De evolutie van de mens

Waarin verschillen mensen van mensapen & hoe is de mens geëvolueerd?
Oplossingen van de opdrachten
DE SCHEDEL
MENSAPEN
MENS
-kleinere schedel
-grote schedel
-oogwal boven de ogen
-geen oogwal
-vooruitstekende snuit
-geen snuit
-geen kin
-vooruitstekende kin
-laag en achteruithellend voorhoofd
-hoog en vertikaal lopend voorhoofd
-schedelkam
-geen schedelkam
-het achterhoofdsgat ligt achteraan in de -het achterhoofdsgat ligt in het midden van de
schedel
schedelbasis
-de vorm van de oogkassen is eerder -de vorm van de ogen is eerder rechthoekig
cirkelvormig
HET GEBIT
MENSAPEN
MENS
-hoefijzervormig gebit
-U-vormig gebit
-hoektanden groter dan snijtanden
-hoektanden
snijtanden
-diastema tussen hoek- en snijtanden
-geen diastema
ongeveer
even
groot
als
HET LICHAAM
MENSAPEN
-gebogen wervelkolom
MENS
-S-vormige wervelkolom
-achterste ledematen korter dan de voorste
-achterste ledematen langer dan de voorste
-opponeerbare grote teen, voet heeft ook een -de grote teen is niet opponeerbaar
grijpfunctie
-het bekken ligt in het verlengde van de -het bekken ligt schuin op de wervelkolom, de
wervelkolom en is recht gevormd
heupbeenderen vormen een kom
-het kniegewricht is niet volledig strekbaar
-het kniegewricht kan volledig gestrekt worden
-Wat zijn de verschillen tussen een herbivoor, een carnivoor en een omnivoor?
Een herbivoor voedt zich met planten, een carnivoor met vlees en een omnivoor met
planten en vlees.
-Homo habilis begon meer vlees te eten dan de vorige hominiden. Waarom is het eten van vlees
nuttig?
Dierlijk materiaal is een geconcentreerde bron van energie, eiwitten en vetten. Deze
energie is nodig om de hersenen te laten ontwikkelen en deze te laten werken.
-Wat zijn de mogelijke gevolgen van het eten van vlees voor de ontwikkeling van de mens?
Homo habilis had een beduidend grotere herseninhoud dan zijn voorgangers. Grotere en
goed werkende hersenen waren noodzakelijk voor een gecoördineerd spiergebruik wat
toeliet om werktuigen te maken.
-Wat zouden mogelijke verklaringen kunnen zijn voor het feit dat de herseninhoud bij Homo
sapiens kleiner is dan bij Homo neanderthalensis?
??
-Lucy (Australopithecus afarensis) wordt beschouwd als de eerste mensachtige die rechtop liep.
Aan welke kenmerken (schedel, skelet, ...) heeft men dit kunnen afleiden? Overleg eventueel met
de leerlingen van groep 4 die een opdracht hadden over het skelet.
Uit het kniegewricht, de vorm van het bekken, het achterhoofdsgat dat meer in het midden
van de schedel ligt en de bouw van de hand dat toonde dat deze soort niet op de knokkels
van de vingers steunde.
-In vergelijking met andere dieren en minder geëvolueerde mensachtigen, werden de baby’s van
Homo erectus minder zelfstandig geboren en hadden meer zorg nodig. Dit kwam omdat de
zwangerschapsduur korter werd. Welke twee fysieke kenmerken liggen volgens jullie aan de basis
van deze zwangerschapsduurverkorting? Tip: kijk naar de andere kenmerken die de andere
groepen al aan de tijdslijn hebben toegevoegd.
-een groter hoofd van de baby door de ontwikkeling van de hersenen
-door het rechtop lopen kantelde het bekken en werd de bekkenopening smaller
-Om de opvang van de afhankelijke baby’s te kunnen waarborgen was er een sociaal opvangnet
nodig. Waaruit kan je afleiden dat Homo erectus een sociaal leven in groep leidde? Kijk ook eens
op de tijdslijn naar de laatste kenmerken die groep 4 er aan zullen toevoegen of overleg met de
leerlingen van deze groep.
-ging op jacht met afgewerkte werktuigen (met andere groepsleden)
-beheerste het vuur (warmte, versterkt sociaal samenzijn, schrikt roofdieren af en maakt
vlees verteerbaarder)
GEDRAGSMATIGE VERSCHILLEN
MENSAPEN
MENS
-werktuigen: gebruikt wat hij vindt (takjes, -werktuigen: maakt deze op maat
blaadjes, ...)
-voedingswijze: hoofdzakelijk vegetarisch
-voedingswijze:
voedselbron
-taal: geen echt gesproken taal
-taal: gesproken taal als communicatiemiddel
-komt enkel voor in specifieke biotopen in -komt in alle
Afrika en Azië
continenten voor
vlees
is
mogelijke
-gebruikt vuur
-jaagt
-landbouw
-cultuur en kunst
-religie en dodencultus
belangrijk
biotopen
als
en