De Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) is als koepel van

JAARVERSLAG 2007
Colofon:
Nederlandse Vrouwen Raad
Benoordenhoutseweg 23
2596 BA Den Haag
T: 070 346 93 04
F: 070 345 93 46
E: [email protected]
www.nederlandsevrouwenraad.nl
2
Inhoudsopgave
1.
De Nederlandse Vrouwen Raad
5
2.
Kerntaken van de koepel
9
2.1
Informatievoorziening, communicatie en PR
9
2.2
Belangenbehartiging en spreekbuisfunctie
11
2.3
Meningsvorming en beleidsbeïnvloeding
14
2.4
Platform en ontmoetingsfunctie
19
3.
Belangrijkste projecten en activiteiten
21
3.1
Themaveld Duurzame Ontwikkeling
21
3.2
Themaveld Maatschappelijke Participatie
25
3.3
Themaveld Rechten van de Vrouw
26
4.
Internationaal Werk
29
5
Samenvatting Jaarrekening 2007
33
Bijlage 1: De Nederlandse Vrouwen Raad, Missie en Doelstellingen
Bijlage 2: Lidorganisaties
Bijlage 3: Samenstelling en mutaties NVR organisatie
Bijlage 4: Verslagen externe vertegenwoordigers
Bijlage 5: Publicaties 2007
Bijlage 6: Lijst van gebruikte afkortingen
3
4
1. De Nederlandse Vrouwen Raad
De Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) is als koepel van vrouwenorganisaties in Nederland nog
even actief als ruim honderd jaar geleden. Het ledenbestand is een interessante mengeling
van jong en oud. Naast Vrouwenbelangen, dat sinds de oprichting van de nationale koepel in
1898 lid is, zijn ook jonge netwerken van zakenvrouwen en professionele vrouwen lid.
Door de statutenwijziging in 2006 is het voor niet landelijke vrouwenorganisaties weer
mogelijk zich rechtstreeks bij de NVR aan te sluiten. Het landelijke Provinciaal en
Grootstedelijk Overleg (PGO) heeft zich opgeheven en in 2007 zijn de Provinciale
Vrouwenraad
Noord
Vrouwenraad
en
Brabant,
het
het
Platform
Vrouwenplatform
Zeeuwse
Carree
Vrouwenraad,
(voorheen
de
Overijsselse
Limburgse
Vrouwenraad)
rechtstreeks tot de NVR toegetreden. Ook heeft de NVR in 2007 Stichting Vrouwennetwerk
Arnhem/Nijmegen
en
de
Stichting
Gender
Concerns
International
als
lid
mogen
verwelkomen. GCI is gevestigd in Den Haag en zet zich internationaal in voor gender
vraagstukken en vrouwenrechten. In 2007 hebben geen organisaties de NVR verlaten.
Voor missie, doelstellingen en werkwijze van de NVR, zie bijlage 1. Voor een overzicht van
de 48 lidorganisaties, zie bijlage 2.
De NVR basisorganisatie
De Nederlandse Vrouwen Raad is een vrijwilligersorganisatie. Het hoogste orgaan is de
Algemene Vergadering. Hierin hebben de afgevaardigden van de 48 bij de NVR aangesloten
organisaties zitting. In 2007 hebben zich de volgende wisselingen bij de afgevaardigden
voorgedaan:
Lidorganisatie
BPW The Netherlands
Liberaal Vrouwen Netwerk
Vrouwenbelangen
Platform Vrouwen in de
Waterwereld
PvdA Vrouwen
VNVA
YWCA
Nieuwe afgevaardigde
Anja Overdiek
Pia Band
Lousje Backx
Gon Eugelink
Vorige afgevaardigde
Lesha Witmer
Lenie Wesenhagen
Wil Scholte-van Groningen
Martine v.d.Boomen
Saskia Cahuzak
Iwona van Zanten
Sandra Sue
Martine Lonterman
Joanna Schopman
Marina Quindiagan
Het NVR-bestuur bestond in 2007 uit 7 leden. Voorzitter Marianne Horsman-Wagener was
niet beschikbaar voor een tweede termijn; zij is in mei 2007 afgetreden en opgevolgd door
vice-voorzitter Dieny Scheffer-Versluis. Secretaris Netteke Hillen heeft het NVR-bestuur
eveneens in mei verlaten; haar taken zijn overgenomen door Corinne de Ranitz-Elias.
Mevrouw de Ranitz blijft daarnaast portefeuillehouder communicatie en PR en is tevens vicevoorzitter. Sandrina Sangers is in november toegetreden tot het bestuur. Zij beheert de
portefeuille maatschappelijke participatie.
5
De Commissies Rechten van de Vrouw en Maatschappelijke Participatie zijn in 2007 op
sterkte gekomen. In de Commissie Rechten van de Vrouw is Ted Strop-von Meyenfeldt
toegetreden. Zij neemt de vertegenwoordiging van de commissie in het Platform Vrouwen &
Duurzame Vrede voor haar rekening (voorheen Margaret de Vos van Steenwijk). De
Commissie Maatschappelijke Participatie heeft 3 nieuwe leden: Rosa Lindenburg, Carlien de
Roy van Zuydewijn en Sebahat Yurdusen. Marthie Cruyff-de Boer heeft eind november om
gezondheidsredenen afscheid genomen. In de Commissie Duurzame Ontwikkeling heeft
Sigrid Bollwerk haar lidmaatschap neergelegd vanwege haar werk als lector Smart Energy van
de Kenniskring Innovatie, Energie & Productrealisatie aan de Hogeschool Rotterdam. Na zich
vele jaren zeer actief te hebben ingezet, nam Marina van Koten eind 2007 afscheid van de
Commissie Duurzame Ontwikkeling. Zij stond mede aan de wieg van veel van de huidige
succesvolle activiteiten van de Commissie en de NVR als geheel op dit terrein. De Commissie
heeft op dit moment 2 vacatures.
ALGEMENE VERGADERING
BESTUUR
BESTUUR
ALGEMEEN
ALGEMEEN SECRETARIS
SECRETARIS
Beleidsmedew.
Beleidsmedew.
DO
DO
Beleidsmedew.
Beleidsmedew.
RV
RV /
/ MP
MP
ACI:
ACI: adviescommissie
adviescommissie
internationaal
internationaal
WG-communicatie
WG-Europa
Communicatie
Communicatie
medewerker
medewerker
Financieel-secr.
Financieel-secr.
medewerker
medewerker
Secr.-redact.
Secr.-redact.
medewerker
medewerker
WG-VN
CieRV:
CieRV: commissie
commissie
rechten
rechten van
van de
de vrouw
vrouw
WG-RV
CieMP:
CieMP: commissie
commissie
maatsch.
maatsch. participatie
participatie
WG-MP
CieDO:
CieDO: commissie
commissie
duurzame
duurzame ontwikkeling
ontwikkeling
WG-DO
Onder de vaste themacommissies waren in 2007 geen werkgroepen actief. Wel hebben liden/of partnerorganisaties in de projecten VCA1325 en Vrouwen in Waterschapsbesturen in
verschillende overleggen samengewerkt om de projecten verder vorm te geven en voor te
bereiden. Lotte Wouters heeft hiervoor als verantwoordelijk beleidsmedewerker de
benodigde ondersteuning verleend.
De Adviescommissie Internationaal (ACI) kent geen mutaties in 2007. Onder de ACI waren in
2007 twee werkgroepen actief: de werkgroep Verenigde Naties (VN) en de werkgroep
6
Europa. In de werkgroep VN heeft Marieke Sanders, AVVN-vrouwenvertegenwoordiger 2006,
afscheid
genomen.
Regina
Smit
woonde
in
haar
hoedanigheid
van
AVVN-
vrouwenvertegenwoordiger 2007 de vergaderingen van de werkgroep VN bij.
In 2007 is in alle commissies een portefeuillehouder Communicatie benoemd. Samen met de
portefeuillehouder Communicatie uit het bestuur, en met de communicatiemedewerker van
het NVR-bureau, vormen deze de Werkgroep Communicatie. In december is de Werkgroep
Communicatie voor het eerst bijeen geweest. De Werkgroep zal 4 keer per jaar onder
wisselend voorzitterschap bijeenkomen, en adviseert het bestuur over communicatieuitvoering en –beleid.
In de kascommissie en financiële commissie hebben zich in het verslagjaar geen wijzigingen
voorgedaan.
Voor de samenstelling van commissies, werkgroepen en de mutaties, zie bijlage 3.
Naast de basisorganisatie van ongeveer 100 actieve vrijwilligers, beschikt de NVR over een
compact bureau van beroepskrachten. Het NVR-bureau draagt zorg voor de ontwikkeling en
uitvoering van het NVR-beleid en werkplan, en coördineert en ondersteunt het werk van de
vrijwilligers. De staf van de NVR bedroeg in 2007 4,2 FTE.
Vertegenwoordigingen
De vertegenwoordigingen van de Nederlandse Vrouwen Raad kunnen in vier categorieën
worden verdeeld:

Vertegenwoordiging namens de NVR in een maatschappelijke organisatie of
internationale instelling.
In 2007 waren dit de VN-Mensenrechtencommissie in Geneve, UN-ECOSOC in New York, de
NPS Programmaraad en de Raad van Toezicht van de Stichting Vluchteling. Verder is de NVR
lid van de Europese Beweging Nederland, de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde
Naties (NVVN), de International Council of Women (ICW) en de European Centre of the
International Council of Women (ECICW). De Habitat Raad waar de NVR ook
vertegenwoordigd was, is in 2007 opgeheven.

Vertegenwoordigingen in netwerken, die gerelateerd zijn aan het werk van de NVR in
de drie strategische themavelden. Hieronder vallen ook de samenwerkingsverbanden,
waarin de NVR actief is.
In 2007 waren dit het Women for Water partnership (WfWfW) en het Platform Vrouwen &
Duurzame Vrede. Van beide samenwerkingsverbanden is de NVR mede-oprichter. De NVR
maakt verder deel uit van het Netwerk VN Vrouwenverdrag, het Wmo Platform van de
Rijksoverheid, de Gender Expertisegroep van Genderforce, het Platform Gezondheid en
Milieu, het Platform Schone Kleren, het WECF netwerk voor duurzame ontwikkeling, de
alliantie Decade Education for Sustainable Development (DESD) en de Stuurgroep Duurzame
Dinsdag.
Deze vertegenwoordigingen hebben doorgaans een meer tijdelijk karakter.

Vertegenwoordigingen op persoonlijke titel.
7
Dit betreft vrouwen uit de NVR-achterban, die vanwege hun specifieke kennis en
achtergrond deelnemen in werkgroepen, adviesorganen en dergelijke. Deelname geschiedt
op verzoek van de betreffende instantie en op voordracht van de NVR. Deze personen
spreken niet namens de NVR, maar worden gekozen op persoonlijke titel en vanwege de
relatie tot de georganiseerde vrouwen. De NVR levert in dit verband een bestuurslid aan de
Nationale Coördinatie Europese Vrouwenlobby (NCEVL).
Voor een overzicht van de vertegenwoordigers, zie bijlage 3. Voor de verslagen van de
vertegenwoordigers, zie bijlage 4.
Vrouwenvertegenwoordigingen in Regeringsdelegaties zijn een bijzondere vorm van

niet
organisatiegebonden
vertegenwoordiging.
Zij
vertegenwoordigen
de
Nederlandse vrouwen in het algemeen.
De
NVR
verzorgt
de
selectie,
voordracht
en
ondersteuning
van
de
jaarlijkse
vrouwenvertegenwoordiging in de Koninkrijksdelegatie naar de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties (AVVN), en van de jaarlijkse vrouwenvertegenwoordiger in de
Regeringsdelegatie naar de Commissie voor Duurzame Ontwikkeling van de Verenigde
Naties.
Voor meer informatie over de vrouwenvertegenwoordigers, zie hoofdstuk 4.
Vernieuwing NVR
Na de statutenwijziging in 2006 heeft de Werkgroep Statuten & Huishoudelijk Reglement
zich, in samenwerking met bestuur en algemeen secretaris, gebogen over het Huishoudelijk
Reglement, het Redactiestatuut en het Directiestatuut. Huishoudelijk Reglement en
Redactiestatuut
zijn
in
de
Algemene
Vergadering
van
10
mei
goedgekeurd.
Het
Directiestatuut is in fase van afronding.
8
2. Kerntaken van de koepel
De meerwaarde van de NVR ligt in de organisatieoverstijgende bundeling van krachten,
mogelijkheden, meningen en diensten en in de intermediaire positie tussen overheid en het
maatschappelijk veld.
De NVR vervult hierin vijf kerntaken:

informatievoorziening, communicatie en PR;

belangenbehartiging en spreekbuisfunctie;

meningsvorming en beleidsbeïnvloeding;

platform en ontmoetingsfunctie; en

ontwikkeling en uitvoering van projecten.
2.1. Informatievoorziening, communicatie en PR
Als facilitair en inhoudelijk middelpunt voor de aangesloten organisaties heeft de NVR tot
taak te zorgen voor een goede en tijdige nieuws- en informatievoorziening en de
uitwisseling en overdracht van kennis.
Websites
Begin 2007 is de nieuwe website van de NVR gelanceerd, www.nederlandsevrouwenraad.nl.
De website geeft nieuws en informatie over de NVR, de lidorganisaties en de strategische
thema’s van de NVR, inclusief de internationale aspecten daarvan. Het gemiddelde aantal
dagelijkse bezoeken aan de NVR-site is in dit startjaar opgelopen van 104 in februari naar
253 in december. Het totaal aantal bezoeken in 2007 is 58.634. Daarbij scoort de NVR-site
een hoog gemiddelde aan pagina’s per bezoek, namelijk 7,7.
Sinds 2000 beschikt de NVR over de thematische website www.genderenduurzaamheid.nl als
centraal informatiepunt op het gebied van duurzame ontwikkeling. Deze website is destijds
ontwikkeld als ondersteuning van het meerjarenprogramma van de NVR ‘Duurzaamheid is
mensenwerk’, en is als aparte site vormgegeven, mede omdat de NVR toen nog niet
beschikte over een goed geoutilleerde eigen website.
Het totaal aantal bezoeken aan de thematische site in 2007 is 58.573. Het gemiddeld aantal
pagina’s per bezoek is 4,6. Het gemiddeld aantal bezoeken per dag dat aan het begin van
2007 nog rond de 170 lag, begint af te nemen naar ca. 100 per dag. Dit komt omdat het
actuele nieuws op het themaveld Duurzame Ontwikkeling nu ook op de nieuwe NVR-site is
opgenomen, en bezoekers van de NVR-site voor dat nieuws niet meer de thematische site
bezoeken.
In 2007 is uitgebreid gesproken en nagedacht over de samenloop van de nieuwe NVR-site
en de Genderenduurzaamheid-site. Uiteindelijk is besloten tot integratie van deze site in de
NVR-site. Voorwaarde voor de integratie is dat de informatie die in de loop van de jaren op
het gebied van duurzame ontwikkeling is verzameld, toegankelijk en terugvindbaar blijft, en
een goede bereikbaarheid van de informatie gegarandeerd wordt, onder meer door
handhaving van het website-adres www.genderenduurzaamheid.nl. De integratie wordt in
het eerste half jaar van 2008 uitgevoerd.
9
Weblog
Op csd-women.blogspot.com houden de vrouwenvertegenwoordiger en andere leden van de
NGO-delegatie naar de Commission on Sustainable Development ieder jaar een weblog bij
over de ontwikkelingen en gebeurtenissen rond en tijdens de CSD. Vooral tijdens de CSDsessies wordt dit weblog goed gelezen.
Digitale en papieren nieuwsbrief
In november is gestart met een digitale nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief is gekoppeld aan de
site en is een e-mailattendering op het nieuws en de nieuwe informatie op de site. De
nieuwsbrief verschijnt om de 2 à 3 weken of vaker als daar aanleiding toe is. In 2007 zijn 3
nummers van de digitale nieuwsbrief uitgebracht. De digitale nieuwsbrief wordt aan ruim
300 adressen verzonden, i.e. verschillende functies binnen de basisorganisatie (=koepel en
lidorganisaties) en externe relaties. Iedereen die de nieuwsbrief wil ontvangen kan zich daar
voor zelf aanmelden op de website van de NVR (uiteraard is het ook mogelijk je af te melden
voor de nieuwsbrief, dat kan in elke nieuwsbrief via een directe link).
De papieren NVR Nieuwsbrief is in 2007 4 keer verschenen. De Nieuwsbrief wordt geheel
door vrijwilligers geschreven en samengesteld en biedt nieuws en korte informatie over
ontwikkelingen en activiteiten bij de NVR, de lidorganisaties en andere maatschappelijke
organisaties. In het laatste kwartaal van 2007 is in de samenloop van digitale en papieren
nieuwsbrief zichtbaar geworden dat de digitale nieuwsbrief - in combinatie met de website de functie van nieuws- en informatievoorziening overneemt van de papieren nieuwsbrief. In
het verslagjaar is besloten dat in 2008 de papieren nieuwsbrief niet meer als kwartaaluitgave
zal worden uitgegeven. Wel zal in juni 2008 een speciale uitgave van de NVR Nieuwsbrief
verschijnen, geheel gewijd aan het 110-jarig bestaan van de NVR. In de loop van 2008 zal de
digitale nieuwsbrief worden geëvalueerd.
DO Koerier
Sinds 2001 brengt de NVR met subsidie van het Ministerie van VROM de DO Koerier uit, een
periodiek over duurzame ontwikkeling. In 2007 zijn vier nummers verschenen.
Thema van het eerste nummer zijn de verkiezingen van Provinciale Staten. Een interview met
beleidsmensen van het Interprovinciaal Overleg en met een Gedeputeerde van Zuid-Holland
geeft inzicht in wat provincies met duurzaamheid te maken hebben. Veel aandacht is in de
DO Koerier besteed aan het thema duurzaam consumeren en produceren. In het tweede
nummer wordt aan de hand van een proefschrift geschreven over de vraag of betere
informatie over productiewijzen de keuze van de consument tot duurzamer inkopen
beinvloedt. Verder is er onder meer een interview met de directeur van Solidaridad, een
kerkelijke organisatie die mensen in derde wereldlanden helpt met de verkoop van
duurzame producten en met het verduurzamen van de productieketen. Het laatste nummer
van 2007 is geheel gewijd aan een uitgebreid verslag van de NVR-Congresdag over
Duurzaam Consumeren en Produceren. Ook het derde nummer gaat in op deze Congresdag
en besteedt verder onder meer aandacht aan de prijswinnaars van Duurzame Dinsdag en aan
een rapportage van Vem, centrum Vrouw en Milieu, waarin de noodzaak wordt verduidelijkt
om in het milieubeleid rekening te houden met belangen van vrouwen.
10
De DO Koerier is ook on line beschikbaar, zowel op www.nederlandsevrouwenraad.nl als op
de thematische site www.genderenduurzaamheid.nl.
Jaarverslag
In 2007 is voor de eerste maal, naast het formele jaarverslag, een PR-versie van het
jaarverslag gemaakt. Deze PR-versie is verspreid binnen de basisorganisatie en daarnaast op
bijeenkomsten en evenementen, zoals de Vrouw & Waterdag en de interactiedag DuCoPro,
beschikbaar gesteld aan de deelnemers. Ook in 2008 zal weer een PR-versie van het
jaarverslag verschijnen.
Werkagenda
De Werkagenda van de NVR is inmiddels traditie geworden. Ook in 2007 is een Werkagenda
voor 2008 gemaakt en verspreid binnen de basisorganisatie. De Werkagenda biedt dezelfde
mogelijkheden als iedere andere agenda, maar daarnaast ook handzame informatie over de
NVR en de lidorganisaties.
2.2. Belangenbehartiging en spreekbuisfunctie
De NVR reageert namens en voor de leden op de actualiteit, vooral waar het de belangen van
vrouwen betreft. De NVR doet dit onder meer door middel van ‘open brieven’ aan de politiek en
persberichten.
De NVR voert een pro-actief persbeleid: ontwikkelingen binnen en buiten de NVR worden op de
voet gevolgd en, waar mogelijk, aangegrepen om zich als NVR tot de pers te richten. In 2007 zijn
8 persberichten uitgebracht, zoals naar aanleiding van NVR-bijeenkomsten als Vrouw & Waterdag
en het congres Duurzaam Consumeren en Produceren. Ook de activiteiten van de
Vrouwenvertegenwoordiger AVVN hebben tot persberichten geleid. Zo werd een persbericht
uitgebracht over het statement van Regina Smit in oktober voor de Algemene Vergadering in New
York, en een over de voordracht van Hester Maij tot Vrouwenvertegenwoordiger voor 2008.
De wisseling van voorzitter van de NVR was ook aanleiding voor een bericht aan de pers. Naar
aanleiding van dit bericht verscheen een groot interview met Dieny Scheffer op de Vrouwenpagina
van de Telegraaf.
De algemeen secretaris van de NVR en de beleidsmedewerker Duurzame Ontwikkeling
werden geïnterviewd door Theo van Koolwijk over gender en milieu. In opdracht van VROM
inventariseerde Van Koolwijk wat vrouwenorganisaties doen op het gebied van duurzame
ontwikkeling en wat zij vinden van het genderbeleid. Zijn artikel MILIEU M/V is verschenen in
het blad ‘Milieu’ van het Ministerie van VROM en o.a. door de NVR breed uitgezet onder de
lidorganisaties voor verdere publicatie. Het artikel is ook gepubliceerd op de NVR-website.
De NVR richtte in 2007 verschillende malen een brief aan de politiek. In vrijwel alle gevallen werd
hierover ook een persbericht uitgebracht. Daarnaast was het uitbrengen van de Miljoenennota op
Prinsjesdag, en meer in het bijzonder de inhoud ervan, aanleiding voor een bericht van de NVR
aan de pers.
11
Kabinetsformatie en 100 dagen consultatie
Tijdens de formatiefase van het Kabinet heeft de NVR een aantal brieven gestuurd aan de
formateur en de onderhandelaars. In die brieven pleitte de NVR voor een blijvende
departementoverstijgende aanpak van emancipatie. Ook voor duurzame ontwikkeling pleitte
de NVR voor een integrale, departementoverstijgende aanpak en structuur gekoppeld aan
een goede samenwerking met maatschappelijke partijen zoals de NVR. Duurzame
ontwikkeling is al ruim tien jaar een speerpunt van de NVR, die een voortrekkersrol op dit
punt vervult en een substantiële bijdrage levert aan de verankering van duurzame
ontwikkeling in de maatschappij.
Bij het aantreden van het nieuwe CDA-PvdA-CU-kabinet en tijdens de 100 dagen-periode
van het kabinet heeft de NVR onder meer naar de ministers en staatssecretarissen van
Algemene
Zaken,
Buitenlandse
Zaken,
Defensie,
Economische
Zaken,
Landbouw,
Natuurbeheer en Voedselkwaliteit, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en Verkeer & Waterstaat een felicitatie gestuurd en een
uitnodiging om nader kennis te maken met de NVR als vertegenwoordiger van de major
group vrouwen. De aanbevelingen uit het Flitscongres (november 2006) zijn daarbij onder de
aandacht gebracht van de verantwoordelijke politici. In een aantal gevallen heeft dit inderdaad tot
gesprekken met vertegenwoordigers van de ministeries geleid. In de meeste gevallen waren
vertegenwoordigers van verschillende lidorganisaties bij die gesprekken aanwezig.
Gesprek met Defensie
Op 3 september sprak een delegatie uit de achterban van de NVR met de plaatsvervangend
directeur Personeel van het Ministerie van Defensie, generaal-majoor der mariniers, de heer
A.G. van Ede, tevens portefeuillehouder emancipatie/gender, en met de projectleider van
Genderforce, luitenant-ter-zee, mevrouw drs. E. van den Heuvel. In het gesprek is aandacht
gevraagd en gekregen voor het betrekken van vrouwen bij vredesonderhandelingen en voor
de vrouwenorganisaties als actor in de implementatie van Resolutie 1325. Ook is uitgebreid
gesproken over gendermainstreaming bij het ministerie.
Voor het verslag, zie www.nederlandsevrouwenraad.nl.
Gesprek met Buitenlandse Zaken
Een speciaal hiervoor samengestelde delegatie vanuit de NVR-achterban sprak op 23
oktober met mevrouw Joke Brandt, plaatsvervangend directeur-generaal Internationale
Samenwerking en met de heer Robert Dijksterhuijs van de Directie Sociale en Institutionele
Ontwikkeling, beiden uiteraard als vertegenwoordigers van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken. Het was een prettig en open gesprek waarbij de NVR aandacht vroeg en kreeg voor
de rol van vrouwenorganisaties bij duurzame ontwikkeling wereldwijd, bij het tot stand
brengen van vrede en ontwikkeling en voor de rechten van vrouwen in internationaal
verband.
Voor het verslag, zie www.nederlandsevrouwenraad.nl.
12
Resultaat van beide bovenstaande gesprekken is dat deze mede hebben geholpen om de
Nederlandse vrouwenorganisaties als belangrijke partij bij de invulling van Resolutie 1325 op de
kaart te zetten. Ook wordt de rol van de major group vrouwen bij het realiseren van de
Millenniumdoelen door Buitenlandse Zaken onderschreven.
Gesprek met VROM
Minister Cramer ging persoonlijk op de uitnodiging van de NVR in en nodigde de NVR en
lidorganisaties uit voor een gesprek op haar ministerie om van gedachten te wisselen over
de rol van vrouwen in het duurzame ontwikkelingsproces. De bijeenkomst is door het NVRbureau en ambtenaren van VROM gezamenlijk voorbereid, maar werd helaas op het laatste
moment afgezegd. De contacten met de ambtenaren ter voorbereiding van het gesprek
hebben echter wel geleid tot vergrote aandacht voor vrouwenparticipatie bij ontwikkeling en
uitvoering van beleid. Eind december is een traject gestart om dit verder met elkaar uit te
werken.
Waar mogelijk heeft de NVR een actieve bijdrage geleverd tijdens bijeenkomsten die werden
georganiseerd in het kader van het kabinetsbeleid en specifiek duurzame ontwikkeling. De
meest belangrijke activiteiten zijn:

Deelname in het panel tijdens de Nationale Milieudag, die georganiseerd werd door
de Vereniging van Milieuprofessionals, om te reageren op de agenda van minister
Cramer. Daar heeft de NVR ondermeer gepleit voor het benutten van de potentie die
aanwezig is in de samenleving en daarbij de inbreng van vrouwen niet te schuwen.
“Vrouwen worden nog te vaak gezien als een doelgroep en niet als een gelijkwaardig
en deskundig partner.”

Deelname aan het publieksdebat ‘Klimaat & ontwikkelingssamenwerking’. De NVR
heeft de rol van de major group vrouwen belicht en gepleit voor het scheppen van
randvoorwaarden voor vrouwenorganisaties om hun maatschappelijke rol ook actief
te kunnen invullen. Ook is gewezen op de beperkingen van de eenzijdige inzet van
departementen op projecten, waarbij de proceskant van duurzame ontwikkeling
wordt vergeten en de noodzakelijke continuïteit verloren gaat.

Deelname aan de expert meeting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken over het
recht op water. Het is veelbelovend dat de Nederlandse regering daar nu aandacht
aan
wil
besteden
en
zich
achter
de
(internationale)
lobby
schaart.
De NVR onderstreepte het belang van een koppeling van het recht op water met
landrechten met name voor vrouwen en ‘internally displaced persons’, zoals
vluchtelingen. Ook drong de NVR aan op het opnemen van het recht op sanitatie en
het recht op goede en tijdige informatie (confom het Verdrag van Arhus1). Ook
benadrukte de NVR dat het expliciet erkennen van het recht op water en sanitatie
mogelijkheden biedt aan maatschappelijke organisaties om daarover de discussie
met hun overheid te openen, prioriteiten te stellen en ‘pro-poor’ beleid te
1
Het Verdrag betreffende toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter inzake
milieuaangelegenheden, ook bekend als het Verdrag van Århus, werd in de Deense stad Århus aangenomen op 25
juni 1998, ter gelegenheid van de vierde Europese ministeriële conferentie "milieu voor Europa" binnen de Europese
economische commissie van de Verenigde Naties (UNECE). Het verdrag trad in werking op 30 oktober 2001.
13
bevorderen. Tenslotte bracht de NVR onder de aandacht dat ‘affordibility’ wordt
gedefinieerd vanuit een westers perspectief en vanuit een geldeconomie. Ook hier
moet structureel over worden nagedacht zodat projecten niet op verkeerde gronden
worden afgewezen. Een fiks deel van de aanbevelingen van de NVR zijn terug te
vinden in de rapportage van Buitenlandse Zaken.

Deelname aan een ronde tafel-bijeenkomst georganiseerd door het Rathenau
Instituut om vanuit maatschappelijke groepen te reageren op ‘Kabinetsvisie
Nanotechnologieën: Van Klein Naar Groots’. Het kabinet wil over deze visie graag een
maatschappelijke discussie. De ronde tafel-bijeenkomst was georganiseerd om te
kijken hoe maatschappelijke betrokkenheid rondom dit dossier verder vorm moet
krijgen in de praktijk. De NVR heeft het voorzorgsbeginsel en recht op tijdige en
goede informatie als aandachtspunten ingebracht.
2.3. Meningsvorming en beleidsbeïnvloeding
De NVR en de lidorganisaties vertegenwoordigen grote groepen georganiseerde burgers. Via
meningsvorming en raadpleging van de achterban levert de NVR een bijdrage aan
interactieve beleidsvorming, zowel nationaal als internationaal. De NVR treedt hierin
initiërend, coördinerend en/of ondersteunend op, al naar gelang de behoeften van de
lidorganisaties en activiteiten van overheid en het maatschappelijk veld.
Deelname conferentie Visitatiecommissie Emancipatie
Op 6 februari 2007 heeft de Visitatiecommissie Emancipatie (VCE), die in juli 2004 was
ingesteld door minister De Geus van SZW, de toenmalige coördinerend bewindspersoon voor
emancipatiebeleid, de bevindingen van haar visitaties gepresenteerd. Op 16 april vond de
afsluitende conferentie plaats. De NVR heeft hieraan deelgenomen. Tijdens deze bijeenkomst
stonden drie thema's centraal:

Emancipatie in de toekomst - wensen en verwachtingen.

Betaald werk: vrije keuze of dure plicht?

Organisatie, coördinatie en toekomst van het emancipatiebeleid.
Voor meer informatie, zie www.visitatiecommissie-emancipatie.nl.
Gezamenlijke Inbreng NVR op de emancipatienota van het kabinet
Minister Plasterk van OCW, de coördinerend bewindspersoon van emancipatie in het nieuwe
kabinet, kondigde in het voorjaar een nieuwe emancipatienota aan. Hieraan voorafgaand
kregen maatschappelijke organisaties de gelegenheid om hun inbreng te leveren. De NVR
maakte hiervan, evenals een aantal van de lidorganisaties, gebruik.
Bundeling gemeenschappelijke punten
Een schriftelijke inventarisatie onder de lidorganisaties resulteerde in een bundeling van de
gemeenschappelijke punten. De belangrijkste zijn:
14

Vrouwenorganisaties zijn niet serieus betrokken bij het tot stand komen van de
emancipatienota;

De overheid ziet vrouwen als doelgroep, terwijl vrouwen geen doelgroep maar actor
in het emancipatieproces zijn;

De deskundigheid op het gebied van gender en emancipatie bij de overheid is vrijwel
verdwenen;

Het kabinet wil dat vrouwen meer uren gaan werken. Dat kan alleen als er ook een
herverdeling komt van de onbetaalde arbeid. Hier willen we beleid op.

Mannen blijven buiten beeld in de nota; herverdeling gaat vrouwen en mannen aan.

Ongelijke beloning is iets wat onmiddellijk en volledig moet worden uitgebannen;

De overheid moet bevorderen dat er meer vrouwen in besturen en hoge functies
komen;

Het subsidiebeleid voor emancipatie is een verslechtering voor vrouwenorganisaties.
Brief naar minister Plasterk
De NVR stuurde op 16 juli 2007 een brief namens de leden en na raadpleging van de leden
aan minister Plasterk. De brief gaat over:

de visie van de NVR op emancipatie;

het meebeslissen van vrouwen over de inrichting van de samenleving;

het belang van vrouwenorganisaties met een achterban;

internationale afspraken en nationale inzet;

de financiering van emancipatie.
Inspraak op de emancipatienota van minister Plasterk
De Directie Emancipatie (DE) organiseerde op 3 juli en 2 augustus consultaties ter
voorbereiding op de emancipatienota van minister Plasterk. De minister ging daarbij
uitvoerig in debat met de aanwezige vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties.
Er waren helaas weinig vrouwenorganisaties uitgenodigd.
De NVR heeft een actieve bijdrage aan deze consultaties geleverd, en vooral input geleverd
op het
thema
Arbeidsparticipatie.
Het
spanningsveld
tussen
arbeidsparticipatie
en
maatschappelijke participatie (vrijwilligerswerk, mantelzorg, Wmo etc.) en de extra belasting
van vrouwen zijn hierbij benadrukt. Bij het thema Veiligheid is met name aangedrongen op
een actieve rol van de vrouwen en hun organisaties zelf; werken vanuit de kracht van
vrouwen kan geweld voorkomen. Nadruk op preventie is aanbevolen zodat het probleem
daadwerkelijk wordt aangepakt en men niet in slachtofferhulp blijft steken.
Vanuit de NVR is verder aangedrongen op een bredere visie op emancipatie dan aangegeven
in de thema’s die tijdens de consultaties aan de orde waren gesteld. Omdat er geen verslag
door het ministerie werd gemaakt van de inspraakbijeenkomst, heeft de de NVR haar punten
ook schriftelijk toegestuurd.
Gespreksronde emancipatiewoordvoerders Tweede Kamer
In
oktober
en
november
heeft
de
NVR
gespreksrondes
georganiseerd
met
de
emancipatiewoordvoerders van de Tweede Kamer-fracties en/of hun beleidsmedewerker van
de volgende politieke partijen: PvdA, CDA, SP, VVD, Christen Unie, SGP en D66. De interesse
vanuit de lidorganisaties was groot. Er zijn delegaties vanuit de NVR-lidorganisaties
15
samengesteld die in wisselende samenstelling gesprekken voerden met deze politici met als
algemene
inzet
het
vrouwvriendelijker
maken
van
het
overheidsbeleid.
Naast
de
gezamenlijke NVR-input hebben de lidorganisaties hun eigen specifieke punten naar voren
kunnen brengen.
De NVR benadrukte in de gesprekken o.a. de volgende punten:

Er is nog steeds sprake van ‘doelgroep- denken’; dus over in plaats van samen met
vrouwen denken en vrouwen aanspreken als actoren.

De nota kiest (mede daardoor) onvoldoende voor een participatie-aanpak. Er moet
juist wel een participatiestrategie gekozen worden: nadenken over de wijze van
uitvoering en hoe je vrouwen hierbij als actieve actoren van af het eerste moment
betrekt.

Millennium Development Goal 3 is in de praktijk versmald tot leren lezen en schrijven
en schoolbezoek (ongeacht de grootte van de klassen). Van (basaal)
beroepsonderwijs is helaas vaak geen sprake terwijl dit de sleutel tot economische
activiteit en zelfstandigheid biedt. Internationaal is hiervoor veel te weinig aandacht.

Vanuit de Commissie Duurzame Ontwikkeling is specifiek een pleidooi gehouden
voor meer vrouwen in de waterschapsbesturen. De emancipatiewoordvoerders van de
verschillende politieke partijen hebben toegezegd dit in te brengen in hun partij.
Statements
Bij de hoorzitting op 7 november 2007, georganiseerd door de Vaste Kamercommissie van
OCW ter voorbereiding van de bespreking van de emancipatienota, heeft Dieny Scheffer als
voorzitter van de NVR 3 statements uitgesproken. Deze gaan over:

Een grotere rol voor vrouwenorganisaties in het emancipatieproces;

Meer betaalde arbeid uit economisch motief

Facilitering vrouwenorganisaties.
Deze statements zijn ook naar de emancipatiewoordvoerders gestuurd.
Deelname Prinsjesdagborrel
Vanuit de NVR hebben de voorzitter, staf en een aantal lidorganisaties deelgenomen aan de
Prinsjesdagborrel, die op 4 oktober door E-quality werd georganiseerd. Het thema was
Emancipatie in de buurt en ging over emancipatie en integratie.
De NVR kreeg positieve reacties van de emancipatiewoordvoerders van de Tweede Kamerfracties. Nog belangrijker is dat de resultaten van bovenstaande activiteiten rond de
totstandkoming en behandeling in de Tweede Kamer van de emancipatienota in de
Kamerbehandeling zichtbaar werden.

PvdA: kritisch op de nota maar de emancipatienota is een nieuw startpunt na de
periode De Geus.

SP: de minister toont te weinig ambities op het vlak van emancipatie.

D66: nodig de Commissie van Ongevraagd Advies uit. De Commissie van Ongevraagd
Advies is een open netwerk van en voor mannen en vrouwen die zich ongeacht
verschillen in sociaal-economische en sociaal-culturele achtergrond niet herkennen
in de dominante stellingnames in het actuele politiek-maatschappelijke debat over
emancipatie.
16

Christen Unie: niet zo zeer de nadruk op meer arbeidsparticipatie van vrouwen maar
meer op de keuzemogelijkheid voor vrouwen en mannen.

VVD: de onderhandelingen over de verdeling onbetaalde en betaalde arbeid moeten
‘aan de keukentafel’ gevoerd worden.

SGP: bezorgd voor de gevolgen voor gezinnen als vrouwen meer uren betaald gaan
werken.

CDA: economische zelfstandigheid is van belang maar de keuze is aan de mannen en
vrouwen zelf. Wat is de rol van E-quality als kenniscentrum ook voor de
vrouwenorganisaties.
Embryowet
Op uitnodiging van de Vaste Kamercommissie van VWS heeft de NVR deelgenomen aan de
Ronde tafel-bijeenkomst over de Embryowet op 6 juni 2007. De voorzitters van de NVR en
de VNVA hebben hier gezamenlijk opgetreden.
De NVR is al langer actief op het gebied van de Embryowet. Tijdens de conferentie De
Maakbare Mens in september 2006 werden op dit onderwerp de volgende conclusies
getrokken die ook nu weer werden verwoord door de NVR-voorzitter:

De mening van vrouwen, ontwikkeld via onafhankelijke publieksvoorlichting moet
meegenomen worden in het besluitvormingsproces rond de Embryowet.

Onafhankelijke publieksvoorlichting is absoluut noodzakelijk voor een goede en
vrijwillige keuze voor eiceldonatie.
Het feit dat de NVR uitgenodigd werd om mee te praten over deze wet is een eerste stap op
weg naar een belangrijke rol van vrouwen in wetgeving, onderzoek en geneeswijzen waarbij
gebruik gemaakt wordt van eicellen.
Dr. Marli Huijer benadrukte ook het waarborgen van de positie en belangen van vrouwen bij
eiceldonatie.
Vanuit de Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen zijn daarnaast twee vragen
gesteld, speciaal gericht op zorgverleners n.l.:

De vraag om geen druk te zetten op vrouwen om eicellen af te staan. Daarmee wordt
ook financiële druk bedoeld in de vorm van een betaling voor de eicellen.

De vraag om erg zorgvuldig te zijn als het gaat om hormoonstimulatie bij vrouwen.
Hormoonstimulatie is noodzakelijk om meerdere eicellen te verkrijgen maar houdt
ook gezondheidsrisico’s in. Daarom werd verzocht om terughoudendheid hierin.
Op 21 juni was het plenaire debat in de Tweede Kamer over de Embryowet. Het ging om het
al of niet handhaven van het verbod op het kweken van embryo’s voor onderzoek.
Opmerkelijk en verheugend was het om te zien dat het belang van de positie van vrouwen,
vooral als het gaat om het afstaan van eicellen, expliciet genoemd werd! Vanuit de NVR is
daar steeds zeer op aangedrongen: in de conferenties, in de hoorzitting op 6 juni en in de
brief van de NVR aan de Kamercommissie na afloop van de hoorzitting. Ook de noodzaak
van het voortzetten van de maatschappelijke discussie over dit onderwerp werd genoemd.
Het verbod op het kweken van embryo’s voor onderzoek is uiteindelijk gehandhaafd in de
wet.
17
Nationaal Actieplan 1325
In het najaar van 2007 heeft de overheid in nauwe samenwerking met maatschappelijke
organisaties het Nationaal Actieplan 1325 ontwikkeld. Verschillende organisaties uit het Platform
Vrouwen en Duurzame Vrede hebben hieraan actief bijgedragen. Hiervoor zijn diverse
gesprekken gevoerd met ambtenaren van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en zijn
schriftelijke bijdragen aangeleverd. Het ministerie heeft zijn waardering uitgesproken voor de
bijdragen van het Platform. In de bijdrage aan het Nationaal Actieplan 1325 heeft de NVR zich
specifiek gericht op de erkenning van vrouwenorganisaties als actoren in het proces van vrede en
wederopbouw. De actiepunten zijn integraal in het Nationaal Actie Plan opgenomen.
Peer Review Duurzame Ontwikkeling2
Twaalf buitenlandse deskundigen uit Finland, Duitsland en Zuid-Afrika evalueerden begin
2007 de Nederlandse Strategie voor Duurzame Ontwikkeling. Deze experts hebben de
effectiviteit van de Nederlandse duurzaamheidstrategie beoordeeld en gekeken hoe deze
zich verhoudt tot de nieuwe Europese strategie voor duurzame ontwikkeling. De Raad voor
Ruimtelijk, Milieu- en Natuuronderzoek (RMNO) organiseerde deze Peer Review.
Ter voorbereiding van de ontmoetingen in april heeft de RMNO op verzoek van de ‘peers’ de
NVR uitgenodigd voor een voorgesprek. Onder meer om te horen hoe de NVR in de tijd van
de Nationale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling betrokken is geweest bij de
totstandkoming van deze strategie en het actieplan Duurzame Daadkracht3. Dit voorgesprek
heeft er toe geleid dat de peers in april 2007 nader in gesprek zijn gegaan met de
vrouwenorganisaties over een specifiek onderdeel van duurzame ontwikkeling, namelijk het
landelijke gebied. In de eindrapportage van de Peer Review zijn een aantal aanbevelingen van
de NVR ter harte genomen, zoals een coördinerende bewindspersoon voor duurzame
ontwikkeling.
DO-deelnames
Vanuit de Commissie DO in 2007 is, in de persoon van de portefeuillehouder, de
beleidsmedewerker of een of meer Commissieleden, deelgenomen aan de volgende overleggen
en bijeenkomsten:

Het NGO-overleg met de Taskforce Duurzame Ontwikkeling van het Ministerie van
Ontwikkelingssamenwerking/Buitenlandse Zaken om input te geven voor CSD16 en
ondersteuning van de Vrouwenvertegenwoordiger;

De klankbordgroepbijeenkomsten ‘Naar een nieuwe nota Natuur- en Milieueducatie’
van
de
Ministeries
van
Landbouw,
Natuurbeheer
en
Voedselkwaliteit
en
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu;
2
Nederland is als eerste ingegaan op het voorstel van de Europese Unie in juni 2006 dat landen elkaar met zo’n
‘peer review’ moeten helpen om betere strategieën voor duurzame ontwikkeling te bedenken. Begin februari waren
de buitenlandse deskundigen voor het eerst in Nederland om de focus van de review te bepalen en een werkplan op
te stellen. In april heeft een review met verschillende bijeenkomsten plaatsgevonden. De Nederlandse regering kan
de resultaten van de Peer Review gebruiken voor een herziening van de duurzaamheidstrategie.
3
De Nationale Strategie Duurzame Ontwikkeling is indertijd opgesteld voor de VN-Wereldtop voor Duurzame Ontwikkeling
in Johannesburg (2002). In Duurzame Daadkracht zijn de uitkomsten van de wereldtop vertaald naar een actieprogramma.
Dit programma heeft een nationale en internationale strategie.
18

De debattenreeks: Energie voor de armen, georganiseerd door de Nationale
Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling/NCDO en
de Stichting Natuur en Milieu. Deze debattenreeks ging specifiek over import van
biomassa uit ontwikkelingslanden.

Het strategisch beraad van de Stichting Natuur en Milieu over Gender Mainstreaming
van Milieubeleid;

De Groene Bilderberg Conferentie; ook is een bijdrage geleverd aan het opstellen van
een strategisch document voor die conferentie;

Het panel tijdens de Nationale Milieudag 2007 van de Vereniging van
Milieuprofessionals om reactie te geven op de agenda van minister Cramer;

De workshop Klimaatverandering en biodiversiteit georganiseerd door het Ministerie
van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit;

Het congres Natuur en Gezondheid, hoe verder?, georganiseerd door de Raad voor
Ruimtelijk, Milieu- en Natuuronderzoek in samenwerking met de Raad voor
Gezondheisonderzoek, Raad Landelijke Gebieden en andere maatschappelijke
organisaties;

Het symposium over Food sovereignty: promoting or undermining food security? van
Wageningen Universiteit en Researchcentrum en ICCO, een interkerkelijke organisatie
voor ontwikkelingssamenwerking.
2.4. Platform en ontmoetingsfunctie
Nieuwsjaarsreceptie
Op maandag 7 januari 2007 werd in café-restaurant Gember te Den Haag de
nieuwjaarsborrel van de NVR gehouden. Tijdens de nieuwjaarsborrel werd de nieuwe website
van de NVR gepresenteerd.
Beleidsdag
Op 7 september werd in Zalencentrum De Amershof te Amersfoort de NVR-beleidsdag
gehouden. Met alle aanwezigen werden de verschillende voorgenomen activiteiten voor 2008
en projectplannen in een prioriteitsvolgorde gezet. Deze prioriteitsvolgorde is uitgangspunt
geworden voor het werkplan voor 2008.
Tijdens de beleidsdag lichtte Dieny Scheffer toe dat de structuur en werkwijze van de NVR
onder de loep zijn genomen om processen helder te krijgen en om doorzichtig en efficiënt te
werken. Samen met de aanwezigen werd de rol van de commissies besproken. De
commissies hebben een adviserende rol. Ook wordt van de commissieleden een actieve
inbreng verwacht. Het bestuurslid dat zitting heeft in de commissie, is portefeuillehouder.
Dat wil zeggen dat zij verantwoordelijk is voor de inhoud naar het bestuur toe. Zij is niet ten
principale ook voorzitter van de commissie. De aanwezige leden stemden in met het voorstel
voor scheiding van de functie voorzitter en portefeuillehouder. In de commissies waar tot
dan toe de portefeuillehouder ook voorzitter was, zal in 2008 door de commissie uit haar
midden een nieuwe voorzitter worden gekozen.
Ook werd besloten aan de slag te gaan met het opstellen van een directiestatuut.
19
Internationaal
De werkgroep Europa verzorgde op 14 november een bijeenkomst over het internationale
werk van de NVR bij de Europese Commissie (EC). Zaal en catering werden door de EC
gesponsord. Regina Smit, AVVN vertegenwoordiger 2007, en Margit van der Steen, NC-EWL
vertegenwoordiger in het bestuur van de Europese Vrouwen Lobby (EWL) hielden een
voordracht.
Op 19 november was er een netwerkbijeenkomst voor NVR-lidorganisaties voor uitwisseling
van informatie over hun internationale werkzaamheden.
20
3. Belangrijkste projecten en activiteiten
Projecten en activiteiten van de NVR zijn gericht op meningsvorming en beleidsbeïnvloeding,
op draagvlakversterking en op de implementatie van actieprogramma’s. De koepel treedt
daarbij niet in de eigenheid van de lidorganisaties, maar is primair initiërend, faciliterend,
ondersteunend en waar nodig coördinerend.
Het inhoudelijke werk van de NVR is gestructureerd langs drie themavelden. Per themaveld
wordt primair ingezet op een beperkt aantal speerpunten.
3.1. Themaveld Duurzame Ontwikkeling
Vrouw en Waterdag
Op 22 maart 2007 organiseerde de NVR de Vrouw & Waterdag. Het Hoogheemraadschap
voor Schieland en de Krimpenerwaard trad op als gastheer. De dag werd mede mogelijk
gemaakt door een financiële bijdrage van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DG
Water) en een bijdrage van de gastorganisatie.
Om de dag te plaatsen in een actuele discussie werd gekozen voor het thema Water en
Klimaatverandering. De klimaatverandering en de consequenties daarvan voor NederlandWaterland zijn actuele onderwerpen.
In kranten, opiniebladen en tv-programma’s wordt gesproken over de risico’s en de gevaren
van de klimaatverandering. Wat is hier nu eigenlijk van waar? Waar moeten we als burger van
uitgaan als we aan klimaatverandering en water denken? Wat zijn de feiten en wat zijn de
fabels? Houden we droge voeten of hebben de ‘heethoofden’ gelijk? Deze vragen vormden
het uitgangspunt voor het programma. Doel was de deelnemers te informeren over de stand
van zaken. Dat gebeurde via twee presentaties: een van het KNMI en een van het Ministerie
van Verkeer & Waterstaat over het interdepartementale overheidsprogramma Adaptatie
Ruimte en Klimaat (ARK). Door middel van onder meer computersimulaties werden
verschillende klimaatscenario’s toegelicht.
In de middag konden de deelnemers kiezen uit 4 verschillende workshops:
1. Klimaatverandering en water voor ontwikkelingslanden, met begeleiding vanuit het
Cooperative Programme on Water and Climate van UNESCO-IHE, het Institute for
Water Education te Delft.
2. Interactief Madurodam – klimaatbestendig ontwerpen, met begeleiding onder meer
door mensen van Rijkswaterstaat, Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en
Afvalwaterbehandeling, en de Technische Universiteit te Delft)
3. Participatie: bewustwording via communicatie en meedoen op een zo lokaal mogelijk
niveau. Een case van waterkwaliteitbeleid, met begeleiding vanuit het Ministerie van
Verkeer en Waterstaat en Bijlsma Advies.
4. Water als leefomgeving, met begeleiding vanuit het Hoogheemraadschap van
Schieland en de Krimpenerwaard.
Deze workshops leidden tot stellingen voor discussie en praktische aanbevelingen over hoe
om te gaan met klimaatverandering en de invloed daarvan op water. 85 deelnemers van
21
NVR-lidorganisaties, lokale overheden, waterschapsbesturen en andere maatschappelijke
organisaties hebben de discussie gevoerd over de betekenis van klimaatverandering voor het
waterbeleid en –beheer op de verschillende niveaus (internationaal, nationaal, provinciaal en
lokaal). De conclusies en aanbevelingen van de workshops zijn aangeboden aan de
waterwoordvoerders van de Tweede Kamer.
Tijdens deze Vrouw & Waterdag is het initiatief geboren om als vrouwenorganisaties
gezamenlijk op te trekken voor de waterschapsverkiezingen in 2008. In de loop van 2007 is
een volledig projectvoorstel uitgewerkt, waarvoor van de Directie Emancipatie van het
Ministerie van OCW financiering is ontvangen. Het betreft een coproductie van de
commissies Duurzame Ontwikkeling en Maatschappelijke Participatie.
Tevens heeft het Directoraat-Generaal Water van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat
tijdens deze dag contacten opgedaan voor een nadere invulling van de door het ministerie
georganiseerde Landelijke Communicatiedag van 5 juni 2007.
Duurzame Dinsdag
Verschillende organisaties werken ieder vanuit hun eigen invalshoek aan een duurzame
samenleving in Nederland. Die organisaties zijn onder meer: IVN Vereniging voor Natuur- en
Milieu-educatie, de Nationale Jongeren Raad, Stichting Mondiale Samenleving (SMS), TEMANL Turks-Nederlandse Stichting voor de mondiale bestrijding van bodemerosie, voor
mondiale herbebossing en bescherming van het natuurlijk milieu, Forum, en uiteraard ook
de NVR. Ook het bedrijfsleven (Nuon), het bankwezen (ASNbank) en de overheid (VROM,
LNV) werken aan duurzaamheid in Nederland.
Om een gezamenlijke impuls aan duurzame ontwikkeling te geven, wordt op Duurzame
Dinsdag, de eerste dinsdag in september, de koffer met duurzame initiatieven uit de
samenleving aangeboden aan het kabinet. Het thema voor 2007 was: Duurzaam
consumeren.
Naast het aanbieden van de koffer vonden er op deze dag meerdere activiteiten plaats. Zo
zijn tijdens de bijeenkomst in het oude gebouw van de Tweede Kamer films vertoond over
alternatieven voor fossiele brandstoffen, verkeerd gebruik van energie,
en duurzame
kleding. Ook is een show gehouden met duurzaam geproduceerde kleding en duurzame en
fair trade producten. Uit de ingezonden initiatieven, die voortgekomen zijn uit de algemene
oproep via de websites van de samenwerkende organisaties en gerichte werving in
achterbannen, is een prijswinnaar uitgeroepen. Dit jaar was dat Sevim Zor met haar
duurzame kookboek. De voorzitter van de jury was oud-minister Dekker van VROM. De dag
werd geleid door Llink tv-presentatrice Froukje Jansen. De beschrijvingen van de 5
genomineerde initiatieven zijn gebundeld tot een handzaam boekje.
Minister Cramer van VROM nam vol enthousiasme het koffertje in ontvangst en ging in
dialoog met de deelnemers in de zaal.
De bedoeling van de koffer met initiatieven is dat zoveel mogelijk van de initiatieven ook
daadwerkelijk worden uitgevoerd, zo nodig ondersteund met advies en/of financiering door
ministeries en/of politici. Deze doelstelling blijkt meer aandacht nodig te hebben. Duurzame
Dinsdag moet uiteindelijk niet alleen uitmonden in een eenmalige activiteit/dag met
aandacht voor duurzame ontwikkeling, maar moet zijn vertaling duurzaam terug vinden in
het handelen van politici, bedrijfsleven en maatschappij. Daaraan zal ook de NVR, met haar
22
grote achterban, haar bijdrage leveren. Het bewustzijn van vrouwen is veelal al gericht op
een bewuster consumeren, bewuster gebruik van energiestromen en gezond leven. Door de
activiteiten van Duurzame Dinsdag nog uitnodigender bij de aangesloten organisaties neer
te leggen, is het mogelijk de slag van duurzaamheid te verdiepen en te verbreden.
Interactieve congresdag duurzaam consumeren en produceren - Cradle2Cradle
Werken aan een wereld met toekomst, is de uitdaging van de 21e eeuw. Onze consumptieen productiegedragingen daarop te kunnen afstemmen, plaatst het leven van alledag in een
zinvol en hoopvol perspectief. Wat is er mooier dan te kunnen leven vanuit het gevoel dat wij
naar de toekomst de wereld iets goeds nalaten? In de toekomstfilosofie Cradle2cradle
oftewel van ‘wieg tot wieg’ kunnen consumenten en producenten meerwaarde leveren door
hun krachten te bundelen. Deze filosofie gaat er namelijk van uit dat alles wat geproduceerd
wordt weer grondstof is/kan zijn voor een nieuw product.
Tijdens de interactieve congresdag die de NVR op 11 oktober 2007 organiseerde stond deze
toekomstfilosofie centraal. Doel van het congres was om door middel van het delen en
uitwisselen van informatie met elkaar de deelnemers te inspireren, ideeën op te laten doen
en hen in staat te stellen in eigen kring activiteiten te ondernemen en in het dagelijks
bestaan praktisch met deze filosofie aan de slag te gaan.
Het ochtendprogramma van het congres was een verkenningstocht door de wereld van
duurzaam consumeren en produceren. De documentaire Afval=Voedsel met daarin
aansprekende voorbeelden uit onder meer de Verenigde Staten werd vertoond. Een
vertegenwoordiger van de Kamer van Koophandel Midden Limburg vertelde bevlogen hoe in
de regio dit concept wordt toegepast op onder meer de Floriade 2012. Tijdens de lunch
bestond de mogelijkheid de duurzame markt te bezoeken met voorbeelden van duurzame
kleding, een stand van de wereldwinkel, een presentatie van het project Smaaklessen en de
lokale Albert Heijn, die biologische en fair trade producten beschikbaar stelde. De
congresdag vond plaats in de SVE expositieruimte in Den Bosch. Stichting VIBA Expo (SVE) is
een organisatie die de kwaliteit en gezondheid van de gebouwde omgeving wil bevorderen.
De permanente tentoonstelling gaf een goede indruk wat er op dit gebied mogelijk is. Naast
deze bijzondere goed bij het thema passende lokatie had Den Bosch ook als voordeel dat het
voor velen uit de regio Brabant-Limburg goed te bereiken was. Dit was goed merkbaar onder
de deelnemers.
In de middag konden de deelnemers kiezen uit 4 verschillende workshops om met elkaar te
discussiëren of concreet aan de slag te gaan op de volgende thema’s:

Duurzame kleding zit goed (Schone Kleren Kampagne)

Eten van grond tot mond (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)

Thuis in een duurzaam huis (Com.wonen, woningcorporatie Rotterdam)

Duurzaamheid op wereldschaal (Vrouwenvertegenwoordiger CSD15).
De stellingen van deze workshops werden aan twee vrouwen uit de politiek (Marianne
Thieme van de Partij voor de Dieren en Hester Maij van het CDA Vrouwenberaad) en aan de
zaal ter discussie voorgelegd.
23
Als slot van de dag werd een Intentieverklaring duurzaam consumeren en produceren
ondertekend door de voorzitter van de NVR en leden van de Commissie Duurzame
ontwikkeling.
In deze Intentieverklaring staan 3 hoofdthema’s centraal:

In eigen (NVR) geledingen gaan wij ons met nieuw elan en nog actiever inzetten om
duurzaam te consumeren en te produceren.

De NVR zal als koepelorganisatie van vrouwenorganisaties met een geschatte
achterban van 1.000.000 vrouwen haar voorbeeld actief uitdragen en haar
aangesloten organisaties aanmoedigen dit voorbeeld te volgen.

De NVR zal steeds meer gaan samenwerken met maatschappelijke organisaties die
betrouwbare meetinstrumenten inzetten om duurzaam produceren en consumeren te
beoordelen en die strategieën ontwikkeld hebben om de stand van zaken
wereldkundig te maken en/of een appel doen op organisaties en bedrijven, maar ook
op de consument om via hem of haar actief in te zetten op verbetering.
Deze intentieverklaring zal in 2008 i.s.m. andere partijen verder concreet worden ingevuld.
De interactiedag heeft de volgende resultaten opgeleverd:

uitwisseling en afstemming van inzet op het gebied van duurzaam consumeren en
produceren voor en door vrouwenorganisaties en ook andere maatschappelijke
partijen. De NVR neemt deze informatie mee in verdere besprekingen met ministeries
en andere partijen. Ook vormen deze uitkomsten de basis voor verdere activiteiten
gericht op verbreding en verdieping binnen de major group vrouwen.

het Ministerie van LNV heeft de NVR uitgenodigd een actieve rol te vervullen in
beleidsdiscussies op het gebied van voedselbeleid.

een intentieverklaring die voldoende aanknopingspunten biedt voor concrete acties
binnen
de
NVR
en
samenwerking
met
diverse
maatschappelijke
partijen.
Voor een verslag van de Congresdag Duurzaam Consumeren en Produceren, zie de DO
Koerier van december 2007 op de websites www.nederlandsevrouwenraad.nl en
www.genderenduurzaamheid.nl. Ook voor de integrale tekst van de Intentieverklaring zie
deze websites.
Water
De NVR heeft deelgenomen in een van de dijkkringgesprekken die plaatsvonden in het kader
van Waterveiligheidsbeleid. Naar aanleiding hiervan en van de inzet van de NVR op
vrouwenparticipatie
bij
de
Kaderrichtlijn
Water
heeft
er
tweemaal
een
gesprek
plaatsgevonden met de Directeur-Generaal Water. De nieuwe Watervisie van het kabinet
heeft vrouwen niet als bijzondere groep benoemd, wel jongeren en het thema educatie.
Op 5 juni heeft de NVR deelgenomen aan de Landelijke Communicatie Dag van het Ministerie
van Verkeer en Waterstaat door middel van bemensing van een stand en actieve deelname
aan workshops.
De NVR-gedelegeerde heeft deelgenomen aan de Wereld Water Week in Stockholm inclusief
het zeer succesvolle seminar, georganiseerd door Women for Water (WfW), en de General
Assembly van WfW.
24
3.2. Themaveld Maatschappelijke Participatie
Meerjarenbeleidsplan Emancipatie
De eerder in dit jaarverslag beschreven inzet die gepleegd is op het gebied van het
emancipatiebeleid van de overheid is gecoördineerd vanuit de Commissie Maatschappelijke
Participatie. De discussie over arbeidsparticipatie en maatschappelijke participatie, over de
herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid en de wenselijke toename van vrouwen op
hoge en besluitvormende posities ligt inhoudelijk op het gebied van deze commissie.
De NVR heeft het meedenken over emancipatie en gendermainsteaming gestimuleerd door
de achterban steeds te informeren en door op een (inter)actieve manier te vragen om
reacties via mailing, maildiscussie en website. De NVR heeft zo de overheid met een gerichte
bijdrage van de major group Vrouwen kunnen voeden.
Participatie vrouwen boven de 50 jaar
De NVR heeft enkele jaren geleden al gekozen voor het thema participatie van 50+vrouwen
aan de samenleving. Voor de uitwerking van een project op dit thema heeft de NVR contact
gelegd met de algemene, de christelijke en de katholieke ouderenbonden in ons land. Dit
resulteerde in een samenwerking met de ‘ANBO voor 50 plussers’.
Op 19 juni 2007 is een gezamenlijke brainstormbijeenkomst georganiseerd, waaraan werd
deelgenomen door het Oudere Vrouwen Netwerk, de FNV Vrouwenbond, het Politiek
Scholingscentrum, ZijActief en NVVH-Vrouwennetwerk en door leden van de ANBO voor 50
plussers. De brainstormbijeenkomst leidde tot het ontwikkelen van een project voor 2008 en
2009 met als titel ‘Uw talent gaat niet met pensioen’. Hiervoor is subsidie aangevraagd.
De vooraanvraag is positief beoordeeld. Het projectvoorstel is daarna verder ontwikkeld. De
uitslag van de definitieve aanvraag wordt in maart 2008 verwacht.
WMO - Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Algemeen is er bezorgdheid over de overbelasting van vrouwen. Steeds meer wordt een
beroep op hen gedaan als mantelzorger en vrijwilliger. Tegelijkertijd is het overheidsbeleid
erop gericht dat meer vrouwen betaald werk gaan doen en ouderen langer doorwerken.
Vanuit de Commissie Maatschappelijke Participatie is ook in 2007 deelgenomen aan de
Klankbordgroep WMO van het ministerie van VWS.
Voor een verslag van de vertegenwoordiger, zie bijlage 4.
Vanuit de NVR is in 2007 verder het volgende gedaan:
Naar aanleiding van een eerdere brief van de NVR aan alle gemeenten met de vraag om
vrouwen te betrekken bij het lokale Wmo-beleid, zijn tientallen reacties van gemeenten
ontvangen. Een van de gemeenten die heel positief reageerde was de gemeente Houten. In
overleg met de wethouder en in samenwerking met de projectleider Wmo van Houten werd
op 25 september 2007 een bijeenkomst georganiseerd in Houten over de belangen van
vrouwen en hun inbreng in het beleid. Het ging om vrouwelijke werknemers, mantelzorgers,
bij het beleid betrokken vrouwenorganisaties, en om vrouwen als cliënt. Vijf betrokkenen bij
het lokale WMO-beleid en tien vrouwen uit NVR-lidorganisaties die actief zijn op het gebied
25
van de WMO spraken met elkaar onder voorzitterschap van de NVR. Er werden aanbevelingen
gedaan aan de politiek.
Voor een overzicht van de aanbevelingen, zie www.nederlandsevrouwenraad.nl.
Meer vrouwen in de besturen van de Waterschappen.
In het kader van het meerjarenbeleidsplan zet de NVR zich in voor de evenredige deelname
van vrouwen aan beleid en besluitvorming op alle gebieden van de samenleving. Dat geldt
ook voor de besturen van Waterschappen. Met de landelijke verkiezingen van de
Waterschapsbesturen in 2008 in het vooruitzicht is er vanuit de Commissie Maatschappelijke
Participatie en de Commissie Duurzame Ontwikkeling een project ontwikkeld met als doel
minimaal 30% vrouwen in die besturen te krijgen en te houden. Het project is ontwikkeld in
nauwe samenwerking met VeM, centrum Vrouw en Milieu; Waterlelie, het netwerk van
vrouwen in waterschapsbesturen; PJ Partners voor de regio Zuid-Holland, en de Unie van
Waterschappen. De Provinciale Vrouwenraden in Zeeland, Noord-Brabant, Limburg en
Overijssel zullen actief participeren in dit project. Het project is voor ruim twee jaar
uitgewerkt; subsidie werd aangevraagd bij OCW/Directie Emancipatie.
In december 2007 is de subsidie toegekend. De uitvoering van het project vindt plaats in
2008 en 2009.
3.3. Themaveld Rechten van de Vrouw
De Maakbare Mens
De conferentie De Maakbare Mens (september 2006) had tot doel de thematiek van
biotechnologie rond de voortplanting breed onder de aandacht van vrouwenorganisaties te
brengen. Het onderwerp is in 2007 door verschillende vrouwenorganisaties opgepakt. De
Overijsselse Vrouwen Raad organiseerde in Zwolle een conferentie over De Maakbare Mens.
In Limburg werd dit thema op de agenda gezet voor 2008. Diverse (plaatselijke)
vrouwenorganisaties klopten bij de NVR aan voor informatie en suggesties over dit thema.
De inzet van het NVR-bureau om het ministerie te interesseren voor de financiering van een
vervolgtraject voor verdieping en verbreding van het onderwerp met een eigen traject voor
geïnteresseerde lidorganisaties heeft niet tot concreet resultaat geleid.
Uitstel ouderschap
De NVR heeft samen met de VNVA in 2007 de wens uitgesproken om een maatschappelijke
discussie te organiseren over het feit dat in Nederland vrouwen relatief laat kinderen krijgen.
Mede daardoor wordt het gebruik van technologie rond de voortplanting bevorderd. Daarnaast is
het voorlichten van jonge stellen over de risico’s van het uitstellen van zwangerschap nodig om te
voorkomen dat ze te veel vertrouwen op de technologie op latere leeftijd. IVF is belastend en leidt
niet altijd tot zwangerschap.
Er is door de NVR een project ontwikkeld rond dit thema en besproken met ambtenaren van SZW,
OCW/DE en VWS en met de Raad voor de Volksgezondheid (RVZ). Dit heeft niet geleid tot subsidie
voor dit project. Wel heeft de RVZ op advies van de NVR publieksvriendelijk materiaal gemaakt
26
voor de discussie over uitstel van zwangerschap, dat voor de vrouwenorganisaties gratis
beschikbaar is gesteld.
Vrouwen en Duurzame Vrede
In 2007 was de NVR vertegenwoordigd in de Gender Expertise Groep (GEG), die voorgezeten
wordt door de Directeur Emancipatie van OCW en gelieerd was aan het Genderforce project
van het Ministerie van Defensie. Dit project stopte in 2007.
Voor een verslag, zie bijlage 4.
De NVR neemt deel in het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede (Platform VDV), waarin
verschillende Nederlandse vrouwenorganisaties samenwerken ten behoeve van vrouwen in
conflictsituaties en in post-conflictgebieden. De NVR is tevens penvoerder voor het Platform
VDV.
Voor een overzicht van de samenstelling van het Platform Vrouwen en Duurzame Vrede en de
activiteiten, zie bijlage 4.
Vrouwen Creëren Alternatieven voor Geweld
De NVR is initiatiefnemer en penvoerder van het project Vrouwen Creëren Alternatieven voor
Geweld, kortweg VCA1325, en heeft de ontwikkeling hiervan gecoördineerd. Voor het project is
een deel van de benodigde subsidie verkregen; het wordt nu in een minimumscenario uitgevoerd.
De fondsenwerving wordt in 2008 voortgezet.
Het doel van project VCA1325 is om capaciteiten en competenties van vrouwen in
conflictgebieden te ontwikkelen en zo hun rol te vergroten in het voorkomen van gewapende
conflicten, in vredesonderhandelingen en in de wederopbouw. Onderlinge steun en de kracht van
vrouwen zelf zijn de pijlers van het project. Het project omvat een meerdaagse bijeenkomst van
vrouwen uit conflictgebieden als Darfur, Kashmir, Afghanistan, Palestina, Balkan en het
Merengebied in Afrika. Samen met Nederlandse vrouwen wordt tijdens de bijeenkomst
geïnventariseerd wat de vrouwen in de verschillende gebieden aan capaciteits- en competentieontwikkeling nodig hebben. Aan het eind van de bijeenkomst is er een publieksdag. Als start van
het project is er ook voor het publiek een bijeenkomst waarop zij via internet kunnen ‘chatten’
met vrouwen in conflictgebieden.
De uitvoering van dit project is in 2008.
Vrouwen uit Afghanistan in contact met militairen Uruzgan
Op 23 november 2007 vond in de kazerne in Wezep een ontmoeting plaats tussen militairen
die uitgezonden worden naar Afghanistan, met Afghaanse vrouwen in Nederland en
Nederlandse vrouwen(organisaties) die werkzaam zijn in Afghanistan. De ontmoeting was
een direct gevolg van de NVR-inzet in de Gender Expertise Group van de Ministeries van
Defensie en OCW/DE. Doel was om de missie naar Uruzgan inzicht te verschaffen in gender
in de praktijk en de mogelijke gevolgen voor vrouwen van niet gender-sensitief handelen.
27
Doel was ook om de militairen kennis te laten maken met de opvattingen en wensen van de
vrouwen zelf als het gaat om vrede en wederopbouw.
De uitwisseling werd door alle deelnemers als zeer zinvol beoordeeld. Mogelijk komen er
meer van dergelijke ontmoetingen.
Voor verslag en foto, zie www.nederlandsevrouwenraad.nl.
Bestrijden van geweld tegen vrouwen.
Campagne tegen mensenhandel
De campagne ‘Mensen zijn geen handelswaar’ is een samenwerking van veel verschillende
organisaties. Ook de NVR heeft op verzoek van lidorganisatie Stichting Religieuzen tegen
Vrouwenhandel (SRTV) meegedaan aan deze campagne. Op 18 oktober, de dag die door de
EU is uitgeroepen tot dag tegen mensenhandel, werd een persbijeenkomst georganiseerd
met staatssecretaris Albayrak. In het kader van de campagne is een speciale website
gemaakt (www.mensenzijngeenhandelswaar.nl), een folder en advertenties.
Deze informatie is door de NVR onder de lidorganisaties verspreid. Op de website van de
NVR en in de papieren en digitale nieuwsbrief is ruime aandacht besteed aan de campagne.
In het kader van de campagne is een Noodfonds opgericht, bedoeld om vrouwen te
ondersteunen die uit de vrouwenhandel zijn ontkomen en hun leven weer op de rails willen
zetten. Vanuit de SRTV werden sprekers ter beschikking gesteld om te praten over
vrouwenhandel.
Zonder geweld, petje af
De YWCA organiseert met andere organisaties al enkele jaren de Week zonder geweld. In
2007 is besloten dit project, onder de titel ‘Zonder geweld, petje af’, te verbreden naar meer
lidorganisaties van de NVR. Uitgangspunt van het project is het versterken van vrouwen
zodat ze minder kwetsbaar worden voor geweld. Het bijzondere is dat het niet is gericht op
slachtoffers van geweld maar op het voorkomen van geweld tegen vrouwen.
Er werd helaas geen subsidie door de Directie Emancipatie van het Ministerie van OCW voor
dit project toegezegd.
28
4. Internationaal Werk
De werkgroep Verenigde Naties van de Adviescommissie Internationaal hield zich onder
andere bezig met de ondersteuning van de AVVN-vrouwenvertegenwoordiger en de NVRinput voor het Netwerk VN-Vrouwenverdrag. De werkgroep Europa heeft een groot aandeel
gehad in het projectvoorstel ‘Europa voor Vrouwen’. Deze aanvraag bij het Europafonds en
bij het Europees Parlement in Brussel is niet gehonoreerd.
Outreach
De NVR neemt deel in verschillende internationale en internationaal georiënteerde
organisaties en netwerken (zie hoofstuk 1). Verder heeft de NVR een permanente
vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties in Genève en in New York. Gezamenlijk
belichamen deze NVR-vertegenwoordigers de internationale solidariteit en steun vanuit de
NVR. Zij dragen bij aan de beïnvloeding en uitvoering van internationaal en Europees beleid
en zorgen ervoor dat de standpunten en belangen van de Nederlandse vrouwen
internationaal worden uitgedragen.
Voor de verslagen van de externe vertegenwoordigers, zie bijlage 4.
Bij de VN in New York zijn in 2007 drie sessies georganiseerd: een side-event over
biobrandstoffen tijdens de CSD (zie hieronder) en een tweetal sessies via de permanente
NVR-vertegenwoordiger in New York.
Voorts hield de NVR een voordracht over de bijdrage van vrouwenorganisaties aan de
Millenniumdoelstellingen voor de Princess Urduje, stichting voor Filippijnse Vrouwen in
Nederland, en een voordracht over instrumenten voor gender
mainstreaming van
kleinschalige ontwikkelingsprojecten voor Gender Concerns International.
De NVR pleegde interventies bij onder andere de publieksbijeenkomst over CEDAW, de
slotconferentie van het project van TIYE International over Armoedebestrijding en
Capacitybuilding
vanuit Genderperspectief,
en
het symposium
van
de Gulf
States
Cooperation Council over de rol van vrouwen in de ontwikkeling van een land.
De NVR nam deel aan de discussie over de Nederlandse positie t.a.v. de hervormingsagenda
van de Verenigde Naties ’delivering as one’, gericht op meer efficiency en betere coördinatie
binnen het VN-systeem. Uiteraard werd daar onder meer aandacht gevraagd voor gender
mainstreaming en daadwerkelijk meer vrouwen op beslisfuncties (ook in de verschillende
commissiebureaus).
Belangrijk voor het toekomstige internationale werk was de kennismaking die de NVR voor
alle geïnteresseerde lidorganisaties organiseerde met de nieuwe plaatsvervangend directeurgeneraal Internationale Samenwerking, Joke Brandt, en met Robert Dijksterhuis het nieuwe
hoofd
Emancipatiebeleid,
beiden
van
het
Ministerie
van
Buitenlandse
Zaken.
De
belangstelling voor dit gesprek vanuit de lidorganisaties was groot.
Voor het verslag, zie www.nederlandsevrouwenraad.nl.
29
Vrouwenvertegenwoordiging AVVN en CSD
De NVR organiseert en ondersteunt van oudsher de vrouwenvertegenwoordiging in de
regeringsdelegaties naar belangrijke internationale topconferenties. Dit is in de eerste plaats
de vrouwenvertegenwoordiging in de Koninkrijksdelegatie naar de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties (AVVN). In 2007 nam Regina Smit, van Zonta Nederland, als
vrouwenvertegenwoordiger deel aan de 61ste zitting van de AVVN in september/oktober. Zij
legde in de Algemene Vergadering een verklaring af over de rol van educatie bij
empowerment van vrouwen. In haar verklaring pleitte zij voor gender-neutrale educatie,
onderstreepte het belang van seksuele voorlichting en ging in op de randvoorwaarden om
meisjes op school te krijgen en te houden.
Ter voorbereiding
vertegenwoordiging nam zij op NVR-accreditatie deel aan de
51ste
op haar
AVVN-
zitting van de VN-
Commissie voor Vrouwenzaken (Commission on the Status of Women, CSW), eind april/begin
mei).
Voor het dagboek van Regina Smit, zie www.nederlandsevrouwenraad.nl. Haar verslagen
kunnen worden besteld via het NVR-kantoor, zolang de voorraad strekt.
De
NVR
zorgt
ook
elk
jaar
voor
de
werving,
selectie
en
begeleiding
van
de
vrouwenvertegenwoordiger in de Regeringsdelegatie naar de Commission on Sustainable
Development (CSD). Marieke van der Werf heeft voor de 15e CSD andermaal de
vrouwenvertegenwoordiging op zich genomen (zij was ook vrouwenvertegenwoordiger in
2006).
De Algemene
Vergadering
van
de
NVR
besloot de
‘zittingsduur’
van
de
vrouwenvertegenwoordiger gelijk te laten lopen met de themacyclus van de CSD, i.e. 2 jaar.
De deelname in de Regeringsdelegaties is door het Ministerie van Buitenlandse Zaken
vergoed. Alle bijkomende kosten (werving, selectie, voorbereiding en representatie) komen
ten laste van de NVR.
Zowel binnen als buiten de NVR leeft de wens om de AVVN-vrouwenvertegenwoordiging
meer bekendheid te geven. Zonder additionele middelen kunnen de mogelijkheden van deze
unieke positie niet goed worden benut. Er is in 2007 veel voorwerk verricht voor een meer
projectmatige en thematische aanpak en onderzoek gepleegd naar mogelijke financiering.
Dit heeft in het verslagjaar nog niet tot concrete resultaten geleid.
CSD15 en side-event biobrandstoffen
In samenwerking met en met subsidie van VROM Internationale Milieuzaken, heeft de NVR
een side-event georganiseerd tijdens de 15de sessie van de CSD. Titel was ‘Sustainable
(biomass production for) bio fuels: managing the up- and the downside’. De NVRvertegenwoordiger heeft ook kunnen deelnemen aan het gesprek met minister Cramer. Als
vervolg op deze activiteiten probeert de NVR ook in 2008 de agenda van de CSD16 te
verbinden aan duurzame biomassa en ook om meerdere ministeries hierbij te betrekken.
Resultaten van bovenstaande activiteiten zijn:

De aanbevelingen van de side-event werden door de minister ingebracht in de Highlevel bijeenkomsten en genereerden veel aandacht tijdens de CSD-vergadering; ook
werden ze geciteerd in andere side-events;
30

Verbrede en meer integrale inzet duurzame ontwikkeling tijdens CSD’s;

Het betrekken van de samenleving, betekent ook het betrekken van vrouwen.
Langzaam ontstaat een kentering van het zien van vrouwen als slachtoffer, naar een
visie op de rol van vrouwen als energiemanagers. ‘If you energize a woman, you
energize a community’, is het motto dat de NVR ingebracht en gedeeld heeft met vele
landen. Minister Cramer pakte dit uitstekend op en heeft bevestigd dat het
Nederlandse beleid om voor 2015 10 miljoen mensen toegang te geven tot energie
gericht blijft op vrouwen. Het blijft moeilijk om de rol van vrouw door iedereen
serieus te laten nemen, maar er is zeker vooruitgang geboekt.
Millenniumdoelstellingen
Veel van het internationale werk van de NVR kan worden gerelateerd aan de Millennium
Verklaring waarmee de internationale gemeenschap zich in het jaar 2000 heeft verplicht tot
wereldwijde inzet op armoedebestrijding. Gendergelijkheid en uitbanning van armoede staan
voor de NVR aan de basis van duurzame ontwikkeling en van een gezonde en rechtvaardige
samenleving. Hieronder een overzicht van de belangrijkste bijdragen van de NVR in 2007.
inzet op Resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad
Vrouwenvredesorganisaties, verenigd in het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede, hebben,
ondersteund door de Nederlandse Vrouwen Raad, hun krachten gebundeld om een gerichte
bijdrage te leveren aan de implementatie van Resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad over
de rol van vrouwen in het voorkomen en beëindigen van en de wederopbouw na gewapende
conflicten. Deze bijdrage krijgt de vorm van een 2-daagse bijeenkomst waarop de
organisaties van het Platform samen met hun partners en beginnende vrouwenorganisaties
in conflictgebieden projecten uitwerken voor preventie, duurzame ontwikkeling en/of
wederopbouw ter plaatse. Het gaat om solidariteit en publiciteit, om geld voor het opstarten
van activiteiten in (voormalige) conflictgebieden, om empowerment van vrouwen en het
delen van kennis (zie ook hoofdstuk 3, onder rechten van de Vrouw).
De NVR heeft in 2007 uitvoerig geïnvesteerd in de ontwikkeling van gezamenlijke
projectvoorstellen hiervoor en fondsenwerving. In 2007 zijn voldoende toezeggingen
gerealiseerd om het project van start te laten gaan. De officiële aftrap heeft in december
2007 plaatsgevonden met een bijeenkomst van alle betrokken partijen. Zie ook onder het
themaveld MP.
Deelname in het Women for Water Partnership
Voldoende (drink)water van voldoende kwaliteit en adequate sanitaire voorzieningen
scheppen voor vrouwen in acute armoede de mogelijkheden om hun eigen ontwikkeling ter
hand te nemen. Als deze vrouwen bovendien in de gelegenheid gesteld worden om zelf als
gelijkwaardig partner deel te nemen in de projectontwikkeling en implementatie, versterkt
dit hun organisatiestructuur en hun positie in de samenleving, en daarmee de basis voor hun
ontwikkeling.
Vanuit dit besef richt de NVR zich sinds 1999 internationaal op vrouwenparticipatie, water en
sanitatie, met het Women for Water partnership als tastbaar resultaat. Sinds 2005 is Women
for Water een eigenstandige organisatie. De rol van de NVR in het partnerschap is
31
verschoven van initiatiefnemer en trekker naar gewoon lid. De NVR heeft zich in 2006
bezonnen op haar internationale inzet op water & gender en op de toegevoegde waarde voor
Women for Water. Dit heeft geleid tot samenwerking met de Universiteit van Amsterdam
gericht op een praktijkgerichte academische opleiding voor duurzame ontwikkeling (zie
onderstaand).
Voor de rapportage van de NVR-vertegenwoordiger bij WfW, zie bijlage 4.
Ontwikkeling van een Maatschappelijke Variant voor betawetenschappen gericht op
duurzame ontwikkeling (UvA-PSM)
De studenten van vandaag zijn de politieke leiders, beleidsmakers, bedrijfsvoerders en
wetenschappers van morgen. De NVR en de Faculteit van Natuurwetenschappen, Wiskunde
en Informatica van de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben de gezamenlijke ambitie
binnen de bètawetenschappen een praktijkgerichte basis te bieden, waardoor deze
toekomstige academici – meer dan nu het geval is - in staat zullen zijn integrale afwegingen
te maken gericht op duurzame ontwikkeling. Technische kennis en kunde leiden immers niet
automatisch tot functionele oplossingen voor praktijkproblemen in ontwikkelingslanden.
Blijvende verbeteringen ontstaan alleen als technische oplossingen aansluiten bij de
behoeften van de plaatselijke bevolking en voor hen maatschappelijk acceptabel zijn. De
werkwijze en projecten van Women for Water vormen hiervoor volgens de UvA een unieke
basis.
De inspanningen van de NVR en UvA waren in 2007 gericht op de ontwikkeling van een
concreet projectvoorstel en het werven van fondsen. Drie organisaties uit het Women for
Water partnership hebben zich bereid getoond als partner van de UvA in dit onderwijs- en
onderzoekstraject te fungeren. Het basisvoorstel is medio 2007 gereed gekomen en omvat
een cursus (From Principles to Practice) en een praktijkstage, gekoppeld aan de
Maatschappelijke Variant voor bètamasters. De ontwikkelkosten zijn gedragen door de
Universiteit van Amsterdam en door de NVR (bekostigd uit een ‘seed fund’-aanvraag bij het
Women for Water partnership).
De fondsenwerving heeft tot veel interesse, maar nog niet tot concrete toezegging van
fondsen geleid. Het voorstel is innovatief en past niet in bestaande subsidieregelingen.
In
de
loop
van
2007
hebben
bij
de
Universiteit
van
Amsterdam
reorganisaties
plaatsgevonden, waardoor voornoemde Maatschappelijke Variant is komen te vervallen. De
UvA blijft geïnteresseerd in het gezamenlijke project en werkt aan een andere inbedding in
de UvA organisatie. Wordt vervolgd in 2008.
32