EMDR bij traumagerelateerde problematiek

Landelijke Vereniging
van Eerstelijnspsychologen
Osdorper Ban 7A
1068 LD Amsterdam
 020-6673956 Fax 020-6675320
E-mail: [email protected] / www.lve.nl
KennisKring Ouderenzorg
18 juni 2014
Inleiding
Mensen worden steeds ouder, de groep ouderen groeit, de comorbiditeit stijgt en men vreest voor
een flinke stijging van het aantal mensen met dementie. De zorg wordt schraler, verpleeghuizen
hebben alleen nog plek voor de zwaarste zorgpakketten en veel zorg dient zelf betaald te worden.
Tegelijkertijd wordt er een grote druk op de zelfredzaamheid van ouderen gelegd waarbij autonomie
en afhankelijkheid op ambivalente wijze tegenover elkaar komen te staan.
Als je kijkt hoeveel procent van de patiënten van 65 jaar en ouder in de EPZ / gb ggz behandeld werd
/ wordt, dan is dat maar een kleine groep: rond de 10%. Men denkt niet gauw aan de
behandelmogelijkheden van EMDR bij een angstige man van 75 jaar. Ook de behandelmogelijkheden
met betrekking tot een euthanasiewens na een de diagnose Alzheimer zijn redelijk onbekend. En
onbekend maakt onbemind…
Op de KennisKring Ouderen willen we uitgebreid stil staan bij de groep kwetsbare ouderen, ouderen
met psychische problemen en dementie of Alzheimer. Niet om de zaken te ‘medicaliseren’ maar om
serieus te kijken naar de mogelijkheden die wij vanuit de eerstelijnspsychologie kunnen bieden. Wat
zijn de problemen, de vraagstukken en de hulpvragen? Wat is de huidige stand van de wetenschap
en wat zijn de praktische mogelijkheden? Hoe zit het met de financiering van deze zorg?
Programma
Het programma is nog in ontwikkeling!
Voorlopig programma is:
Ochtend:
Spreker: Anne Margriet Pot, programmahoofd Ouderen bij het Trimbos-instituut, hoogleraar
ouderenpsychologie bij de Vrije Universiteit te Amsterdam en ere-professor aan de School of
Psychology van The University of Queensland in Australië.
Nog uit te nodigen sprekers:


Zorgverzekeraar: ouderenbeleid
Netwerk Utrecht Zorg voor Ouderen: samenhang in de zorg voor ouderen, Ouderenbeleid op
gemeentelijk niveau.
Middag:
Kortdurende geprekstherapie bij dementie
Voor ieder mens heeft de diagnose dementie een andere impact. De reacties zijn uiteenlopend:
variërend van ontkenning of bagatellisering tot depressie, schaamte of hevige ontreddering.
Dementie is voor velen een schrikbeeld. In publieke discussies gaat het vaak al snel over
levensbeëindiging en vallen uitspraken als ‘dan hoeft het voor mij niet meer’. Zelfs professionals
doen dit soort uitspraken en dragen op deze wijze bij aan het beeld dat er niet te leven valt met
dementie. Deze houding doet onvoldoende recht aan het perspectief en de veerkracht van mensen
met dementie en brengt het risico met zich mee dat hen onvoldoende hulp wordt geboden bij de
verwerking van deze beladen diagnose. Het blijkt dat mensen met dementie op verschillende
manieren omgaan met de gevolgen van hun aandoening, zoals dat ook te zien is bij andere
chronische aandoeningen. Extra aandacht zal besteed worden aan het proces van adaptatie, de
moeilijke taak om alle veranderingen en emoties te hanteren terwijl de cognitieve vermogens
afnemen ondersteuning verdient. Aangezien de diagnose dementie toenemend reeds in een vroege
fase wordt gesteld en het aantal mensen met dementie door de vergrijzing snel toeneemt, is het zaak
dat psychologen deze vorm van hulpverlening nadrukkelijk in hun aanbod opnemen.
Spreker: Saskia Teunissen is klinisch psycholoog en klinisch neuropsycholoog. Zij werkt bij
GERION/VUmc en voor Amstelring op de transferafdeling van VUmc.
EMDR bij traumagerelateerde problematiek
Angststoornissen zijn - met een prevalentie bij ouderen van naar schatting 10% - waarschijnlijk de
meest voorkomende psychische stoornissen op latere leeftijd en brengen veel lijdensdruk met zich
mee. EMDR is een effectieve behandelmethode bij PTSS en andere traumageralateerde psychische
problematiek, ook voor kwetsbare ouderen met beperkingen. EMDR heeft een aantal kenmerken die
goed aansluiten bij deze doelgroep, zoals de doorgaans korte behandelduur, de betrekkelijk
eenvoudige rationale, het weinig verbale karakter van de therapie en de sterk gestructureerde
aanpak. Desondanks wordt EMDR tot dusver bij ouderen nog relatief weinig toegepast. Aandacht
wordt besteed aan welke hindernissen er nog te overwinnen zijn in de herkenning van
angststoornissen bij ouderen en in de toeleiding naar adequate psychologische hulp. Daarnaast laat
zij zien hoe EMDR kan worden toegepast bij kwetsbare ouderen met fysieke en cognitieve
beperkingen die ernstig gebukt gedaan onder PTSS en traumagerelateerde angst.
Spreker: Marja Vink is klinisch psycholoog en hoofdopleider van de Profielopleiding
Ouderenpsycholoog. Zij werkt bij GERION/VUmc en in een Mobiel Geriatrisch Team van
Zorgspectrum.
CGT bij ouderen
Spreker: Claudia Disselhorst is gz-psycholoog en cognitief gedragstherapeut en supervisor VGCt. Zij
heeft een eigen praktijk voor psychologische hulpverlening aan ouderen, Disselhorst
Ouderenpsychologie, Lent.
Literatuur
1. Delta Plan Dementie 2012 – 2020. VUmc Alzheimercentrum, Alzheimer Nederland, NFU en
ZonMW.
2. Met zorg ouder worden - Zorgtrajecten van ouderen in tien jaar. Sociaal en Cultureel
Planbureau.
3. …
Locatie
Universiteit voor Humanistiek
Kromme nieuwe gracht 29
3512 HD Utrecht
030-2390100
Accreditatie
Deze cursusdag is 10 accreditatiepunten waard.
Voor meer informatie
Dineke Smit [email protected] / 0637341505