Examentraining Biologie Thema cellen BI/K/4 Cellen staan aan de basis Programma voor deze les: • Domein cellen staan aan basis (organisatie niveau) • • • • • Levenskenmerken Opbouw cel Kenmerkende eigenschappen Weefsel, orgaan, orgaanstelsel, organisme Stofwisseling van cellen (fotosythese + verbranding) Levenskenmerken • Stofwisseling; opnemen en afgeven van stoffen door voeding, ademhaling en uitscheiding • Groei • Voortplanten • Reageren op prikkels • Uit je hoofd leren, niet moeilijk ;) ORGANISATIENIVEAU BIOLOGIE Cel – bouwsteen van het leven klein Weefsel is een groep cellen met dezelfde bouw en dezelfde functie ( beenweefsel, spierweefsel) Orgaan is een deel van een organisme met een speciale functie (oog, hand, lever) Orgaanstelsel- een groep van samenwerkende organen, die gezamelijk een bepaalde functie hebben (ademhalingsstelsel, spierstelsel) Organisme – levend wezen groot http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip /20111117_celtotstelsel01 1. Cellen • Plastiden • Bladgroenkorrels • Kleurstofkorrels • Zetmeelkorrels • Andere onderdelen: • • • • • Celkern Cytoplasma Celmembraan Vacuole Celwand Kenmerken/eigenschappen Dieren Bacterie Schimmel Plant Celwand - + + + Kern + - + + Bladgroen - - - + Grootte 10 – 100 1 – 10 10 – 100 10 - 100 Vraagje tussendoor: 2. Weefsels • Cellen bij elkaar Vraagje tussendoor: 3. Orgaan • Uit aantal type weefsel opgebouwd • Deel van organisme met 1 of meerdere functies 4. Organenstelsel Organen die samenwerken aan één functie 5. Organisme STOFWISSELING Organische stof is een stof die gemaakt is in een levend wezen Bevat energie Koolhydraten eiwitten vetten Anorganische stof is een stof uit de levenloze natuur Bevat geen energie Water Koolstofdioxide Zuurstof Organische stoffen Organische stof is een stof die gemaakt is in een levend wezen Bevat energie Koolhydraten eiwitten vetten Anorganische stoffen Anorganische stof is een stof uit de levenloze natuur Bevat geen energie Water Koolstofdioxide Zuurstof Afbrekend enzym Koppelend enzym Een enzym werkt specifiek het kan door zijn speciale vorm maar een proces versnellen . Enzymactiviteit Minimum Optimum Maximum temperatuur Een enzym is een eiwit en gaat dus kapot bij hoge temp Een enzym is gevoelig voor temperatuur en zuurgraad PH 1 accuzuur zuur PH 7 PH 13 ammonia Zuiver water basisch Grondstofwisseling is de stofwisseling in rust. Je verbruikt 4 KJ per minuut zonlicht koolstofdioxide zuurstof water wortelharen Fotosynthese Zonlicht is de energiebron om glucose te maken Koolstofdioxide + Water + licht Glucose + Zuurstof CO2 H2O C6H12O6 O2 Fotosynthese vindt alleen plaats in de groene delen als er licht is http://www.schooltv.nl/beeld bank/clip/20100721_fotosynt hese01 Zetmeel wordt alleen gevormd in de groene delen. Zetmeel kun je aantonen met joodoplossing Zetmeel kleurt dan blauw Glucose is brandstof maar ook bouwstof. Een plant kan van alles maken van glucose. (vetten, eiwitten, cellulose enz.) FOTOSYNTHESE Overdag in de groene delen Koolstofdioxide + Water + licht Glucose + CO2 H2O C6H12O6 Zuurstof O2 VERBRANDING Overal en altijd Glucose + Zuurstof Water + Koolstofdioxide + Energie C6H12O6 O2 H2O CO2 Buis 1 niets Buis 2 Buis 3 Buis 4 verbranding Verbranding 2X Verbranding en en 1X fotosynthese fotosynthese Wat gebeurt er in elke buis in het licht? Wat gebeurt er in elke buis in het donker? Puzzeltijd! Veel plezier met de puzzel over stofwisseling :D Maak alleen de vragen met een O om het nummer