Loes Strijbosch

Brein in het onderwijs – Sprookjes
bestaan niet....
HGZO-CONGRES
LOES STRIJBOSCH & JOES V.D. WIEL
Of toch wel…?
Inhoud
 Anatomie
 5 breinprincipes
 Brein-feiten en fabels
Voorstellen
 Welkom!
 Loes Strijbosch
 Joes van de Wiel
IJsbrekers en veiligheid
 IJsbreker (kennismaken)
 Veiligheid
Opdracht: Feiten en fabels
Feit of Fabel ?
Het markeren van belangrijke stof in studieboeken is een efficiënte
studie-methode voor studenten.
Markers - Fabel
 (lange) samenvattingen  afleidende gedachten
 Werkgeheugen wordt onvoldoende geactiveerd
 Aandacht verslapt snel
Wat werkt wel? - Mindmap
 Meer gefocust verwerken
 Zelf actief aan de slag met de lesstof
 Afleidende gedachten beter tegenhouden
door maken mindmap (inhibitie)
 Versterken functioneren werkgeheugen
In beweging komen (voeding voor het brein)
 Allemaal A3 pakken.
 Zelf pakken
 Beweging  Zuurstof  Brein / onthouden
 Niet vergeten: voldoende water drinken
Anatomie
Reptielenbrein
Bestaat uit:
 Hersenstam
 Kleine hersenen
Functie:
 “Overleven”
 Vluchten en vechten
 Reageert primair op
onbekende/nieuwe situaties
Veiligheid
 Reptielenbrein op gemak stellen, door:
 Voorstellen/kennismaken
 Patroon in groep verduidelijken (afspraken maken)
 Fouten mogen (moeten) gemaakt worden
 Schep vertrouwelijke sfeer
 Wees duidelijk en bied zekerheden
 Geef complimenten
Zoogdieren-/emotionele brein (limbisch)
 Grote hersenen
Bestaat uit:
 Amygdala (amandel)
 Hippocampus (zeepaardje)
Functie:
 Emoties en geheugenopslag
Feit of Fabel ?
Meisjes hebben een grotere hippocampus dan jongens.
Hippocampus meisjes - Feit
 Meisjes hebben een grotere hippocampus dan jongens
Meisjes
Jongens
Gedetailleerd herinneren van
emotionele gebeurtenissen
Kernachtige herinnering van
emotionele gebeurtenissen
Opslag emotionele informatie in
linker deel amygdala
Opslag emotionele informatie in
rechter deel amygdala
Grootste hersenomvang: 10,5 jaar
Grootste hersenomvang: +/- 14 jaar
Feit of fabel
Luisteren naar klassieke muziek gedurende de zwangerschap heeft een
positieve invloed op de intelligentie van het kind.
Klassieke muziek: Fabel
 Klassieke muziek heeft geen invloed op de intelligentie (IQ) van het
kind.
 Wat helpt wel? Muziek koppelen aan kennis  deze wordt dan beter
onthouden.
 https://www.youtube.com/watch?v=PqgkDvp_mCA&list=PL17DD3E7A855CFC19&index=5
Zintuiglijk rijk
 Zoveel mogelijk zintuigen aanspreken (ook: geur en smaak)
 Visualiseren (afbeeldingen, kleuren)
 Hierdoor meer verbindingen  meer neurale verbindingen in het brein
Emoties
 Complimenten (aanmaak dopamine)
 Spannende verhalen
 Gebruik films
 Feedback op het proces
 Persoonlijk
 Negatieve emoties: blokkeren het leren
 Positieve emoties: verscherpen de aandacht en concentratie
Neocortex (mensenbrein)
 Grote hersenen
Bestaan uit:
 Linker- en rechter hersenhelft
Functie:
 Hoge cognitieve functies
Feit of Fabel ?
Sommige mensen gebruiken vooral hun rechter hersenhelft, anderen
gebruiken vooral hun linker hersenhelft.
Links-/rechts-denkers: Fabel
 Links: geassocieerd met taalgebruik, logisch denken, herinneringen
 Rechts: geassocieerd met ruimtelijk inzicht, creativiteit
 Beide hersenhelften worden betrokken bij de meeste taken.
 We gebruiken 100% van ons brein!
 Maar niet alles tegelijkertijd.
 Verschillende gebieden in onze hersenen zijn betrokken bij
verschillende taken.
Feiten en fabels
Het brein ontwikkelt zich nog door na de puberteit.
Brein-ontwikkeling: Feit
 Het brein ontwikkelt zich nog door tot ruim 25-jarige leeftijd.
 Rijping prefrontale hersenstructuren
 Ontwikkeling van:
 Doelgericht werken
 Planning
 Zelfsturing
 Zelfregulatie
Neuraal netwerk/plasticiteit
 Informatie  neuronen vuren af
 Nieuwe verbinding met andere neuronen
 Vaak gebruikte verbindingen  netwerk  steviger
 Leren = nieuwe verbindingen maken
of bestaande verbindingen versterken
Feit of Fabel ?
Vrouwen kunnen wel multi-tasken en mannen niet?
Experiment multitasken
 Multitasken = het uitvoeren van 2 denkprocessen tegelijkertijd
M U L T I T A S K E N !
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
T A S K S W I T C H E N
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Multitasken - Fabel
 Hersenen tijd nodig per taak
 Steeds ‘uit concentratie’ van de taak
 Werken aan 1 taak per keer = efficiënter
5 Brein principes
 Veiligheid
 Voeding
 Verbinding
 Emotie
 Verwerking
(Dinteren, 2014)
6 of 12 Breinprincipes
Aan de slag
 Koppeling maken van breinkennis die je in deze workshop hebt
opgedaan naar een recente lessituatie.


Hoe ga je dit nu concreet toepassen in de les van volgende week?
Vul je mindmap aan!
Literatuur
 Caine, R. N., Caine, G., McClintic, C., & Klimek, K. J. (2015). 12 Brain/Mind Learning Principles in








Action: Teach for the Development of Higher-Order Thinking and Executive Function. Corwin Press.
Dinteren, R. (2014). Brein in onderwijs. Zaltbommel: Thema.
Ebbens, E. & Ettekoven, S. (2013). Actief leren Bronnenboek. Groningen/Houten: Noordhoff
Uitgevers; 2013.
Ebbens, E. & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren Basisboek. Groningen/Houten: Noordhoff
Uitgevers.
Hardiman, M. (2012). The brain-targeted teaching model for 21st-century schools. Corwin Press.
Jolles, J. (2016). Het tienerbrein: over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam
University Press
Swaab, D. F. (2011). Wij zijn ons brein. Cheers Publishing.
Vreugdenhil, K. (2014). Breinkennis voor opvoeding en onderwijs. Groningen/Houten: Noordhoff
Uitgevers; 2014.
BCL Instituut. 6 Breinprincipes. Geraadpleegd via: http://www.bclinstituut.nl/
Contactgegevens
 Loes Strijbosch:
[email protected]
 Joes v.d. Wiel:
[email protected]
Opleiding Mondzorgkunde