dan als notaris. In verkooptrajecten probeert ze mensen zo goed mogelijk
voor te bereiden op de nieuwe situatie.
„Vooral mannen reageren vaak heel stoer.
Maar als je doorvraagt blijkt er van alles te
spelen. En dan zie je ze denken: had ze
toch gelijk met haar sentimentele verhaal.” Als iemand zijn aandelen verkoopt,
maar wel aanblijft als directeur, probeert
Van Vuren uit te leggen: straks gaat het niet
meer op jouw manier, dan is iemand anders de baas. Daar moet je tegen kunnen.
De derde of vierde generatie van een
familiebedrijf heeft het vrijwel altijd
moeilijk, zegt ze. „Zij voelen enorme druk
van de generaties voor hen, die het zo
goed gedaan hebben. Dat kan leiden tot
een zekere verlamming of soms zelfs de
neergang van een bedrijf.” Het besluit om
het bedrijf uiteindelijk te verkopen,
wordt nooit lichtvaardig genomen, zegt
Van Vuren. „Mensen willen het goed
doen voor de doden, dat brengt een zware last met zich mee.”