Oog voor preventie Paul van der Velpen, 26 mei 2016 Agenda Kosten stijgen, antwoord VWS Advies 1: zie het als 1 stelsel Advies 2: focus op risicofactoren Advies 3: handel integraal Advies 4: maak preventiecocktails Advies 5: burger centraal? Advies 6: stel doelen Advies 7: practice what you preach Kosten zorg stijgen met 4,7% per jaar Antwoord Rijksoverheid/VWS: 1. Meer taken naar zorgverzekeraars (4) ; zorgverzekeringswet (2006) * scherp inkopen * concurrentie om de klant * eigen risico/bijdrage 2. Meer taken naar gemeenten (393); drie decentralisaties (2015)/transformatie/innovatie. Lokaal gezondheidsbeleid lag al bij gemeenten enerzijds samenwerking * gebiedsgericht, sociale wijkteams * zelfredzaamheid/klanten-perspectief * samenwerking * regie op casusniveau (1 gezin, l plan) * zelfredzaamheid * preventie anderzijds scherpe inkoop/concurrentie tussen instellingen Kunnen we lagere kosten verwachten met dit stelsel? Rekening gehouden met ontwikkelingen? - Globalisering, individualisering, meer chronische patiënten Wat zijn de risico’s ? - Wijkteams als magneet Kloppen de aannames - Zelfredzaamheid reëel? - Nabij goedkoper, gewenst? - Meer preventie, lagere kosten?/10 knelpunten Groot aantal partijen - Financiers; gemeenten, VWS, zorgverzekeraars - Instellingen - Professionals Advies 1: Zie het als 1 sociaal zorg stelsel: follow the money en de klantstromen Diverse domeinen: 1. Volgorde - nulde, 1e, 2e lijn 2. Functionaliteit - onderwijs, welzijnswerk, zorg, inkomen etc. 3. Schaal - wijk, (stadsdeel), stad, regio, land 4.Financiën en wet/regelgeving. Rijk (VWS, onderwijs, justitie) Gemeente Premie gefinancierd (zorgverzekeraars) Follow de money: gemeenten ----rijk (zorgverzekeraars, RIVM, GGD, zorgaanbieders, burgers, professionals afgeleid) Wat is, vanuit de klant gezien, jouw positie? Advies 2: Focus op risicofactoren en vermijdbare ongezonde gedrag 1. Bewegen 2. Roken 3. Alcoholgebruik 4. Voeding 5. Ontspanning Overgewicht, obesitas Sociaal-emotionele problematiek (depressie, huiselijk geweld, angst- stemmingsstoornissen, eenzaamheid, stress, huiselijk geweld etc.) 6. Ongevallen, luchtvervuiling Op welke risicofactoren ga jij je richten? Advies 3: Voer integraal gezondheidsbeleid Gedeeltelijk vermijdbaar, maar sterk gekoppeld aan SES Met alleen beroep op eigen verantwoordelijkheid gaan we het niet redden, gaat ook om gedrag van scholen, bedrijven (als voedselproducent en als werkgever), wijken. Draai aan meerdere knoppen (huisvesting, werk, opleiding, inkomen, veiligheid, ruimtelijk) Via de omgeving, het individuele gedrag veranderen. Maak van de gezonde keuze, de makkelijke keuze. Aktie 4: Maak preventiecocktails Veel spraakverwarring. Hanteer begrippenapparaat RIVM Universele preventie: bevordert en beschermt (wet/prijs) actief de gezondheid van de gezonde bevolking (JGZ) bescherming: veel successen (Mackenbach) Selectieve preventie: bevordert de gezondheid van specifieke groepen met verhoogd gezondheidsrisico. Onder selectieve preventie valt ook het opsporen en toeleiden naar zorg bevolkingsonderzoeken Geïndiceerde preventie: Voorkomt ziekte of verdere gezondheidsproblemen bij individuen die veelal nog geen gediagnosticeerde ziekte hebben, maar wel risicofactoren of symptomen Zorggerelateerde preventie: Voorkomt complicaties, beperkingen, en een lagere kwaliteit van leven of sterfte bij individuen met een gediagnosticeerde aandoening/gezondheidsprobleem Goede voorbeelden 1. Jeugdgezondheidszorg 2. Infectieziektebestrijding 3. Bevolkingsonderzoeken 4. Gezondheidsbescherming - Niet op geleide van individu Stevige sturing - Bevolkingsonderzoeken: centraal (zonder gemeenten, zonder GGD) Infectieziektebestrijding: heldere taakverdeling, wettelijk geborgd Jeugdgezondheidszorg: centraal basispakket, RVP Bescherming (wet, prijs) Advies 5: Burger centraal? Sluit aan bij leefwereld (systeemwereld) – Omgaan met venijnig dilemma: individuele keuzen genereren Collectieve kosten Ontwikkelingen individualisering globalisering informatisering Maak klantroute !! Advies 6: Stel doelen 1. Kosten: meerkosten afvlakken geen onnodige zorg 2. Kwaliteit van leven gezondheidsverschillen verkleinen (minder ongezondheid bij mensen in armoede, met uitkering) 3. Kwaliteit van stelsel wachttijden, bejegening, multidisciplinair indien nodig, cocreatie indien nodig, nabij/wijkgericht indien wenselijk door klant Triple aim 4. Maatschappelijke participatie verhogen (betaald werk, vrijwilligerswerk) Advies 7: Practice what you preach