2 oktober 2014

2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
2e Buitenkringbijeenkomst Functiecreatie: 2 oktober 2014
Op 2 oktober kwamen 55 vertegenwoordigers vanuit gemeenten, provincies, SW-bedrijven, UWV,
VNG, A+O fonds Gemeenten, IPO, CAOP, SBCM en A&O-fonds Provincies bijeen om ervaringen uit
te wisselen rondom Functiecreatie bij de decentrale overheid. Na de eerste Buitenkringbijeenkomst
rondom de startfase van de pilots, 16 juni in het provinciehuis Zuid-Holland, hebben er veel
ontwikkelingen plaatsgevonden. Zowel binnen de pilots, die nu allen midden in de onderzoeks- en
analysefase zitten als binnen het werkveld, dat bol staat van ontwikkelingen rondom de inclusieve
arbeidsmarkt.
De dag werd geopend door Bert Otten van RadarAdvies, landelijk projectleider van de pilots
Functiecreatie. Bert nam de deelnemers mee in het proces van de pilots, van startfase naar
onderzoeks- en analysefase, richting het daadwerkelijk creëren van functies en het matchen. Bert
benoemde daarbij ook de handreikingen die op basis van de ervaringen vanuit de pilots geschreven
worden en die dichtbij het organisatieproces staan. Bert benadrukte tot slot het doel van de
Buitenkring, het met elkaar aanpakken en oplossen, om zo de pilots sterker te maken. Na het
openingswoord van Bert Otten, nam Bert Roes vanuit de VNG het stokje over. Hij presenteerde de
stand van zaken rondom de inclusieve arbeidsmarkt. Hieronder volgen de belangrijkste punten uit zijn
presentatie, meer informatie vindt u terug in bijgevoegde Prezi:
http://prezi.com/nxs1vadenhxj/inclusieve-arbeidsmarkt/.
Inclusieve arbeidsmarkt, stand van zaken oktober 2014
In maart 2014 zijn aanvullende afspraken gemaakt op de banenafspraak vanuit het Sociaal Akkoord.
Het betreft een extra inspanning voor 2500 banen in 2014. Dit betekent dat in 2015 gemeenten 582,
provincies 41 en waterschappen 35 extra banen moeten creëren. Wanneer de sectoren eind 2015 niet
op koers liggen wordt het quotum, na overleg met sociale partners en VNG, geactiveerd. Dit quotum
telt voor werkgevers met 25 of meer werknemers.
De doelgroep voor de banenafspraak bestaat uit:
-
Mensen met een arbeidsbeperking die geen Wettelijk Minimumloon kunnen verdienen
Huidige (herkeurde) WAJONGers
1
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
-
Mensen met een WSW-indicatie die nu op de wachtlijst staan
Mensen met een Wiw/Id baan
Inleenverbanden tellen mee bij de inlenende sector/werkgever
Wsw-detacheringen tellen mee als vrijgevallen werk wordt herbezet door mensen in beschut
werk
Het UWV beheert het doelgroepenregister en doet de 0-meting, om vast te stellen hoeveel mensen
met een arbeidsbeperking werken bij een bedrijf. Het werkbedrijf (een samenwerkingsverband per
arbeidsmarktregio van regiogemeenten, werkgevers, vakbonden en andere relevante partijen) zorgt
ervoor dat er regionaal arbeidsmarktafspraken gemaakt worden. Op landelijk niveau is hiervoor een
minimumpakket vastgesteld dat elk werkbedrijf moet bieden. Hieronder valt bijvoorbeeld het middel
proefplaatsing, dat belangrijke kansen biedt voor de testperiode. De conclusie van zijn presentatie
was als volgt: “De echte opgave ligt in de eigen organisatie en in het organiseren van de interne
samenwerking”.
Tijdens de presentatie van Bert Roes ontstond een levendige discussie met betrekking tot calculerend
gedrag rondom de banenafspraak zoals het “omlabelen” en het via de draaideur opnieuw naar binnen
brengen van medewerkers die al met een arbeidsbeperking binnen de organisatie werken. Bert
benadrukte hierbij dat het in de banenafspraak echt gaat om nieuwe banen, en dat het UWV hierop
gaat controleren.
In gesprek met de pilots
Na de update rondom de stand van zaken, ging Bert Otten in gesprek met deelnemers vanuit de
verschillende pilots.
Wijchen – Bert de Koning, gemeente Wijchen, benadrukt het “out of the box” denken binnen de pilot
Functiecreatie, en het loslaten van de beren op de weg. Bert is in de gemeente Wijchen vrijgemaakt
voor de pilot Functiecreatie en neemt de rol als kwartiermaker op zich. Door binnen de organisatie uit
te leggen wat Functiecreatie betekent en door op bestuurlijk niveau de eigen verantwoordelijkheid van
de gemeente te benadrukken in het kader van de banenafspraak, neemt Bert de weerstand weg en
ontstaat er enthousiasme in de gemeente. Mary van Looij, vanuit Breed, bevestigt dit. Ze benadrukt
dat draagvlak en gezamenlijk commitment van belang zijn, voordat je met Functiecreatie aan de slag
kan gaan. Op basis van de gesprekken die in de gemeente Wijchen hebben plaatsgevonden ziet Mary
ook zeker kansen. “De mensen met wie je in gesprek gaat zien deze kansen ook”, aldus Mary. In
Wijchen worden de werkzaamheden die blijven liggen, maar ook afname in werkdruk en
klantvriendelijkheid gekoppeld aan Functiecreatie. Het doel van hun pilot is het creëren van 2,5 fte, de
verwachting is dat dit zeker gaat lukken, misschien zelfs meer.
Delft – Suzan Bos, gemeente Delft, benoemt dat Delft eerst wat sceptisch tegenover Functiecreatie
stond, aangezien de gemeente op weg is naar regieorganisatie. Maar de opbrengsten tot nu toe
hebben haar verrast. Door de gesprekken en de aanwezigheid in de organisatie hebben de
medewerkers van Werkse! mogelijkheden blootgelegd in de organisatie, ook bij de niet traditionele
onderdelen van de organisatie zoals beleidsafdelingen. Edward den Heeten, Werkse!, heeft binnen de
afdeling ruimte alle adviseurs bevraagd rondom “Hoe ziet je dag eruit? Wat zijn je taken?”. Hij heeft
hier zowel licht administratieve taken uitgehaald, als mogelijkheden binnen het organiseren van
2
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
evenementen dat binnen deze afdeling veel gebeurt. Hij kijkt hierbij naar taken die een grote
doelgroep kan doen en ziet zeker kansen voor matching.
Fryslân – Anke van der Schaaf, provincie Fryslân, vertelt dat er een goede samenwerking bestaat
tussen de provincie en de drie SW-bedrijven, ook tussen de SW-bedrijven onderling. Er zijn
intakegesprekken geweest met de vier afdelingen P&O, beleid, facilitaire zaken en provinciale
waterstaten. Bij twee van deze afdelingen gaat een verdiepingsslag plaatsvinden en wordt gekeken
welke functies daar uit gehaald worden. Na weerstand in de beginfase vanwege krimp in organisatie
en vermindering van budgetten, is de respons na de eerste scepsis binnen de provincie nu positief.
Mona Mijnheer, Empatec, vindt het interessant dat de pilot je helpt anders te kijken tegen
Functiecreatie, het werkt horizon verbredend. De provincie is een nieuwe klant, waar wat meer
drempels zijn dan binnen het bedrijfsleven, maar die zijn zeker niet onoverkomelijk. Doordat de
provincie een nieuwe klant is, is er wel meer tijd nodig om zicht te krijgen op wat er binnen de
organisatie gebeurt, om mee te kijken en te ervaren.
Drenthe – Liane Veerman, Emco-groep, noemt de ambitieuze aanpak om aan de slag te gaan met de
pilot binnen zes beleidsteams. Door het commitment, met name vanuit Petra Hoekman van de
provincie Drenthe, is het wel gelukt om de deuren te openen en weerstand weg te nemen. Inmiddels
zijn alle teams gesproken en is de pilot goed op weg en verwacht Liane dat er mensen geplaatst
kunnen worden. Ook formele randvoorwaarden spelen een belangrijke rol, aangezien er net een
reorganisatie heeft plaatsgevonden. Toch staan managers er wel voor open, en hebben ze een
intrinsieke motivatie.
Doetinchem – Milad Lahdo, gemeente Doetinchem, vertelt dat via de directie commitment en
draagvlak zijn gecreëerd voor de pilot. Daardoor is er meer begrip in individuele gesprekken die
gevoerd worden met managers. De wethouder was, als voormalig afdelingshoofd Werk en Inkomen, al
snel enthousiast. Petra Douma, Wedeo, vertelt dat Functiecreatie in de gemeentelijke organisatie
anders is dan bij het bedrijfsleven. “We kijken dagelijks bij bedrijven wat de mogelijkheden zijn en wat
we kunnen creëren, alleen nu is het voor een veel grotere groep mensen”. Ze kijkt nu ook naar het
bestand, naar de mensen die daarin zitten. Dit belemmert echter niet het out of the box denken. Ook
het UWV is aan de pilot gelinkt, er is sprake van een samenwerking met arbeidsdeskundigen.
Parallelsessies
Na een kort pauze ging de groep uiteen in drie parallelsessies met de thema’s: QuickScan,
randvoorwaarden en functieprofiel. De leerpunten en thema’s vanuit deze sessies waren als volgt:
Functieprofiel
In deze sessie is gewerkt vanuit twee vragen: 1) We doen dit juist om te kijken naar de niet-traditionele
invullingen, nieuwe dingen eruit halen, hoe ga je daarmee aan de slag? 2) Hoe maak je daar een
nieuw functieprofiel van?
Op basis hiervan is het volgende besproken:
 Je gaat met de niet-traditionele invulling aan de slag door op een creatieve manier mee te
kijken op de werkvloer. Met wel als randvoorwaarde dat het van bovenaf in de organisatie is
geregeld en uitgedragen wordt. Bevraag daarom niet alleen managers, maar juist de mensen
op de werkvloer.
3
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle


Kijk hierbij juist naar de dingen die niet in de functieomschrijving staan, maar die wel door de
medewerker (extra) worden gedaan.
Kijk qua doelgroepen ook breder. We gaan uit van laaggeschoolde arbeid. Maar, vanuit de
gemeente Groningen kwam ook het geluid dat er veel hoogopgeleide Wajongers zijn. Die
kunnen andere werkzaamheden dan waar je nu misschien aan denkt, en hebben meer de
behoefte aan werkdruk- en stressreductie. Mensen met autisme kun je bijvoorbeeld
werkzaamheden rondom analyseren en onderzoeken laten uitvoeren.
QuickScan –
In deze sessie is gekeken naar de QuickScan, en welke stappen daarvoor nodig zijn.
Op basis daarvan is het volgende besproken:



Het is van belang een persoon vrij te maken voor Functiecreatie, die de tijd heeft en krijgt om
op een projectmatige manier aan de slag te gaan. De ervaring vanuit de betrokken P&O
medewerkers is dat je dit er niet even bij doet. Aangezien je met de cultuur van de
overheidsorganisatie te maken hebt, is het van belang tijd uit te trekken om draagvlak te
creëren.
Het is belangrijk om te denken in werkprocessen in plaats van losse functies en afdelingen.
Dit levert ook draagvlak op aangezien medewerkers op deze manier niet bang zijn om hun
functie kwijt te raken en aangezien je laat zien dat het efficiënter kan.
Stem jouw aanpak van de scan van te voren goed af op de afdeling en de mensen. Het format
van SBCM dat gebruikt wordt is gericht op productieprocessen en vergt wat aanpassing bij
overheidsorganisaties. In deze organisaties zijn vaak hoogopgeleide medewerkers aanwezig
die zelf in kaart kunnen brengen wat ze doen en hoeveel tijd ze daaraan besteden. Mary van
de Looij, Breed, licht dit toe: “Bij productie binnen een bedrijf is er veel routine en een
herhaling van stappen die elkaar snel opvolgen. Bij een beleidsafdeling zijn de dagen heel
verschillend ingericht en is iemand soms twee uur bezig met het werken achter te computer.
Het is niet efficiënt als je daarnaast gaat zitten met je stopwatch”. Dit soort overwegingen
kunnen van tevoren worden meegenomen als bepaald wordt hoe de QuickScan uitgevoerd
gaat worden.
4
2 oktober 2014, Stadhuis Zwolle
Randvoorwaarden
Het vertrekpunt van deze sessie lag in de randvoorwaarden die ervoor nodig zijn om Functiecreatie
mogelijk te maken.
De volgende randvoorwaarden zijn uit deze sessie naar voren gekomen:


Geld. Zeker in het kader van krimp en bezuinigingen, een dergelijk proces vraagt geld. Vanuit
provincie Flevoland is aan het begin van het proces budget gevraagd voor de implementatie
van de participatiewet en garantiebanen, dat biedt mogelijkheden. Daardoor ontstaat er een
duidelijke scheiding in de discussie rondom krimp en bezuinigingen versus Functiecreatie. Je
maakt er een apart project met apart budget van. Tineke Cupers van provincie Flevoland
benoemde dat, ondanks de krimp van het zittende personeel er geen lastige discussies zijn
over verdringing. Ze heeft aangetoond dat het bij Functiecreatie om andere doelgroepen gaat
(globaal hoog opgeleid versus laag opgeleid)
Efficiencywinst kunnen benoemen. Dit draagt bij aan het commitment doordat je laat zien wat
Functiecreatie oplevert, wat de maatschappelijke kosten en baten van inzet zijn. In de pilot
vanuit de gemeente Delft wordt gewerkt aan een business case. Daarnaast zijn er vanuit
SBCM business cases beschikbaar die aantonen dat door Functiecreatie efficiencywinst
plaatsvindt. Informatie en brochure zijn te downloaden via:
http://www.sbcm.nl/informatiecentrum/informatiecentrum/cache/new/infocenter/instrum
enten/thema/arbeidsmarkt/details/functiecreatie-financiele-business-cases-voorwerkgevers.html .

Functiecreatie als structurele vaardigheid. Functiecreatie is niet iets tijdelijks, maar het is
belangrijk dat het vaardigheid is binnen de (P&O-afdeling binnen de) organisatie. Zorg dus
voor training en daarmee borging over het project heen.
Tot slot
De vijf pilots zullen zichzelf nog een keer presenteren in het vroege voorjaar van 2015. Ook worden de
ervaringen vanuit de pilots vastgelegd in een handreiking.
5