(VMU) 2014 - Volksgezondheidsmonitor Utrecht
advertisement
Utrechts gezondheidsprofiel Volksgezondheidsmonitor Utrecht 2014 Utrecht.nl/vmu Inhoud en samenvatting vmu 2014 Als we kijken naar de gezondheid van Utrechters en factoren die deze beïnvloeden, zien we een gemengd beeld. Zorg Inwoners zijn tevreden over de gezondheidsvoorzien­ingen in hun buurt. Het gebruik van huisartsenzorg onder lager opgeleiden neemt toe. 1 op de 10 inwoners geeft intensief mantelzorg, 13% van hen voelt zich zwaar belast. De jeugdgezond- Ervaren gezondheid en levensverwachting heidszorg bereikt bijna alle kinderen (ruim 90%). De afgelopen jaren zijn veel (ex) De grote meerderheid van de Utrechtse jeugd (89%) en volwassenen (78%) is daklozen onder dak gebracht en volgen een hersteltraject. positief over de eigen gezondheid. Het aantal Utrechters dat onvoldoende regie op het eigen leven ervaart, stijgt licht van 7% naar 11%. De levensverwachting van de Utrechtse bevolking neemt toe tot 80 jaar, maar verschilt per wijk. Ook de Leefomgeving levensverwachting in goed ervaren gezondheid verschilt per wijk, in Tuindorp, Veel Utrechters zijn tevreden over hun woning (90%) en woonomgeving Voordorp en Wittevrouwen is deze 72 jaar en in Overvecht 60 jaar. (87%). De meeste kinderen vinden dat er voldoende plekken zijn om buiten te spelen. Europese normen voor luchtkwaliteit waaraan Nederland en Utrecht in 2015 moeten voldoen worden momenteel nog niet overal Lichamelijke en psychische gezondheid en aandoeningen gehaald, met name op knooppunten van drukke stads- en snelwegen. De gezondheid van de Utrechtse jeugd is stabiel. Bij volwassenen en ouderen zijn chronische aandoeningen toegenomen, vooral psychische aandoeningen. Ook heeft ruim een derde van de Utrechters meerdere chronische aandoeningen. Stapeling Inwoners met een matig tot slecht ervaren gezondheid hebben vaak te maken met een Sociaal-maatschappelijke participatie stapeling van problematiek en risicofactoren. Ruim 1 op de 10 Utrechtse volwassenen (19- tot 65-jarigen) heeft geen duidelijke Dit zien we zowel bij volwassenen als dagbesteding. Het percentage Utrechters dat moeite heeft met rondkomen, is jeugd. Bij een klein deel van de volwassenen toegenomen van 23% tot 29%. Financiële problemen hangen vaak samen met (4%) is sprake van veel gestapelde psychosociale problemen. Ernstige eenzaamheid en sociale uitsluiting komen voor gezondheidsproblemen en -risico’s. bij ongeveer 8% van de Utrechtse volwassenen. 17% van de kinderen heeft (bijna) niemand om problemen mee te bespreken. Gezondheidsverschillen Laagopgeleiden, kinderen uit gezinnen met een lage gezinswelvaart, inwoners met een Leefstijl Turkse of Marokkaanse achtergrond, inwoners die geen partner meer hebben, kinderen Utrechters leven gezonder, met name de Utrechtse jeugd. We zien een duidelijke daling in van gescheiden ouders en ouderen hebben vaker een slechte (ervaren) gezondheid en het aantal kinderen met overgewicht. Onder 5- tot 6-jarigen is het percentage kinderen met lopen meer risico op maatschappelijke uitval. Deze groepen wonen met name in de overgewicht gedaald van 18% naar 9%. Ook bij alcoholgebruik zien we gunstige ontwikkelingen wijken Noordwest, Overvecht en Zuidwest. De gezondheidsverschillen zijn de afgelopen bij jeugd en volwassenen. Ouders van 10- tot 12-jarigen verbieden vaker alcoholgebruik. jaren gelijk gebleven of licht toegenomen. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 2 Voorwoord Ik nodig u uit om de resultaten van de omvangrijke Volksgezondheidsmonitor Utrecht 2014 te bekijken en de vertaalslag te maken naar uw eigen praktijk. Dit samenvattende ‘Utrechts gezondheidsprofiel’ kan daarbij helpen. Utrecht wil een gezonde stad zijn. Die ambitie vraagt als eerste een inspanning van de Utrechters zelf. Maatschappelijke partners, bedrijfsleven, kennisinstellingen en gemeente helpen hen daarbij. Al die betrokken partijen hebben hiervoor inzicht nodig in de gezondheid van Utrechters en de factoren die deze beïnvloeden. Deze informatie komt uit de praktijk, uit het contact met bewoners en professionals in de stad en in de wijken. Daarnaast monitort de gemeente de gezondheid van Utrechters doorlopend. Elke vier jaar bundelen én duiden we alle verkregen informatie in de Volksgezondheidsmonitor Utrecht (VMU). Ik constateer op basis van de VMU 2014 dat het over het algemeen goed gaat met de Utrechters! De meeste mensen, zowel jeugd als volwassenen, voelen zich gezond. We zien gunstige ontwikkelingen rond overgewicht, voeding en beweging. Bij de jeugd zien we een duidelijke daling in het aantal kinderen met overgewicht. Ook rond alcoholgebruik zijn er gunstige ontwikkelingen bij jeugd en volwassenen. In vergelijking met andere grote en middelgrote steden doet Utrecht het goed. Een mooi resultaat! Wat ik echter ook zie, is dat de relatieve verschillen in de stad en tussen mensen toenemen. Het kaartje van de stad met de ‘levensverwachting in goed ervaren gezondheid’ spreekt boekdelen. Het laat grote verschillen tussen de wijken zien. De oorzaak hiervan ligt voor een belangrijk deel in de sociaaleconomische en sociaal-culturele positie van de inwoners. Het is en blijft belangrijk extra aandacht te hebben voor Utrechters die vaker problemen met hun gezondheid hebben of meer risico lopen op maatschappelijke uitval. Wij willen het gebruik van de VMU-informatie vergemakkelijken én stimuleren. Dit doen we onder meer door maatwerk in mondelinge presentaties, het gebruik van infographics in het gezondheidsprofiel, aparte wijkbeelden, een website voor de basisrapportage en de publicatie van onderliggende cijfers in de vorm van open data. Ik ben trots op het resultaat. Samen met u wil ik mij inzetten voor de gezondheid van alle Utrechters en tegelijkertijd gezondheidsverschillen terugdringen in Utrecht! Victor Everhardt, Wethouder Volksgezondheid Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Gezondheid als doel en middel Bijna iedereen zet ‘gezondheid’ op de eerste plaats, als het gaat om de belangrijkste dingen in het leven. Gezondheid is een belangrijke voorwaarde voor individueel levensgeluk, maar een gezonde en vitale bevolking heeft ook een groot maatschappelijk nut. Wie gezond is, kan meedoen in de samenleving en wie meedoet, versterkt zijn eigen gezondheid. Gezondheid is dus doel én middel. Wat is gezondheid? De Wereldgezondheidsorganisatie omschrijft gezondheid als ‘een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden’. Die definitie doet geen recht aan mensen met chronische ziekte(s), of beperking(en). Zij hebben weliswaar een ziekte of beperking, maar kunnen een goede kwaliteit van leven ervaren en volop participeren in de samenleving. Wereldwijd, ook in Utrecht, wordt daarom nagedacht over een herdefiniëring van het begrip gezondheid als ‘het vermogen je aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven’. Gezondheid als voorwaarde ‘om je ding te kunnen doen’. Een positieve definitie, waarbij meer nadruk komt te liggen op welbevinden en veerkracht. Rol van de gemeente Utrecht is volop in ontwikkeling. De concentratie van mensen op een relatief klein oppervlak heeft gevolgen voor de leefbaarheid in de stad. De lokale overheid, het Utrechtse bedrijfsleven en de kennisinstellingen hebben de gezamenlijk ambitie Algemeen Gezondheid Aandoeningen om van Utrecht een gezonde en duurzame stad te maken (Healthy Urban Living). Een gezonde bevolking is daarvoor een belangrijke voorwaarde. De gemeente Utrecht bewaakt de gezondheid van haar inwoners en brengt eens in de vier jaar de gezondheidssituatie van de Utrechters in beeld. Deze Volksgezondheidsmonitor vormt de basis van de afwegingen in het lokale volksgezondheidsbeleid. Speerpunten Om de vier jaar stelt de gemeenteraad de kaders voor het gemeentelijk gezondheidsbeleid vast. Kern van het huidige Utrechts gezondheidsbeleid is het bewaken en beschermen van gezondheid, aanpakken van gezondheidsverschillen, bevorderen van de psychosociale gezondheid, preventie van alcohol- en middelenmisbruik bij de jeugd en het veilig kunnen opgroeien van de jeugd. Primair is iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen gezondheid. Utrechters waarvoor dit niet vanzelfsprekend is, stimuleren wij om hun kansen voor een goede gezondheid te vergroten door in Utrecht gezonde keuzes makkelijker te maken. Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? De Volksgezondheidsmonitor Utrecht 2014 Inzicht in de gezondheidssituatie van alle Utrechters is nodig om ons samen in te kunnen zetten voor een gezonde stad. De Volksgezondheidsmonitor Utrecht (VMU) biedt een breed zicht op gezondheid en factoren die daarop van invloed zijn. Thema’s die aan bod komen, zijn ervaren gezondheid, regie over het eigen leven, levensverwachting, aandoeningen en ziekten, sociale contacten, financiële situatie, leefstijl, zorggebruik en de fysieke leefomgeving. De VMU verbindt deze thema’s met elkaar. Ook signaleert de VMU ontwikkelingen in de tijd en vergelijkt Utrechtse data met gegevens uit andere grote steden en met landelijke gegevens. De VMU is meer dan een rapport. Epidemiologen van de gemeente Utrecht verzamelen en analyseren lokale en algemene databronnen. Zij vragen Utrechtse professionals en (wijk-) adviesraden vervolgens of deze gegevens aansluiten bij hun waarnemingen en ervaringen. Samen worden de gegevens geduid en richtinggevende conclusies geformuleerd voor beleid en praktijk. Gebruikers van de VMU kunnen met de kennis uit de monitor gefundeerde (beleids)keuzes maken, onderwerpen of doelgroepen prioriteren, inzichten onderbouwen of werk evalueren. Activiteiten van inwoners en maatschappelijke partners al dan niet gefaciliteerd door de gemeente Utrecht Registraties Wetenschap Gezondheid Aandoeningen Prioritering inwoners, maatschappelijke partners en Signalen bestuur Beleid Vragenlijsten Volksgezondheid Volksgezondheidsmonitor Gemeente Utrecht Utrecht 2014 Gesprekken Meer informatie en alle feiten en cijfers uit de VMU 2014 vindt u op: Utrecht.nl/vmu Algemeen Gezonde Utrechters die meedoen in een gezonde en duurzame stad Participatie Analyse en duiding ontwikkelingen Prioritering en (re)actie gezondheidsmaten en -determinanten op bevindingen VMU Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Ervaren gezondheid en levensverwachting De meeste Utrechters ervaren hun gezondheid als (zeer) goed Gezondheid gaat om welbevinden; fysiek, mentaal én sociaal. Gezondheid gaat ook over het vermogen flexibel om te gaan met veranderingen en zelf te bepalen hoe je je leven inricht. 78% Meer Utrechters ervaren onvoldoende regie op het eigen leven 2008 11% 22% 7% 26% 13% 15% 34% 26% 89% 19% 31% Kinderen Volwassenen Meisjes uit gezinnen met Ouderen (65-plussers) 48% een lage gezinswelvaart 69% Laagopgeleid 50% Kinderen met een Turkse achtergrond Volwassenen Ouderen Laagopgeleid Marokkaanse achtergrond 80% Marokkaanse Turkse achtergrond achtergrond 49% Turkse achtergrond 52% 15% 39% 11% 20% 42% 40% 32% 27% 38% 40% Utrechtse basisschoolleerlingen zijn positief over hun Minimaal één lichamelijke beperking gezondheid. Ook ruim driekwart van de volwassen Zwaar belemmerd door aandoening Utrechters beoordeelt zijn of haar gezondheid als goed tot zeer goed. Vergeleken met Amsterdam, Den Haag 9 van de 10 Utrechters ervaren voldoende grip op de eigen levensloop. Toch is het aantal mensen dat en Rotterdam geven volwassenen uit Utrecht vaker onvoldoende regie over het eigen leven ervaart, de afgelopen jaren iets gestegen. Een klein deel van de aan een goede tot zeer goede gezondheid te hebben. Utrechters voelt zich belemmerd door een ziekte of leeft met een beperking in zicht, gehoor of mobiliteit. Binnen Utrecht bestaan wel grote verschillen tussen Ook hier vallen de verschillen op tussen bevolkingsgroepen. bevolkingsgroepen, vooral bij de volwassenen. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 67 Sterfte De levensverwachting van de Utrechtse bevolking neemt verder toe Top 3 overlijdensoorzaken in Utrecht 77 jaar Levensverwachting 82 jaar 67 jaar In goed ervaren gezondheid In goede geestelijke gezondheid Zonder chronische aandoeningen 68 jaar 61 jaar 64 jaar 46 jaar 42 jaar De gemiddelde levensverwachting • Kanker (30%) neemt verder toe. Utrechters • Hart- en vaatziekten (27%) leven op dit moment gemiddeld • Ziekten van de ademhalingsorganen (11%) 80 jaar, waarvan 67 jaar in goed ervaren gezondheid. De Utrechters overlijden vaker dan gemiddeld levensverwachting is daarmee in Nederland aan iets hoger dan die van inwoners •COPD uit Amsterdam, Den Haag en •Diabetes Rotterdam, maar iets lager dan •Longkanker (onder mannen) het Nederlands gemiddelde. •Zelfdoding (onder vrouwen) •Valongevallen (onder vrouwen) Vroegtijdige sterfte OGGZ cliënten De levensverwachting verschilt aanzienlijk tussen inwoners uit de verschillende Utrechtse wijken (Ex) daklozen en andere cliënten van de Openbare De levensverwachting in goed ervaren gezondheid verschilt 12 jaar. In Tuindorp, Voordorp en Wittevrouwen (Noordoost) is Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) hebben deze 72 jaar en in Overvecht 60 jaar. vergeleken met Utrechters van dezelfde leeftijd en geslacht een drie keer zo grote kans op vroegtijdige sterfte door zelfdoding, ongevallen, hart- en Levensverwachting in goed ervaren gezondheid Hoger dan in Utrecht gemiddeld Gelijk aan Utrecht gemiddeld West 69 Lager dan in Utrecht gemiddeld Noordwest 65 Leidsche Rijn 71 Vleuten De Meern 71 Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie vaatziekten, ziekten van de ademhalingsorganen Overvecht 60 en infectieziekten. Noordoost 72 Binnenstad 70 Oost 71 Zuidwest 63 Zuid 67 Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 67 Lichamelijke en psychische gezondheid Chronische aandoeningen, zowel lichamelijke als psychische, hebben hun weerslag op de ervaren gezondheid en kwaliteit van leven. Steeds meer mensen worden oud met één of meerdere chronische aandoeningen. De gezondheid van de Utrechtse kinderen is stabiel De lichamelijke en psychische gezondheid van de Chronische aandoeningen onder Utrechtse volwassenen en ouderen nemen toe jeugd is de afgelopen jaren stabiel gebleven. Minimaal 2 chronische aandoeningen Top 8 meest voorkomende aandoeningen Van de 10- tot 12-jarigen heeft 1 op de 7 een 2008 Overspannenheid, nervositeit of stress verhoogd risico op psychosociale problemen 26% 1 chronische aandoening 2008 Bij kinderen uit gezinnen met een lage gezinswelvaart komt dit vaker voor. Migraine 18% 34% 66% Hoge bloeddruk Utrechtse kinderen 15% 14% Gewrichtsslijtage 28% Kinderen uit gezinnen met een lage gezinswelvaart 11% 25% 24% Depressie Kinderen uit gezinnen met een middelhoge gezinswelvaart 17% 11% 25% 61% Aandoening nek of schouder 20% Kinderen uit gezinnen met een hoge gezinswelvaart 10% 12% Aandoening rug 10% 23% 1 op de 8 kinderen heeft vaak lichamelijke klachten Astma/COPD Volwassenen 12% van de kinderen heeft vaak (psychosomatische) 9% Ouderen lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn, slecht slapen en vermoeidheid. Meisjes rapporteren dit vaker Chronische aandoeningen komen vaker voor bij: dan jongens. •Vrouwen •65-plussers •Laagopgeleiden 9% •Volwassenen met een Marokkaanse of Turkse achtergrond 14% Meer volwassenen (19-plussers) rapporteren chronische aandoeningen in de afgelopen jaren. Vooral psychische aandoeningen, aandoeningen aan het bewegingsapparaat en hart- en vaatziekten komen veel voor. Psychische problematiek is met name toegenomen. Ook heeft een aanzienlijk deel van de Utrechters meerdere chronische aandoeningen. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 89 Meer Utrechtse volwassenen kampen met psychische problemen Toename van lichamelijke aandoeningen onder ouderen Volwassenen (19-plussers) rapporteren vaker psychische problemen als depressie of overspannenheid. Onder 65-plussers valt een toename van hart- en Overspannenheid en stress zijn toegenomen onder Utrechters van alle opleidingsniveaus. Depressie en vaatziekten (inclusief hoge bloeddruk) en diabetes op. angststoornissen zijn sterker toegenomen onder lager opgeleiden. Diabetes 2008 Overspannenheid of stress 2008 33% 23% 27% 15% 19% Psychische aandoeningen komen vaker voor bij Hart- en vaatziekten 28% 60% 21% •Vrouwen 24% •55- tot 65-jarigen •Laagopgeleiden 51% •Eenoudergezinnen •Inwoners met een Turkse of Marokkaanse achtergrond Laagopgeleid Middelbaar opgeleid Hoogopgeleid Infectieziekten: meer gevallen van de bof Depressie 21% 12% 11% Top 4 gemelde ziektegevallen in de periode 2009-2012 6% Kinkhoest 634 6% 10% Hepatitis B 158 Bof 142 Tuberculose 114 Bij de infectieziekten zien we een opvallende stijging van het aantal gemelde ziektegevallen van de bof. Dit komt vooral door een epidemie onder studenten in universiteitssteden sinds 2009. Effectieve behandeling van de veroorzakers van infectieziekten wordt moeilijker nu deze bacteriën, virussen en schimmels Laagopgeleid Algemeen Middelbaar opgeleid Gezondheid Hoogopgeleid Aandoeningen Participatie steeds ongevoeliger worden voor medicatie. Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 89 Sociaal-maatschappelijke participatie Opleidingsniveau, dagbesteding en financiële situatie zijn van invloed op de gezondheid. Ook het gezin, Financiële problemen nemen toe de buurt, de gemeenschap waarbinnen iemand woont, werkt, naar school gaat of recreëert, bieden zowel kansen als bedreigingen voor zijn of haar gezondheid. Moeite met rondkomen 2008 Utrechters zijn steeds hoger opgeleid HBO, WO 53% aanspreken 22% 17% 23% Utrecht is een relatief hoogopgeleide stad en het HAVO, VWO, MBO opleidingsniveau neemt verder toe. Steeds meer jongeren MAVO, LBO (17- tot 22-jarigen) verlaten met een startkwalificatie Lager onderwijs 29% Schulden en/of spaar­middelen het onderwijs (94% in 2012). De jeugdgezondheidszorg 23% 16% 9% leidt kinderen met een (risico op) taalachterstand actief Steeds meer – met name laagopgeleide en allochtone toe naar de voorscholen. Het gaat om circa 20% van de – Utrechters kampen met financiële problemen. Ruim Utrechtse kinderen. een kwart heeft moeite met rondkomen en 8% heeft problematische schulden. Sinds 2009 is het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening bijna verdubbeld. Het grootste deel van de Utrechtse inwoners heeft een dagbesteding De werkloosheid is toegenomen Uitkeringen 30% van de gezinnen met kinderen geeft aan moeite bij jeugd en volwassenen Het aantal Utrechters met een uitkering te hebben met rondkomen en 7% geeft aan schulden 88% van de volwassenen (19- tot 65- 4% van de Utrechters is volledig werkloos. is toegenomen tot 1 op de 8. 3% van te moeten maken. Ongeveer 8.600 Utrechtse kinderen jarigen) volgt een opleiding, werkt en/of Na een daling is het aantal werkloze de Utrechters ontvangt bijstand. groeien op in gezinnen onder de armoedegrens. doet vrijwilligerswerk. jongeren in 2012 weer toegenomen tot 1.124 (11%). 88% 11% 12% 2008 8% Utrechters met financiële problemen hebben ook vaker psychosociale problemen Inwoners met financiële problemen Inwoners zonder financiële problemen Rapporteert angst en depressie 19% 4% Rapporteert eenzaamheid 15% 5% Rapporteert onvoldoende regie eigen leven 17% 5% Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Slachtoffer van huiselijk geweld is vaak partner Een aanzienlijk deel van de Utrechtse volwassenen is eenzaam Ernstig eenzaam Matig eenzaam 12% 7% 28% 7% van de Utrechtse volwassenen (19-plussers) Partner (vrouw) 36% vindt dat hij weinig sociale 34% contacten heeft en/of Ex-partner (vrouw) 17% weinig mensen om zich heen om persoonlijke Overige familieleden 15% problemen mee te delen. Partner (man) 9% Kinderen (1- tot 19-jarigen) Volwassenen 8% Ouderen Ouders Weinig contact met familie 8% Weinig contact met familie 13% 10% Weinig contact met vrienden of kennissen 7% van de volwassenen is ooit slachtoffer geweest Weinig contact met vrienden of kennissen 11% van huiselijk geweld. Slachtoffers van huiselijk 23% Weinig contact met buren geweld ervaren hun gezondheid vaker als slecht in Weinig contact met buren vergelijking tot het Utrechtse gemiddelde. 21% 32% De meeste kinderen zijn tevreden over de relatie met hun ouders 1 op de 5 kinderen (10- tot 12-jarigen) geeft aan problemen thuis te hebben en 1 op de 6 kinderen heeft bijna niemand De sociaal-maatschappelijke participatie van kwetsbare Utrechters is beperkt om problemen mee te bespreken. 28% van de kinderen wordt wel eens gepest en 18% pest zelf wel eens een ander kind. •20% van de (ex) dak- en thuislozen werkt of neemt deel aan een werkvoorziening. Kind heeft iemand Heeft goede relatie met ouders •Ongeveer de helft ontvangt bijstand of een 90% om problemen mee te bespreken Positief over ouderbetrokkenheid daklozenuitkering, •Veel (ex) dak- en thuislozen doen vrijwilligerswerk. 78% •Bijna driekwart van de (ex) dak- en thuislozen Ervaart geen problemen thuis 83% heeft problematische schulden. 80% •39% van de (ex) dak- en thuislozen is ernstig Woont bij eigen vader en moeder eenzaam. 81% •Deze groep heeft steeds meer behoefte aan Positief over welbevinden op school ondersteuning. 69% Neemt deel aan georganiseerd vrijetijdsaanbod 92% Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Sociale uitsluiting heeft duidelijke samenhang met gezondheid Tussen bevolkingsgroepen in Utrecht bestaan duidelijke verschillen in de mate van sociale uitsluiting Sociale uitsluiting is meer dan eenzaamheid en verwijst naar het niet (volledig) kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven, als gevolg Matig tot sterke sociale uitsluiting onder: van individuele en maatschappelijke factoren. Voor sociale uitsluiting wordt niet alleen gekeken naar sociale contacten, maar ook naar financiële middelen, toegang tot zorg en instanties en sociale betrokkenheid. 8% van 10% 8% VMBO-opleidingsniveau 18% Marokkaanse achtergrond Laagopgeleid 17% Marokkaanse achtergrond 25% 17% de Utrechtse volwassenen is matig tot sterk sociaal uitgesloten. Landelijk is dit 5%. Turkse achtergrond Turkse achtergrond 35% 19% Utrechtse volwassenen die sociaal uitgesloten zijn, hebben vaker een Lage ouderbetrokkenheid matig tot slecht ervaren gezondheid, voelen zich vaker belemmerd en 18% hebben een groter risico op psychische problemen Overig niet-westerse achtergrond 21% Eenoudergezin Eenpersoonshuishouden 14% 17% Ervaren gezondheid Niet of nauwelijks uitgesloten matig tot slecht Belemmerd bij dagelijkse bezigheden 2% 9% 45- tot 65-jarigen 11% 20% Jongeren Volwassenen Enigszins sociaal uitgesloten Hoog risico op psychische problemen Niet bij eigen ouders wonend 15% 17% 22% 39% Matig tot sterk sociaal uitgesloten 45% 50% 65% In de wijken Noordwest, Overvecht en Zuidwest wonen relatief veel volwassenen en jongeren die matig tot sterk sociaal uitgesloten zijn Sociale uitsluiting onder Utrechtse jongeren Ook bij jongeren hangt sociale uitsluiting samen met een slecht Minder vaak dan in Utrecht gemiddeld ervaren gezondheid, psychosociale problemen, hoofdpijn, misselijkheid Gelijk aan Utrecht gemiddeld en slecht slapen. Vaker dan in Utrecht gemiddeld West 10% Leidsche Rijn 11% Vleuten De Meern 6% Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Overvecht 20% Noordwest 15% Noordoost 3% Binnenstad 4% Zuidwest 15% Meer weten? Zuid 6% Oost 5% Leefstijl alcoholgebruik hebben een lagere levensverwachting tot gevolg. De leefstijl van Utrechters is licht verbeterd, Utrechtse kinderen eten gezonder en bewegen meer met name onder de jeugd. Meer Utrechtse kinderen (10- tot 12-jarigen) voldoen Gezondheid heeft veel te maken met leefstijl. Overgewicht, te weinig beweging, roken of overmatig aan de ontbijtnorm, eten elke dag fruit en bewegen voldoende. Het frisdrankgebruik is gelijk gebleven. Het Duidelijke daling in het aantal kinderen met overgewicht aantal kinderen dat elke dag meer dan twee uur achter Overgewicht (inclusief obesitas) is bij de schoolgaande jeugd afgenomen, een beeldscherm (televisie of computer) zit, neemt af. met name bij de jongste kinderen (5- en 6-jarigen). 2010 2002-2003 2008 17% 15% 9% 20% Ontbijt voldoende 92% 22% 18% Elke dag fruit 48% 41% 87% Elke dag groente 5- en 6-jarigen 9- tot 11-jarigen 12- tot 15-jarigen 40% 41% Opleidingsniveau van de ouders en etnische achtergrond zijn van invloed op overgewicht bij jeugd in het basisonderwijs Overgewicht Autochtone achtergrond Marokkaanse achtergrond Turkse achtergrond Obesitas Voldoende beweging Overig westerse of niet westerse achtergrond Maximaal 1 glas frisdrank per dag 9% 64% 8% 4% 4% 0% 4% 11% Opleidingsniveau Laag of middelbaar Algemeen Hoog Gezondheid 15% Laag of middelbaar Aandoeningen 5% 19% 6% 13% Hoog Participatie 13% 8% Laag of middelbaar Leefstijl Hoog Laag of middelbaar Zorg 64% 1% 6% Hoog Leefomgeving Stapeling Meer weten? 84% 79% Minder dan 2 uur per dag achter beeldscherm 65% 58% De meerderheid van de Utrechtse moeders geeft hun baby’s borstvoeding 21% Overgewicht onder volwassenen is stabiel Niet alle Utrechtse jongeren vrijen veilig 29% De trend in overgewicht en obesitas laat een vrij stabiel beeld zien in de afgelopen jaren. Ongeveer 60% van de volwassenen heeft een gezond gewicht. 22% Ten opzichte van 2008 voldoen ook evenveel 23% inwoners aan de beweegnorm. 26% 2008 31% Ontbijt voldoende 85% Geen borstvoeding Voldoende fruit 40% 42% Vrijt zonder condoom Vrijt met condoom 84% Maximaal 3 maanden borstvoeding 3 tot 6 maanden borstvoeding Ruim een kwart van de jongeren op de ROC’s Minimaal 6 maanden borstvoeding Voldoende groente Voldoende beweging 63% 4 op de 5 moeders start na de geboorte van 46% haar kind met het geven van borstvoeding. 62% 48% Na 6 maanden krijgt een derde van de kinderen nog borstvoeding. In gezinnen met een hoge (16- tot 19-jarigen) vrijt niet altijd veilig Bijna alle eerstejaarsleerlingen van het ROC (97%) zijn tevreden over hun liefdesleven. 52% is seksueel actief (mannen 69%, vrouwen 33%). Van hen heeft 62% niet altijd een condoom gebruikt bij de laatste persoon met wie ze seks hebben gehad. Meest opleiding starten meer vrouwen met het geven genoemde redenen: andere vorm van anticonceptie, van borstvoeding en houden zij dit langer vol. Gezond gewicht minder fijn met condoom, vertrouwen in de ander 62% (langere relatie). Geslachtsziekten onder volwassenen nemen toe 62% Meer Utrechters rapporteren een geslachtsziekte: ruim 2% van de 19- tot 65-jarigen. In 2008 was dit 1%. De meeste SOA-onderzoeken (76%) worden bij de huisarts gedaan, 24% bezoekt de SOA-polikliniek. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Het aantal Utrechters dat te veel drinkt daalt Mannen voldoen vaker niet aan de normen Overmatig en zwaar alcoholgebruik onder volwassenen daalt. Het aantal Utrechters dat overmatig drinkt, komt overeen met het voor alcoholgebruik dan vrouwen landelijk gemiddelde en is lager dan in Amsterdam en Den Haag, maar hoger dan in Rotterdam. Het percentage rokers onder 5% van de Utrechtse volwassenen drinkt zowel volwassenen is gestabiliseerd. problematisch als overmatig en/of zwaar alcohol. 7% 4% Alcoholgebruik 2008 Overmatige drinker Zware drinker Problematische drinker Wie drinken het meest in Utrecht? •Mannen •19- tot 25-jarigen •Autochtone achtergrond 9% 12% 11% 16% 13% •Hoogopgeleiden 11% Drinkt meer dan Drinkt iedere week op Heeft problemen 14 glazen (vrouwen) minstens 1 dag meer rondom het drinken of 21 glazen (mannen) dan 3 glazen (vrouwen) van alcohol. alcohol per week. of 5 glazen (mannen). Vrouwen Mannen Overmatige drinker Overmatige drinker 11% 7% Zware drinker Zware drinker 9% 15% Problematische drinker Problematische drinker 7% 14% Rookgedrag 2008 Rookgedrag Roker 25% 24% Zware roker 6% 4% Vrouwen Meer dan 20 sigaretten per dag. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Mannen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling 18% 30% Meer weten? Minder 10- tot 12-jarigen drinken alcohol Weinig Utrechters gebruiken drugs De meerderheid van de Utrechters (19- tot 2008 65-jarigen) drinkt alcohol en een kwart rookt. Drugsgebruik komt in veel mindere mate voor. Heeft wel eens Heeft in de laatste vier Heeft geen duidelijk verbod van ouders Het meest gebruikt worden cannabis, slaap- alcohol gedronken weken alcohol gedronken om alcohol te drinken en kalmeringsmiddelen en XTC. Slaap- en 27% 13% 4% kalmeringsmiddelen worden vooral gebruikt door vrouwen (9%). 18% Top 10 middelengebruik 7% Alcohol 81% 40% Roken 25% Cannabis 13% Slaap- en kalmeringsmiddelen 7% XTC Heeft wel eens gerookt 5% 4% Ziekenhuisopnames onder jongeren door excessief alcohol­gebruik per jaar 4% Cocaïne 2% 30X Amfetamine 1% Paddo’s 0,7% Minder kinderen drinken wel eens alcohol. In 2007 was Jaarlijks worden in Utrecht ongeveer 25 tot dit ruim een derde van de kinderen (10- tot 12-jarigen). 30 jongeren onder de 18 jaar opgenomen In 2012 is dit gedaald tot een kwart. Ouders stellen op de alcoholpoli vanwege ernstige vaker regels aan hun kinderen. alcoholgerelateerde problemen. Dit betreft GHB 0,4% LSD 0,2% meer jongens dan meisjes. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Zorg Een toegankelijke en goede gezondheidszorg kan aandoeningen of ziekten voorkomen, genezen of – voor Jongeren in de wijken Overvecht, Noordwest en mensen met een ongeneeslijke aandoening – bijdragen aan kwaliteit van leven. Minder complexe zorg Zuidwest ontvangen vaker jeugdhulp (welzijn, ggz wordt steeds meer dicht bij huis georganiseerd. Ook op informele hulp wordt in toenemende mate een of jeugdzorg) beroep gedaan. Minder vaak dan in Utrecht gemiddeld Gelijk aan Utrecht gemiddeld Vaker dan in Utrecht gemiddeld De Utrechtse jeugd is goed in beeld bij de jeugdgezondheidszorg 10% van de jeugd krijgt professionele ondersteuning bij het opgroeien Overvecht 16% West 9% Noordwest 13% Noordoost Leidsche 7% Rijn Bijna alle kinderen (97% van de 0- tot 4-jarigen en 90% van de 4- tot 19-jarigen) bezoeken de Hulp bij het opgroeien (totaal) 10% jeugdgezondheidszorg. De vaccinatiegraad van kinderen is hoog: van 94% (DTP) tot 99% (BMR). 7% Hulp bij opgroeien complexere problematiek Vleuten De Meern 6% 2% Ook het aantal meisjes dat is gevaccineerd tegen baarmoederhalskanker (HPV) neemt toe. Inzet van (gezins)voogdij Binnenstad Oost 5% 5% Zuidwest 13% Zuid 2% 11% Verblijf in pleeggezin of residentiële zorg 1% 2010 55% 9 van de 10 kinderen groeien op zonder professionele zorg of ondersteuning van jeugdhulp jeugdzorg). Bij ongeveer 2% van de Utrechtse jeugd Zwerfjongeren kampen vaak met grote problemen als ze zich voor opvang melden is sprake van complexere problematiek en minder Jaarlijks melden zich zo’n 100 tot 150 dan 1% van de kinderen is uit huis geplaatst in een jongvolwassenen (tot 23 jaar) voor onderdak en pleeggezin of residentiële zorg. hulp bij opvanginstellingen. Gemiddeld hadden zij (welzijn, geestelijke gezondheidszorg (GGZ) of 44% op dat moment ongeveer 4 tot 6 maanden geen vaste slaap- of verblijfplek. Deze jongeren kampen veelal met psychiatrische problematiek en/of een verstandelijke beperking en hebben vaak grote problemen thuis. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 15% 15% van de Utrechters verleent in een jaar mantelzorg aan familie, vrienden en/ Utrechters zijn tevreden over de gezondheidsvoorzieningen in hun buurt of buren. 9% doet dit intensief, dat wil zeggen meer dan 8 uur per week of langer Contact met huisarts Het aantal mantelzorgers is stabiel 73% dan 3 maanden. 1 op de 8 mantelzorgers voelt zich zwaar belast door deze taken. Bij Marokkaanse en Turkse mantelzorgers is dit ongeveer 1 op de 3. Contact met tandarts 73% Het aandeel mantelzorgers en de mate van ervaren belasting varieert tussen de ver­schillende leeftijdsgroepen. Contact met paramedici (bijv. fysiotherapeut, diëtist) 30% Contact met eerstelijns geestelijke gezondheidszorg of maatschappelijk werk Zwaarbelast huidige mantelzorgers Huidige mantelzorgers, niet zwaar belast 1% 5% 12% 1% 11% 3% 15% 2% 17% 1% 8% Een groot deel van de Utrechters maakt gebruik van het eerstelijnszorgaanbod. Ruim driekwart is (zeer) tevreden met de huisarts of het gezondheidscentrum in hun buurt. Huisartsenbezoek neemt toe Lager opgeleiden gaan gemiddeld vaker naar de huisarts dan hoger opgeleiden. Dit verschil is de afgelopen jaren verder toegenomen. 2008 83% 19- tot 40-jarigen 40- tot 55-jarigen 55- tot 65-jarigen 65- tot 80-jarigen 75% 68% 80-plussers 12% van de kinderen is jonge mantelzorger Van de 10- tot 12-jarigen groeit 1 op de 8 op in een gezin met een langdurig ziek familielid. Deze jonge mantelzorgers 67% ervaren hun gezondheid minder vaak als goed en hebben een hoger risico op psychosociale problemen. 72% 79% 3% van de Utrechters ontvangt professionele thuiszorg Een klein deel van de volwassenen heeft thuiszorg. Met het stijgen van de leeftijd neemt het gebruik van thuiszorg toe. Laag- Middelbaar Hoog- Van de 65- tot 80-jarigen ontvangt 10% thuiszorg, van de 80-plussers 42%. opgeleid opgeleid opgeleid Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Ruim een derde van de Utrechters heeft in een jaar contact met een medisch specialist 27% 38% 45% 60% 61% Ziektekostenverzekering naar sociaal-culturele achtergrond Ruim 1 op de 6 Utrechters (16%) heeft alleen een basisziektekostenverzekering. Autochtone achtergrond 14% Marokkaanse achtergrond 14% Turkse achtergrond 27% Surinaamse of Antilliaanse achtergrond 32% 19- tot 40-jarigen 40- tot 55-jarigen 55- tot 65-jarigen 65- tot 80-jarigen 80-plussers Overig westerse achtergrond 19% Naarmate de leeftijd toeneemt, hebben meer Utrechters contact met een medisch specialist. Overig niet-westerse achtergrond 26% 6% van de Utrechters geeft aan in een jaar 7% van de Utrechters ontvangt psychiatrische en/of verslavingszorg Minder vaak dan in Utrecht gemiddeld een benodigde medische of tandheelkundige Gelijk aan Utrecht gemiddeld behandeling voor hem- of haarzelf of voor een Het aantal mensen in de tweede- en derdelijns Vaker dan in Utrecht gemiddeld gezinslid niet te hebben ontvangen. psychiatrische en verslavingszorg steeg jaarlijks Veel (ex) daklozen zijn onder dak gebracht en volgen een hersteltraject licht. De meest voorkomende diagnoses zijn angststoornis en depressie (40%), West 6% persoonlijkheidsstoornis (21%) en drugs- en alcoholafhankelijkheid (18%). In de verslavingszorg worden jongeren vooral geholpen vanwege Leidsche Rijn 6% cannabisgebruik en volwassenen vanwege alcoholproblematiek. Vleuten De Meern 5% In de wijken Overvecht, Noordwest, Zuidwest en Zuid (subwijk Lunetten) ontvangen relatief meer Overvecht 11% Noordwest Noordoost 8% 5% Binnenstad Oost 6% 5% Zuidwest 8% Zuid 8% inwoners psychiatrische of verslavingszorg. •De afgelopen 4 jaar hebben ruim 1.800 daklozen hulp en onderdak gekregen en een integraal trajectplan om te reïntegreren en te participeren in de samenleving. •Jaarlijks maken 1.000 daklozen gebruik van de Utrechtse nachtopvang. •Het aandeel daklozen in Utrecht is vergelijkbaar met Den Haag en Rotterdam en iets lager dan in Amsterdam. •Minder mensen kwamen op straat te staan na uithuiszetting, ontslag uit zorginstelling of detentie. •Conflicten in de thuissituatie zijn de belangrijkste aanleiding voor dakloosheid. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? Fysieke leefomgeving Een groote deel van de Utrechters maakt gebruik De leefomgeving beïnvloedt de gezondheid. Zowel direct -via blootstelling aan milieufactoren- gebruik van groen in de woonomgeving. van het groen in de woonomgeving Ruim tweederde van de Utrechters maakt maandelijks als indirect: een aantrekkelijke omgeving nodigt uit tot beweging of ontspanning. Wekelijks Veel Utrechters zijn tevreden over hun woning en woonomgeving 1 tot 4 keer per maand Minder dan 1 keer per maand •Utrechters beoordelen de eigen woning gemiddeld Helft Utrechters is zeer tevreden over het groen met een rapportcijfer 7,5 en de woonomgeving om te recreëren met een 7,4. Ouderen zijn het meest tevreden. •Bijna alle inwoners (96%) vinden groen in de •Driekwart van de kinderen (10- tot 12-jarigen) Nooit Groen in de buurt Park in de buurt woonomgeving belangrijk en 7 op de 10 vindt het vindt de eigen buurt (heel) leuk. 9 op de 10 vindt dat er voldoende plekken zijn om buiten te spelen. 44% groen in zijn of haar omgeving mooi ingericht. •51% van de Utrechtsers beoordeelt het groen om Iets meer dan de helft van hen speelt voldoende te recreëren zoals een park (gebruiksgroen) met 24% buiten (meer dan 1 uur per dag). een rapportcijfer 8 of hoger. Over het groen tussen 20% huizen zoals een plantsoen (kijkgroen) is 41% zeer 12% •Iets minder dan de helft van de Utrechters (47%) is tevreden over de verkeersveiligheid in de stad. 20% 10% 39% 31% tevreden. Natuur in en om Utrecht (Zeer) tevreden over gebruiksgroen 6.089 m2 26% Vaker dan in Utrecht gemiddeld 13.048 m2 Gelijk aan Utrecht gemiddeld Gebruiksgroen per 1.000 inwoners 1.799 m2 Overvecht Noordwest 48% 2.650 m2 43% Minder vaak dan in Utrecht gemiddeld 10.690 m 2 Noordoost 57% 1.359 m2 Leidsche Rijn West 58% 48% 41% 23% 3.404 m2 1.849 m2 Binnenstad 51% 611 m2 Vleuten - De Meern 62% 10% Zuidwest 30% Oost 67% 2.570 m2 Zuid 53% Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 20 21 De ervaren ernstige geluids- of geurhinder is de afgelopen jaren stabiel gebleven De luchtkwaliteit is niet overal voldoende De Europese stikstofdioxide norm voor luchtkwaliteit waar Nederland en Utrecht in het jaar 2015 aan moeten voldoen, wordt momenteel nog niet overal in Utrecht gehaald. Met name op Top 5 bronnen ernstige geluidshinder, ervaren door 19- tot 65-jarigen knooppunten van drukke stadswegen en snelwegen zijn er hoge piekbelastingen. Concentraties stikstofdioxide (NO2) in 2012 op basis van de Monitoringstool van het Bromfietsen en Langzaam verkeer Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) bromscooters (< 50 km/uur) 7% 8% Minder dan 35,0 microgram/m 3 Tussen de 35,0 en 38,5 microgram/m3 Buren 7% Tussen de 38,5 en 40,5 microgram/m3 Tussen de 40,5 en 42,5 microgram/m3 Meer dan 42,5 microgram/m3 Snelverkeer Bouw- en (> 50 km/uur) sloopactiviteiten 5% 5% Top 3 bronnen ernstige geurhinder, ervaren door 19- tot 65-jarigen Wegverkeer 4% Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Riolering 3% Stapeling Meer weten? Bedrijven/industrie 1% 20 21 Stapeling van gezondheidsrisico’s Gezondheid is het resultaat van een complex samenspel tussen verschillende gezondheidsdeterminanten, Stapeling van gezondheidsproblemen en -risico’s zoals genetische aanleg, sociaal-maatschappelijke participatie, leefstijl, zorg en leefomgeving. Inwoners komt vaker voor als inwoners met een matig tot slecht ervaren gezondheid hebben vaak te maken met risico’s op meerdere gebieden: • Ouder worden een stapeling van problematiek en risicofactoren. •Lager opgeleid zijn •Een allochtone achtergrond hebben Bijna een kwart van de volwassenen leeft met redelijk tot veel gestapelde risicofactoren. Bij 4% is sprake van veel gestapelde risico’s. •Een eenpersoonshuishouden of eenoudergezin hebben Stapeling van minimaal 4 risico’s onder volwassenen is toegenomen van 19% in 2008 tot 22% in 2012. Deze lichte toename van stapeling wordt vooral veroorzaakt door een toename van (psychische) aandoeningen, onvoldoende regie op het eigen leven en/of financiële problemen. Ook voor jeugd is stapeling van problemen en risico’s in kaart gebracht. 8% van de 10- tot 12-jarigen scoort ongunstig op Sociaaleconomische gezondheids­verschillen zijn licht toegenomen minimaal 4 risico’s. Dit is stabiel ten opzichte van 2010. Utrechters met een lage opleiding scoren op vrijwel Bij 4% Utrechtse van de volwassenen is sprake van stapeling van veel risico’s 7-11 risicofactoren 4-6 risicofactoren 1-3 risicofactoren 0 risicofactoren 59% Volwassenen 4% 18% alle gezondheidsproblemen en –risico’s minder goed. Sociaaleconomische gezondheidsverschillen 4 risicofactoren of meer zijn duidelijk zichtbaar en ook licht toegenomen 3 risicofactoren sinds 2008. 1-2 risicofactoren 0 risicofactoren 8% 19% Kinderen 8% Stapeling onder volwassenen van minimaal 4 risicofactoren naar opleiding 45% 39% 2008 59% 15% 8% 1% 11% Matig tot slecht ervaren gezondheid naar aantal risicofactoren Volwassenen Kinderen 7 of meer risicofactoren 4 of meer risicofactoren 46% 41% 87% 3 risicofactoren 4-6 risicofactoren 16% 58% 1-2 risicofactoren 1-3 risicofactoren 13% 11% 0 risicofactoren 0 risicofactoren 3% Laagopgeleid 5% Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Middelbaar opgeleid Meer weten? Hoogopgeleid 22 23 In Noordwest, Overvecht en Zuidwest is vaker sprake van gestapelde risico’s Ook zijn er sociaal-culturele verschillen in stapeling van risico’s Vooral bij kinderen en volwassenen met een Turkse achtergrond is vaker sprake van gestapelde risico’s. Stapeling van 4 of meer risicofactoren 22% 8% Minder vaak dan in Utrecht gemiddeld 4 of meer risicofactoren Gelijk aan Utrecht gemiddeld Vaker dan in Utrecht gemiddeld Kinderen Volwassenen 42% 10% 31% 19% Kinderen Volwassenen Autochtone achtergrond 6% Autochtone achtergrond 20% 17% 8% Marokkaanse achtergrond 6% West Leidsche Rijn 14% 6% Noordoost Noordwest 13% 12% Vleuten De Meern 54% 11% 4% 30% Binnenstad 5% Oost 23% 8% 5% Turkse achtergrond 13% Zuidwest 63% Overige westerse of niet-westerse achtergrond 14% 9% Marokkaanse achtergrond Turkse achtergrond 14% Overvecht Zuid Overige westerse of niet-westerse achtergrond 23% 10% Risicofactoren voor kinderen zijn meegenomen Risicofactoren voor volwassenen zijn op het gebied van meegenomen op het gebied van psychosociale gezondheid, (psychosomatische) lichamelijke gezondheid, psychosociale gezond- In de Utrechtse wijken Noordwest, Overvecht en Zuidwest wonen relatief veel lichamelijke klachten, zelfredzaamheid, voeding en heid, regie eigen leven, zorg, obesitas, voeding en laagopgeleide Utrechters en/of Utrechters met een allochtone achtergrond. In deze beweging, alcohol en roken, fysieke leefomgeving, beweging, middelengebruik, fysieke leefomgeving, wijken zien we onder inwoners ook meer stapeling van problematiek en risico’s. thuissituatie, participatie bij verenigingen, gezins- sociale contacten, dagbesteding, financiële situatie Bij kinderen valt op dat, in tegenstelling tot volwassenen, relatief veel kinderen in welvaart, overlast en sociale vaardigheden. en opleiding. de Binnenstad met stapeling te maken hebben. In Zuidwest wonen relatief veel volwassenen met een stapeling van risico’s, onder kinderen komt dit niet vaker voor dan gemiddeld. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 22 23 Meer weten? Toelichting figuren Volwassenen: Gezondheidspeiling Meer weten? In de figuren van het Utrechts Gezondheidsprofiel Utrecht (2006, 2008, 2010 en 2012). Naast dit samenvattend Utrechts Gezondheidsprofiel staan de meest recente gegevens over Utrechters. Deze gegevens zijn nog verder uitge- 2014 zijn ook factsheets digitaal beschikbaar. Hierin Met een splitst naar leeftijd, sociaaleconomische staan de belangrijkste indicatoren en vergelijkingen eerdere jaren toegevoegd aan de figuren om de achtergrond (laagopgeleid: lager onder- kort op een rij. Er zijn factsheets voor Utrechtse ontwikkelingen zichtbaar te maken. wijs/MAVO/LBO; middelbaar opgeleid: jeugd en Utrechtse volwassenen. Voor volwassenen HAVO/VWO/MBO; hoogopgeleid: HBO/ zijn deze ook per wijk beschikbaar. zijn, indien relevant, gegevens uit Databronnen WO) en sociaal-culturele achtergrond. Onderstaande databronnen zijn onder meer Lokale Nationale Monitor (2012), gebruikt voor het Utrechts Gezondheidsprofiel. De komende maanden worden de basisrapportages, CBS (2007-2010 en 2012), RIVM Vaccinatiegraad verdiepende studies en achterliggende cijfers als RVP (2013), RIVM monitoringstool Nationaal open data gepubliceerd op een nieuwe VMU-website. Jeugd: Digitaal dossier Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (2012), Daarin kunt u zelf de informatie die voor uw werk jeugdgezondheidszorg 0- tot Academische werkplaats G4 USER (2012 en 2014), relevant is opzoeken. 4-jarigen (2012), Digitaal Bevolkingsbestanden gemeentelijke basis- dossier jeugdgezondheidszorg administratie (2005-2009, 2012), Utrecht Monitor Zie voor meer informatie over de VMU 2014 4- tot 19-jarigen: groep 2 en 7 (2013), Armoedemonitor Utrecht (2013), Inwoners- Utrecht.nl/vmu basisonderwijs en klas 2 voortgezet enquête Utrecht (2012), Wistudata gemeente Utrecht onderwijs (2002-2003 en 2012- (2013), Jaarverslag infectieziektebestrijding 2012, Colofon 2013). Jeugdmonitor Utrecht basisonderwijs, Achmea Health Database (2008-2012), Psychiatrisch Uitgave groep 7 en 8 (2008 en 2012). Jeugdmonitor Casus Register Midden Nederland (2008-2011), Februari 2014 - Gemeente Utrecht Volksgezondheid – Utrecht voortgezet onderwijs, klas 2 (2009). MBO Keten Registratie en Informatie Systeem (2012), [email protected] – 030-286 3220 gastlessen seksuele gezondheid ROC leerlingen, Panel Meetellen in Utrecht (2013), Politie Utrecht Onderzoekers/auteurs 16- tot 19-jarigen (2012), Polikliniek Jeugd en Midden Nederland (2012). Maartje Aangeenbrug, Erik van Ameijden, Addi van Alcohol, Diakonessenhuis Utrecht (2010-2013), Bergen, Jessica Bouwman, Laurens van Buren, Fleur Armoedemonitor Utrecht (2013), B&A-onderzoek Dankwoord van Heeswijk, Folkert van Leij, Annelies van Loon, Informatiepositie transitie jeugdzorg gemeente Dit gezondheidsprofiel is opgesteld in nauwe Eva van der Meer, Hanneke Schreurs, Nannah Tak, Utrecht (2013), Keten Registratie en Informatie samenwerking met vele professionals uit beleid Jaap Toet en Marianne van der Horst. Systeem Utrecht (2011). en praktijk, zowel binnen als buiten de gemeente Tekst en vormgeving Utrecht. Ook inwoners en adviesorganen zijn SEP Tekst, Utrecht - Kris Kras Design, Utrecht geconsulteerd. Graag willen wij allen die bijgedragen hebben danken voor hun medewerking. Algemeen Gezondheid Aandoeningen Participatie Leefstijl Zorg Leefomgeving Stapeling Meer weten? 24
