Alles wat je moet weten over Streptokokken

Alles wat je moet weten over Streptokokken
Streptococcus suis werd voor de eerste maal
Overdracht
beschreven in 1951. Sindsdien zijn er van
Insleep op bedrijfsniveau gebeurt meestal door
deze kiem vijfendertig serotypes ontdekt. Al
aankoop van ‘dragerdieren’. Dit zijn dieren die de
deze types bestaan op hun beurt weer uit
ziektekiem wel dragen, maar hier (nog) geen last
meerdere varianten. Kortom: een uitgebreide
van ondervinden. Hierop screenen heeft weinig
verzameling van bacteriën waarvan slechts
zin omdat ze nauwelijks te onderscheiden zijn.
een klein deel ziekteverwekkend is.
Dit komt door de grote variatie aan streptokokken.
Passieve overdracht via insecten is een tweede
Besmetting
belangrijke intredebron. De kiem kan dagenlang
Vaak zijn er kiemen in de stal aanwezig, zonder
in de omgeving overleven, maar is wel gevoelig
een ziekte te veroorzaken. Gezonde varkens
voor de meeste ontsmettingsmiddelen. Voordat
kunnen tegelijkertijd verschillende S. suis-serotypes
hiermee begonnen wordt is het belangrijk om goed
dragen in de tonsillen, de bovenste luchtwegen,
te reinigen. Dit is nodig om het aandeel organisch
het maag- en darmstelsel en het urogenitaal-
materiaal zo laag mogelijk te houden.
stelsel. In België en Nederland vormen serotype
2 en 9 het voornaamste probleem. Besmetting
Kans op infectie reduceren
binnen een bedrijf gebeurt in eerste instantie door
Waarom en hoe deze kiem zich verspreidt in het
verticale transmissie van de zeug op haar biggen
lichaam is voor een groot deel nog onbekend. De
tijdens de kraamstalperiode. Het aantal biggen dat
kiem heeft weinig intrinsieke eigenschappen om de
op deze manier besmet wordt, lijkt relatief laag.
huid of mucosabarrière te doorbreken. Wil men de
Dit verandert als er sprake is van een klinische
kans op infectie met S. suis reduceren, dan is het
uitbraak. Dan is er een sterke verspreiding van
dus belangrijk om beschadiging van deze barrière
de kiem tussen de biggen onderling. Dit gebeurt
te voorkomen. Eens binnengedrongen is S. suis
onder andere door neus-neus contact, aerosol,
een kiem die een zeer sterke immuunrespons
contact met wondvocht en in aanraking komen met
teweegbrengt.
karkassen.
In heel erge gevallen geeft dit aanleiding tot hoge
Bedrijfsspecifieke aanpak
koorts die vaak gepaard gaat met plotse sterfte.
Preventie neemt een belangrijke rol in bij de
Bij een langzamer ziekteverloop dringt de kiem
S. suis problematiek. Door de onvolledig gekende
binnen in de hersenen en/of de gewrichten. Ironisch
pathogenese van S. suis en de uiteenlopende
gezien wordt ze hierbij geholpen door de sterke
manieren waarop de ziekte tot uiting kan komen is
immuunreactie. De verspreiding naar gewrichten
een bedrijfsspecifieke aanpak nodig. Er zijn twee
of hersenen is deels leeftijdsafhankelijk. In de
belangrijke zaken in het preventieproces. Allereerst
kraamstal zijn de gewrichten doelwit nummer 1. Dit
is het goed om te beseffen dat verspreiding gebeurt
uit zich in polyarthritis (dikke pootjes). In de batterij
via intensief contact en dat kan dus voorkomen
zijn de hersenen het eerste doelwit wat zich uit in
worden. Hierbij kan gedacht worden aan all-in/
scheve koppen, incoördinatie tot uiteindelijk op de
all-out, beperkt mengen van dieren (verleggen
zij liggen met gestrekte kop. Het onderscheid met
in kraamstal en mengen van tomen bij spenen
slingerziekte is niet rechtlijnig, maar biggen in zijlig
vermijden), hygiëne van materiaal (liefst apart
met sterk gestrekte nek zijn eerder indicatief voor
materiaal per afdeling), hygiëne van bedrijfskleding
S. suis. Zowel in de kraamstal als in de batterij is
(om zelf de kiem niet te verspreiden tussen hokken),
een infectie met S. suis een levensbedreigende
optimale insectenbestrijding, goed reinigen en
situatie. Dit komt omdat eten en drinken bemoeilijkt
ontsmetten na elke ronde.
of onmogelijk wordt. De diagnose wordt gesteld op
basis van de klinische symptomen; aangevuld met
Intredepoorten
isolatie van de kiem uit de aangetaste organen en
Ten tweede moeten verzwakkingen van de huid en
serotypering. Een antibiogram wordt best aangelegd
mucosabarrière vermeden worden. Vechtwonden,
om het beste antibioticum te kunnen selecteren.
geknipte staarten en tanden en castratiewonden zijn
S. suis is een van de belangrijkste redenen voor
gevoelige plaatsen en dus voor de hand liggende
antibioticagebruik in de varkenshouderij.
intredepoorten. Schade aan de darmmucosa is ook
Behandeling
met
beta-lactam
antibiotica
is
een belangrijke plaats van intrede. Alle preventieve
meestal zeer effectief. Aangetaste biggen worden
maatregelen om diarree te voorkomen werken dus
best parenteraal behandeld gedurende enkele
ook preventief tegen S. suis. Denk hierbij aan
opeenvolgende dagen. Ondersteunende therapie
biggen leren eten voor spenen, geleidelijke
met ontstekingsremmers en hulp bij het eten en
voederovergangen, ondersteunen van de
drinken is bij ernstige gevallen gewenst.
darmontwikkeling en darmgezondheid.
Autovaccins
Vaccinatie is hoofdzakelijk gebaseerd op autovaccins
(gemaakt op basis van een isolaat van een varkensbedrijf). Hoewel commerciële vaccins ook bestaan,
laat de effectiviteit vaak te wensen over door het
ontbreken van de juiste types S. suis in het vaccin. Bij
het ontwikkelen van een autovaccin is het belangrijk te
starten met een reincultuur S. suis dat geïsoleerd is uit
het aangetaste orgaan, maar zelfs dan is succes niet
gegarandeerd.
Tot slot is het nog belangrijk om het zoönotische
aspect van S. suis te vermelden. De kiem kan ook de
mens besmetten en wordt voornamelijk gerapporteerd
bij mensen die intens contact hebben met varkens.
Intredepoort is vaak een wondje aan de handen.
Meestal blijft het beperkt tot een lichte ontsteking van
de wonde. In zeldzame gevallen kan er verspreiding in
het lichaam optreden met ernstige complicaties,
waaronder hersenvliesontsteking of zelfs sterfte.
Voor bedrijfsspecifieke aanpak contacteer de
Trouw Nutrition varkensspecialisten via
[email protected]