Signaleren en dan…? - Bureau Jeugdzorg Limburg

Signaleren en dan…?
De samenwerking tussen gezondheidszorg
en jeugdzorg bij zorg/risico-zwangeren
Roermond, 3 september
Mevr. N. Coebergh, vertrouwensarts AMK Limburg
Dhr. H. Haanstra, kinderarts Maasziekenhuis Pantein
Mevr. J. Valks, vertrouwensarts AMK Limburg
Inhoud
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Doel samenwerking
Casuïstiek
Risicofactoren en de gevolgen
Protocol risico-ouders
Onderzoek AMK
Interventies
Prenataal ZAT
Team Risicozwangeren Maastricht
Take home message
Doel samenwerking
•
•
Complexe psychosociale problemen van de
zwangere en haar gezin, die een risico kunnen
vormen voor het ongeboren kind en de
pasgeborene, vroegtijdig in kaart brengen.
Schade aan het ongeboren kind / pasgeborene
voorkomen / beperken door inzet van al dan niet
vrijwillige hulpverlening.
Cijfers AMK Limburg (2012)
•
•
•
•
Adviezen:
767
Consulten : 1147
Meldingen (onderzoeken) : 590
125 ZRO consulten/meldingen
Casus 1
•
•
•
•
•
•
Vrouw 21 jaar
Zwanger van 1e kind
Reclassering in verband met stelen
ADHD-kenmerken waardoor veel structuur nodig
Partner in gevangenis vanwege geweld
Geen netwerk
Casus 2
•
•
•
•
•
•
•
2e zwangerschap
1e kind (11jaar) opgevoed door oma
Nieuwe partner
Beide ouders verstandelijk beperkt
Partner alcoholprobleem
Relatie partner-oma zeer slecht
Geen hulpverlening aanwezig
Casus 3
•
•
•
•
•
•
•
4e zwangerschap
3 kinderen uit huis geplaatst
Zwanger van andere partner
Instabiele relatie ouders
M cocaïne en benzodiazepine misbruik
Komt onregelmatig op zwangerschapscontrole
Houdt hulpverlening af
Casus 4
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Fors zwakbegaafde jonge vrouw
Ongepland zwanger van onbekende man
Kamer vervuild
Geen zwangerschapscontrole
Tot 18e jaar OTS (onder toezichtstelling)
Heeft als kind met haar moeder gezworven
Lang gesloten geplaatst geweest
Geen sociaal netwerk
Geen beeld van wat te regelen voor komst baby
Wil geen dikke buik meer
Risicofactoren en gevolgen
De factoren die bedreigend zijn voor de
(toekomstige)kinderen
• lichamelijke ontwikkeling
• psychische ontwikkeling
• sociaal-emotionele ontwikkeling
•
•
•
Risicofactoren kunnen in de tijd in ernst variëren
Gedragsgerelateerd en/of omgevingsgerelateerd
Risicofactoren
•
Ouder factoren:
• Mishandelingsverleden
• Ernstige psychische stoornis/cognitieve
beperking / persoonlijkheidsstoornis
• Middelengebruik
• Ontkennen problematiek
• Negatieve houding ten aanzien van interventies
Risicofactoren
•
Ouder-Kind factoren
•
•
•
•
Kennis- en vaardigheden opvoeding
Attitude ten aanzien van kind
Interactie tussen ouder en kind
Gezinsfactoren
•
•
•
•
•
Groot gezin
Financiële problemen / geen werk
Weinig sociale steun
Relationeel (huiselijk) geweld
Culturele factoren
Kind factoren/ Lichamelijke
gevolgen
•
•
•
•
•
Overlijden
Vroeggeboorte
Laag geboorte gewicht
Afkickverschijnselen
Aanlegstoornissen / hersen afwijkingen
•
•
Groei en ontwikkeling van de hersenen
Tot leeftijd van 3 jaar herstel beschadiging mogelijk
Psychische en sociaal-emotionele
gevolgen
•
•
•
•
Emotionele ontwikkeling
Depressiviteit
Verslavingsproblematiek
Suïcide
Lange termijn effecten met onder andere diabetes,
hart- en vaatziekten, kanker en geestesziekten.
•
Gevolgen zijn groot en daarmee kostbaar.
Protocol Risico-ouders
(ZRO: Zwangere Risico Ouder)
•
•
•
Melding bij het AMK van alle zwangeren waarover
serieuze zorgen bestaan.
Melders: verloskundigen/gynaecologen/politie/
instellingen etc
Onderzoek op risicofactoren: Ouderfactoren /
ouder-kind factoren / kindfactoren /
gezinsfactoren
AMK onderzoek
•
•
•
Gesprek met aanstaande ouders waarin situatie /
risico op mishandeling wordt ingeschat.
Informatie opvragen bij betrokken hulpverleners /
huisarts
Vaak ronde tafel overleg met netwerk (bijv.
opa’s/oma’s) en/of hulpverlening
Interventie
•
•
•
•
•
Indien nodig en door ouders geaccepteerd vroeg
hulp inzetten (bijvoorbeeld Vroeghulp,
verslavingszorg, bewindvoering, agressietraining)
Netwerk inschakelen
Indien vrijwillige hulpverlening niet
mogelijk/voldoende dan RvdK; indien nodig ook al
vóór de geboorte.
Na de geboorte opvoedondersteuning ( bijv.
consultatiebureau / gespecialiseerde gezinszorg)
Veel ogen in het gezin!
Overleg structuren
•
Prenataal ZAT (Venlo en Beesel)
•
Team Risicozwangeren Maastricht
Prenataal ZAT
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Verloskundigen
Gynaecoloog
Kraamzorg
Voorzorg vpk
VA AMK
GGZ (VvGI)
MEE
MW (Wel.kom)
Op afroep: BJZ, JGZ, Verslavingszorg, Riagg,
Gespecialiseerde Thuisbegeleiding van Proteion,
psychiater en kinderarts van Vie Curi, bemoeizorg,
huisartsen en de Mutsaersstichting
Functie Prenataal ZAT
• Korte lijnen tussen signaleerders / AMK
/hulpverlening
• Mogelijkheid van effectief overleg over
zorgzwangeren
• Mogelijkheid van anoniem overleg (zie ik het wel
goed, maak ik me terecht zorgen, wat kan /moet
ik er mee?
Team Risicozwangeren Maastricht
•
•
Maandelijks transmuraal overleg
Doel van het overleg is door middel van informatieuitwisseling te komen tot een inschatting van de
ernst van de situatie en zo nodig het maken van
een plan van aanpak.
Onderzoek TRZM
•
•
Het voor de geboorte melden bij het Advies- en
Meldpunt kindermishandeling in relatie met AMKen zorgmeldingen in de eerste achttien
levensmaanden.
Hypothese: goede vroeg signalering en
risicotaxatie tijdens de zwangerschap leidt er toe
dat in de periode rond de partus en kort na de
geboorte nog maar een gering aantal kinderen bij
het AMK gemeld zullen worden
Onderzoek TRZM
•
Periode van anderhalf jaar
•
53 risicozwangeren (RZ)
•
28 van de 45 bevallen RZ (62 %) gemeld dan wel
consultatief besproken met het AMK/BJZ.
Onderzoek TRZM
•
•
•
•
36 AMK meldingen over 30 kinderen.
Na toepassen inclusie/exclusie criteria
• 22 AMK meldingen (15 kinderen (68 %) door het
TRZM gemeld.
36 zorgmeldingen bij BJZ (huiselijk geweld)
Na toepassen inclusie/exclusie criteria
• 23 zorgmeldingen (6 kinderen (27 %) reeds
besproken in het TRZM.
Onderzoek TRZM
•
•
De besproken, maar niet gemelde risicozwangeren
werden niet alsnog gemeld.
7 AMK meldingen hadden mogelijk besproken
moeten worden.
Take home message
•
•
Risicofactoren en gevolgen bij risicozwangeren zijn
(deels) beïnvloedbaar
De samenwerking tussen gezondheidszorg en
jeugdzorg bij zorg/risico-zwangeren middels
transmuraal overleg is derhalve zinvol en effectief