Samenvatting project “samen uit samen thuis” uitgevoerd in 2011 door de Nederlandse Vrouwen Raad Kern van het project: Jonge stellen tussen 20-35 jaar worden in dit project gemotiveerd om hun taken in huis en buitenshuis zo te verdelen dat beide partners zich optimaal kunnen ontwikkelen en blijvend kunnen deelnemen aan de samenleving, ook op langere termijn. Het betreft een integraal project van en voor vrouwen ter bevordering van arbeidsparticipatie en actief burgerschap. 1. Achtergrond en motivatie Bevorderen economische zelfstandigheid van vrouwen. Verantwoordelijkheid voor de zorg voor kinderen eerlijker verdelen tussen de ouders. Bevorderen maatschappelijke participatie en arbeidsparticipatie van vrouwen op korte en langere termijn. 2. Doel van het project Doel van het project was en is het bevorderen van arbeidsparticipatie en actief burgerschap en het voorkomen van achterstand in de ontwikkeling van vrouwen bij moederschap. 3. Doelgroepen * Jonge, (toekomstige) ouders. Als er een baby komt wordt de verdeling van zorgtaken en betaald werk heel actueel. Deze fase is cruciaal. Deze doelgroep is bereikt op de Negenmaandenbeurs en via de leden van de bij de NVR aangesloten vrouwenorganisaties. * Vrouwenorganisaties. De lidorganisaties van de NVR werden en worden gemotiveerd om dit thema te bespreken met jonge mensen uit eigen netwerk in bijeenkomsten voor eigen achterban. * De overheid: De signalen uit de enquêtes op de beurs en de bijeenkomsten in het land worden omgezet in aanbevelingen voor beleidsmaatregelen die gericht zijn op arbeid en zorg. Dit wordt meegenomen in de beleidsbeïnvloedingsmomenten van de NVR m.n. bij het emancipatiebeleid, verlofregelingen, kinderopvang, inkomensbeleid. 4. Hoofdonderdelen: 1- Verzamelen bestaande informatie en gegevens, en vragen uit de achterban van de NVR . Dit materiaal vormt de basis voor de overige projectonderdelen. Er zijn werkbijeenkomsten met vrouwen uit de achterban van de NVR georganiseerd om het publieksevenement voor te bereiden. Er wordt een pakket informatiemateriaal gemaakt over werk en inkomen, kinderopvang, verlofregelingen e.d. Er is een document “tips en tricks” gemaakt dat is gebruikt in de gesprekken op de Negenmaandenbeurs en in de regionale 1 bijeenkomsten in het land. Daarin staan tips voor jonge ouders om de taken ‘eerlijk’ te verdelen. Verder is er veel informatiemateriaal verzameld over ouderschapsverlof, over je inkomen als je minder uren gaat werken, over het nieuwe werken, kinderopvangregelingenen mogelijkheden, werken bij zwangerschap etc. 2- Publieksmanifestatie tijdens de Negenmaandenbeurs 16 t/m 20 februari 2011 De minister van SZW opende de campagne in de RAI op het podium. Leden van het promotieteam vroegen op ludieke wijze beursbezoekers (jonge stellen) naar hun afspraken over de taakverdeling door de komst van hun kind. Ze noteerden bij 1100 bezoekers hoeveel uren man en vrouw meer of minder waren gaan werken bij de komst van hun eerste kind. Dit leverde veel gegevens op en bevestigde dat bij de komst van het eerste kind de vrouwen veel meer uren minder gaan werken dan de mannen. De gastvrouwen vroegen de “De Gouden Tip” aan beursbezoekers, bestemd voor (andere) ouders om werken en zorgen te combineren en de taken onderling goed te verdelen. De gastvrouwen op de beurs nodigden bezoekers uit om hun tip op te schrijven en te plakken op de grote gouden stip in de stand. Dit werd volop gedaan. De beste gouden tip-gever kreeg een prijs. Een onafhankelijke jury is samengesteld die alle inzendingen beoordeelde. de prijswinnares was een vrouw uit Appelscha die uit handen van de voorzitter van de NVR de prijs (een “gouden”fotoboek) in ontvangst heeft mogen nemen. Columniste en publiciste Roos Wouters sprak op de beurs over het ‘nieuwe werken’ als manier om werken en zorgen flexibel te combineren. Rutger Groot Wassink van “Papa-Plus” liet zich door de RAI interviewen over vaderschap in deze tijd. * Adviesgesprekken. Bezoekers konden op het “Kennisplein” een persoonlijk advies vragen met o.a. een financieel deskundige, een deskundige op het gebied van kinderopvang en iemand die informatie kon geven over verlofregelingen, belastingmaatregelen, flexibel werken, werken als ZZP-er . Er waren deskundigen vanuit de FNV en Saskia de Bel gaf als psycholoog en auteur van het boek “Samen uit, samen thuis” adviezen en goede voorbeelden vanuit haar onderzoek en haar praktijk. Deskundigen uit de FNV gaven informatie over verlofregelingen, inkomen op termijn bij minder uren werken e.d. Deskundigen op het gebied van kinderopvang gaven informatie over alles wat daarmee samenhangt. Weekendprogramma: naast wat al genoemd is: Improvisatietheater. Acteurs stimuleerden het gesprek met mensen uit het publiek. Zij speeldn tips die ouders gaven aan andere ouders uit. Dit gaf herkenning, en was soms hilarisch. 3- Verdieping via bijeenkomsten/activiteiten van lidorganisaties door het land Het materiaal wat gemaakt en verzameld is voor de Negenmaandenbeurs is ter beschikking gesteld aan de vrouwenorganisaties. Vijf lidorganisaties gaven aan zelf voor de eigen achterban activiteiten in dit projectjaar te willen organiseren, gecoördineerd vanuit de NVR. Dat waren in 2011: KVO (grote, van oorsprong katholieke vrouwenorganisatie, vooral in het zuiden van het land); VNVA (vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen waar dit thema sterk leeft); FAM, expertisecentrum voor emancipatie, voorheen Limburgse Vrouwenraad); FNV-vrouwenbond (grote achterban en heel actief op het thema arbeid en zorg) ; Women on the Web (vrouwen die vooral met elkaar netwerken via internet en sociale media) Zie ook punt 5. III en de projectrapportage van het vierde kwartaal. 2 Communicatie Logo Voor gebruik tijdens de Negenmaandenbeurs, o.a. door het promotieteam en de gastvrouwen in de NVR-stand, is een helblauwe button gemaakt met de titel van het project Samen Uit Samen Thuis. Pers In samenwerking met het management van de Negenmaandenbeurs en de communicatieafdeling van de RAI is bij de start het project breed bekend gemaakt door opname van de NVR-informatie over dit project in de persmappen van de RAI die naar 300 journalisten zijn gegaan. Informatiemateriaal Voor de bezoekers van de Negenmaandenbeurs is informatiemateriaal gemaakt en verzameld. Website Er is een campagnesite voor het project Samen Uit Samen Thuis ingericht op de website van de NVR. Op deze campagnesite is tijdens de gehele duur van het project bericht over de ontwikkelingen en activiteiten in het project. Nu het project is afgerond blijft de campagnesite bestaan en is/wordt ingericht als een ‘terugkijk’-pagina waarop ook later nog te lezen is hoe het project is aangepakt, wat de activiteiten zijn geweest en wat het heeft opgeleverd. Ook blijft de NVR op deze campagnesite informatie over het thema verzamelen en updaten. Nieuwsbrief De NVR geeft eens in de 2 à 3 weken een digitale nieuwsbrief uit. Deze wordt verstuurd aan zo’n 800 relaties. Berichtgeving over het project Samen Uit Samen Thuis is tijdens de duur van het project steeds meegenomen in deze nieuwsbrief. Daarnaast is tweemaal een speciale nieuwsbrief uitgegeven geheel of grotendeels gewijd aan het project. Inforeeks Bij de afronding van het project is een uitgave van de Inforeeks geheel gewijd aan (de opbrengst van) het project Samen Uit Samen Thuis. In deze uitgave staat informatie over het belang van goede afspraken tussen (jonge en aankomende) ouders over de verdeling van arbeid en zorgtaken. De uitgave is verspreid onder de 650 abonnees, is/wordt in relevante relatiecontacten gebruikt door de NVR, en kan door (lid)organisaties worden gebruikt voor verspreiding op bijeenkomsten e.d. 5- Evaluatie Belangrijkste punten uit dit project: Inhoudelijk: 1. Uit de gesprekken met jonge stellen blijkt dat mannen gemiddeld 1 uur minder gaan werken bij de komst van het eerste kind en de vrouwen gemiddeld 12 uren. Uitkomst: 3 Vrouwen vóór Vrouwen na de Mannen vóór de Mannen na de de geboorte geboorte eerste kind geboorte eerste geboorte eerste kind eerste kind 34,03 uur per kind 22,13 uur per week 39,6 uur per week 38,63 uur per week week Daarbij gaven vooral mannen aan dat hun carrièrekansen een rol spelen in het onderling verdelen van taken binnen en buitenshuis. Voor vrouwen gold dit in veel mindere mate. De 11 leden van het promotieteam hebben gedurende de 5 dagen van de beurs met 1139 vrouwen en 1121 mannen gesproken. 2. Over de verdeling van taken is nauwelijks expliciet met elkaar gesproken. Zelden is informatie over flexwerken, thuis werken, ouderschapsverlof, tijdelijk minder werken en kinderopvang gebruikt bij de beslissing om al of niet minder te gaan werken. 3. Vrouwen én mannen laten de carrière van de man voorgaan boven die van de vrouw. De carrière van de man wordt het meest genoemd als argument om de taken ongelijk te verdelen. 4. De jonge stellen zijn geïnteresseerd in tips van andere jonge ouders en willen ook informatie. Het aanspreken om zelf tips te geven op de beurs sloeg goed aan. Het vragen om zelf tips te geven is een goede en positieve manier van aanspreken. 5. Het slagen van de bijeenkomst van de VNVA betekent wellicht dat we jonge ouders die in vergelijkbare omstandigheden zitten c.q. een zelfde beroep hebben of in dezelfde sector werken op die noemer goed kunnen bereiken. Zij geven elkaar tips en kunnen ook naar de sector zelf hun wensen laten horen. Over het project: 1. Het bereik was groot in dit project. Op de beurs is door het promotieteam gesproken met meer dan 2000 jonge en aanstaande moeders en vaders en via de 5 vrouwenorganisaties zijn veel vrouwen bereikt uit de achterban van de NVR over het thema economische zelfstandigheid van vrouwen én mannen, over blijven werken en hoe je dat combineert met moederschap, over de mogelijkheden die je als werkende ouder hebt op het gebied van flexiebel werken, kinderopvang, ouderschapsverlof e.d. Door de activiteiten van de 5 organisaties zijn 33968 vrouwen direct bereikt en 70950 indirect. Samen ruim 100000. 2. Het blijkt goed haalbaar om heel veel jonge stellen aan te spreken op de Negenmaandenbeurs over dit onderwerp. Ze zijn geïnteresseerd en blijven er voor staan. Een voorwaarde is wel dat er genoeg vrijwilligers zijn om gesprekken te voeren gedurende 5 dagen en 2 avonden. Hiervoor waren uit de vrouwenorganisaties 18 gastvrouwen geworven en goed voorbereid. Ze waren geweldig. Daarnaast waren er 11 jonge vrouwen die als “promotieteam” jonge ouders en zwangeren aanspraken om hun te vragen hoe zij de taakverdeling hadden afgesproken onderling. Ook zij werden goed voorbereid. Het blijkt echter niet gemakkelijk om aparte bijeenkomsten over dit onderwerp tot een succes te brengen. Het aantal aanmeldingen bleek soms te weinig om het door te 4 laten gaan. De groep jonge ouders communiceert graag via facebook, internet, twitter. 3. Er is veel informatiemateriaal naar de achterban gegaan en er zijn lijsten van deskundige sprekers, workshops, een korte film, het boek “Samen uit samen thuis” en de lijst met tips beschikbaar. Dit materiaal wordt ook in de komende tijd gebruikt in de diverse vrouwenorganisaties op bijeenkomsten, op sites en in ledenbladen. De komende jaren zal dit project doorwerken en zullen er nog veel gesprekken zijn over de mogelijkheden om werken te combineren met het moederschap én met vaderschap. Conclusie: Aan vele, waarschijnlijk zelfs een paar duizend keukentafels, is door al deze activiteiten expliciet gesproken over het belang om als vader en moeder allebei te blijven werken als er een baby komt. Daarbij wordt meer dan eens betrokken dat het een goed idee is om allebei te genieten van je kind, maar ook om economisch zelfstandig te blijven. Garanties heb je niet, maar samen zorgen voor je kind én voor je inkomen is “zó 2012!”. Lotte Wouters, beleidsmedewerker NVR Projectleider “Samen Uit Samen Thuis” maart 2012 5