Een andere economie

Een andere economie
Economie speelt zich niet enkel af op de hoogste étage van een groot bedrijf of in de
onderhandelingskamers van Europese politici. We hebben allemaal dagelijks te maken met economie:
wanneer we gaan winkelen of geld afhalen bij de bank, maar evengoed wanneer we zondag naar de
markt gaan, vrienden uitnodigen om te komen eten of de grasmaaier even uitlenen aan de buren. De
huidige economie zorgt echter voor een mondiaal sociaal en ecologisch onevenwicht en heeft nood aan
vernieuwing. Daarom gaat Belmundo in 2017 op zoek naar “Een andere economie”. Zoek je mee?
Diverse economie
Na de jaren ‘50 kende de wereldeconomie een ongeziene groei, die echter ook een keerzijde had. De
laatste decennia zien we een zorgwekkende stijging van ongelijkheid in de wereld: meer dan de helft
van de globale rijkdom is in handen van slechts 1% van de bevolking. Amper 65 mensen bezitten
samen evenveel als de helft van de wereldbevolking. Deze kloof tussen rijk en arm toont aan dat het
huidige groeimodel geen garantie biedt op meer welvaart en dat ‘meer’ niet noodzakelijk beter is.
Samen sterk
In Paraguay verenigt Montillo
kleinschalige suikerrietproducenten in
een coöperatie. 600 families versterken
zo hun onderhandelingspositie,
vergroten de eigen afzetmarkt en
investeren samen in infrastructuur.
In 2008 veroorzaakte een klein aantal grote banken een financiële crisis die een groot aantal mensen
heeft getroffen. Het daarop volgende besparingsbeleid houdt de gevestigde financiële macht in stand
en doet het systeem verder kabbelen. 10% van de actieve Europese bevolking is werkloos. Bij jongeren
loopt dat cijfer zelfs op tot 23%. De crisis kost de armste landen 180 miljard euro, meer dan ze
ontvangen aan ontwikkelingshulp.
Voorbij het geld
De Keniaanse Bangla-Pesa wordt in een
sloppenwijk aan de rand van Mombasa
gebruikt door 180 lokale handelaars.
Deze complementaire munt laat
ruilhandel toe tussen 20.000 inwoners en
draagt bij tot de strijd tegen armoede.
Net zoals monoculturen in de landbouw heel vatbaar zijn voor ziektes, is dit het geval voor een
eenzijdige economie. Een diverse economie is veerkrachtiger, kan beter tegen een financiële stoot en
verkleint de afhankelijkheid van een kleine economische elite. We kunnen ons spaargeld zetten bij een
bank die investeert in alternatieven. We kunnen complementaire muntsystemen gebruiken. Of meer
delen en hergebruiken in plaats van kopen. Ook coöperaties dragen bij tot een grotere economische
diversiteit en ze blijken minder vatbaar te zijn voor crisissen, verdelen beter de welvaart én stimuleren
meer de lokale economie.
Investeren in de toekomst
Het Noors Pensioenfonds en de Britse
krant The Guardian deden de afgelopen
jaren hun aandelen in steenkool, olie en
gas van de hand. Door te investeren in
duurzaamheid en te desinvesteren in niet
duurzame initiatieven kunnen overheden
en bedrijven mee de toekomst bepalen.
Sinds de opkomst van het internet kunnen we over grenzen heen en met een ongekende snelheid
kennis en ideeën delen. Geen enkel bedrijf is op termijn sterker dan een mondiaal netwerk van
mensen die samenwerken. Waar in de huidige economie ideeën en oplossingen geprivatiseerd
worden en alleen met grote financiële middelen verkrijgbaar zijn, wordt kennis in mondiale netwerken
beschouwd als gemeengoed, wat hen een enorme veerkracht geeft. Bovendien hebben landen in het
Zuiden veel minder te kampen met geërfde verouderde structuren en systemen, waardoor dit
netwerk-idee snel ingang vindt en hen minder afhankelijk maakt van het Westen.
Gedeeld goed
In verschillende Afrikaanse landen
verbinden “makers” nieuwe technologie,
traditioneel vakmanschap en gedeelde
materialen. Ze verkleinen hun
afhankelijkheid van Westerse bedrijven
en komen tot creatieve oplossingen voor
maatschappelijk relevante problemen.
Deel van het geheel
De economie botst niet alleen op haar eigen grenzen, maar ook op die van de planeet. Wil iedereen
ons Belgisch consumptiepatroon volgen, dan hebben we meer dan drie planeten nodig. Onze
economische activiteit is dé motor achter de groeiende wereldwijde uitstoot van broeikasgassen,
pleegt nog steeds roofbouw op de natuurlijke rijkdommen in het Zuiden en laat deze achter zonder
toekomstperspectief. Het internationaal besef van onze ‘ecologische schuld’ groeit. Eind vorig jaar
stelden de Verenigde Naties de ‘Duurzame Ontwikkelingsdoelen’ voor, die voorwaarden scheppen
voor duurzame en inclusieve economische groei, gedeelde welvaart en waardig werk voor iedereen.
Kringlopen
Wist je dat een gsm vol waardevolle stoffen zit? Het
goud komt bijvoorbeeld uit Peru, het tantalium uit de
Democratische Republiek Congo en de aardolie uit de
Golf van Mexico. In een circulaire economie zijn de
producten van vandaag de grondstoffen van morgen.
Voor iedereen, dat betekent ook voor mensen aan de andere kant van de wereld. Onze economie is
immers een mondiaal systeem geworden. Veel van onze kleren worden gemaakt in Bangladesh, de
onderdelen van onze smartphone komen uit maar liefst negen verschillende landen en na gebruik
keren veel producten als afval terug naar het Zuiden. We zijn allemaal deel van het geheel, wat
betekent dat onze eigen keuzes een rechtstreekse impact hebben op anderen. Stad Gent investeert in
‘eerlijke’ kledij voor stadsmedewerkers, sommigen kiezen voor lokaal geproduceerd voedsel, anderen
kopen een Fairphone, meer en meer bedrijven zien afval als een waardevolle grondstof... de
alternatieven zijn eindeloos.
De kritische consument
Ons koopgedrag heeft een impact op de
wereld. Gelukkig zijn er steeds meer
alternatieven om deze impact zo klein
mogelijk te maken.
Nieuwe spelregels
Onze economie heeft nieuwe spelregels nodig, dat is duidelijk. Spelregels die de economische
machtsconcentratie doorbreken, die de grenzen van onze planeet en haar bewoners niet
overschrijden en ervoor zorgen dat de natuurlijke rijkdommen ook nog voor volgende generaties
beschikbaar zijn. Niet alleen in de hoogste etages van bedrijven of in de onderhandelingskamers van
Europese politici krijgen deze nieuwe spelregels vorm, maar ook bij u: in uw stad, straat en huis. En
tijdens Belmundo natuurlijk.