De evolutie van de mens

GROEP 1
1e opdracht
Op deze kaartjes staan de namen van verschillende mensachtigen en de periode waarin deze
voorkwamen. De kabel die in de klas hangt is .... m lang. Reken uit waar de kaartjes precies op
deze ‘tijdslijn’ moeten hangen en markeer de uitersten van een periode met gekleurde
wasknijpers.
GROEP 2
1e opdracht
Jullie krijgen een aantal kaartjes waarop afbeeldingen van schedels staan. Kijk eerst eens naar een
schedel van een mensaap en naar die van de huidige mens (Homo sapiens). Zoek naar
anatomische verschillen tussen de schedels en vul de onderstaande kolommen in.
DE SCHEDEL
MENSAPEN
MENS
Vervolgens noteer je je bevindingen in twee kolommen op het bord. Op het einde van de les of
tijdens de volgende les stellen jullie je bevindingen voor aan de rest van de klasgroep. De
afbeeldingen van de schedels zullen dan geprojecteerd worden.
Op basis van de vergelijkende informatie over de schedels die jullie bekomen hebben, bepalen
jullie de volgorde van evolutie van de andere schedels en plaatsen deze op de tijdslijn.
chimpansee
Homo sapiens
GROEP 3
1e opdracht
Jullie krijgen een aantal kaartjes waar afbeeldingen en/of informatie over het gebit op staan. Kijk
eerst eens naar een gebit van een mensaap en naar dat van de huidige mens (Homo sapiens). Zoek
naar anatomische verschillen tussen de gebitten en vul de onderstaande kolommen in.
HET GEBIT
MENSAPEN
MENS
Vervolgens noteer je je bevindingen in twee kolommen op het bord. Op het einde van de les of
tijdens de volgende les stellen jullie je bevindingen voor aan de rest van de klasgroep. De
afbeeldingen van de gebitten zullen dan geprojecteerd worden.
Op basis van de vergelijkende informatie over de gebitten die jullie bekomen hebben, bepalen
jullie de volgorde van de andere kaartjes met informatie over gebitten en plaatsen deze op de
tijdslijn.
chimpansee
Homo sapiens
GROEP 4
1e opdracht
Jullie krijgen een aantal kaartjes waar afbeeldingen of informatie over het skelet en het lichaam op
staan. Kijk eerst eens naar het skelet/informatie van een mensaap en naar dat van de huidige
mens (Homo sapiens). Zoek naar anatomische verschillen en vul de onderstaande kolommen in.
HET LICHAAM
MENSAPEN
MENS
Vervolgens noteer je je bevindingen in twee kolommen op het bord. Op het einde van de les of
tijdens de volgende les stellen jullie je bevindingen voor aan de rest van de klasgroep. De
afbeeldingen en informatie over het lichaam zullen dan geprojecteerd worden.
Op basis van de vergelijkende informatie die jullie bekomen hebben, bepalen jullie de volgorde
van evolutie van de rest van de informatie over het lichaam en plaatsen deze op de tijdslijn.
chimpansee
Homo sapiens
GROEP 1
2e opdracht
Jullie krijgen kaartjes met informatie over de schedelinhoud en de voedingswijze van de
verschillende mensachtigen.
-Rangschik de schedelinhouden en plaats deze op de tijdslijn.
-Wat zijn de verschillen tussen een herbivoor, een carnivoor en een omnivoor?
-Homo habilis begon meer vlees te eten dan de vorige hominiden. Waarom is het eten van vlees
nuttig?
-Wat zijn de mogelijke gevolgen van het eten van vlees voor de ontwikkeling van de mens?
-Wat zouden mogelijke verklaringen kunnen zijn voor het feit dat de herseninhoud bij Homo
sapiens kleiner is dan bij Homo neanderthalensis?
De antwoorden op de vragen worden op het einde van de les of tijdens de volgende les klassikaal
voorgesteld.
GROEP 2
2e opdracht
Jullie krijgen kaartjes met informatie over de lengte en het gewicht.
-Plaats de kaarten met lengte en gewicht in de juiste volgorde op de tijdslijn.
-Lucy (Australopithecus afarensis) wordt beschouwd als de eerste mensachtige die rechtop liep.
Aan welke kenmerken (schedel, skelet, ...) heeft men dit kunnen afleiden? Overleg eventueel met
de leerlingen van groep 4 die een opdracht hadden over het skelet.
De antwoorden op de vragen worden op het einde van de les of tijdens de volgende les klassikaal
voorgesteld.
GROEP 3
2e opdracht
Jullie krijgen kaartjes over de levenswijze en omgeving van voorkomen van verschillende
mensachtigen.
-Plaats de kaarten over levenswijze en omgeving in de juiste volgorde op de tijdslijn.
-In vergelijking met andere dieren en minder geëvolueerde mensachtigen, werden de baby’s van
Homo erectus minder zelfstandig geboren en hadden meer zorg nodig. Dit kwam omdat de
zwangerschapsduur korter werd. Welke twee fysieke kenmerken liggen volgens jullie aan de basis
van deze zwangerschapsduurverkorting? Tip: kijk naar de andere kenmerken die de andere
groepen al aan de tijdslijn hebben toegevoegd.
-Om de opvang van de afhankelijke baby’s te kunnen waarborgen was er een sociaal opvangnet
nodig. Waaruit kan je afleiden dat Homo erectus een sociaal leven in groep leidde? Kijk ook eens
op de tijdslijn naar de laatste kenmerken die groep 4 er aan zullen toevoegen of overleg met de
leerlingen van deze groep.
De antwoorden op de vragen worden op het einde van de les klassikaal voorgesteld zoals bij de
voorgaande opdrachten.
GROEP 4
2e opdracht
Jullie krijgen de laatste kaartjes over werktuigen en levenswijze om de tijdslijn te vervolledigen.
Hoe verschillen mensapen en apen van elkaar op het gebied van gedrag?
-Welke verschillen zijn er op het gebied van het gebruik van werktuigen, voedingswijze en taal?
-Door welk gedrag worden wij getypeerd als mensen en niet als mensapen? Met andere woorden,
wat doen/kunnen wij wat mensapen niet doen/kunnen?
Vul de onderstaande tabel aan met jullie bevindingen.
GEDRAGSMATIGE VERSCHILLEN
MENSAPEN
MENS
Vervolgens noteer je je bevindingen in twee kolommen op het bord. Op het einde van de les of
tijdens de volgende les stellen jullie je bevindingen voor aan de rest van de klasgroep.
Plaats vervolgens de resterende kaartjes in de juiste volgorde en bij de juiste mensachtige op de
tijdslijn.