Kritiek op de Wereldbank - Portfolio Philippe Dilen

Handelswetenschappen
Bedrijfsmanagement
Bank- en verzekeringswezen
Wereldbank
CAMPUS
Turnhout
Philippe Dilen
Academiejaar 2011-2012
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
2
1.
De Wereldbank
3
2.
Historiek
3
3.
Organisatie
3
4.
Bestuur
4
5.
Bijkomende hoofdactiviteiten
4
6.
Middelen
4
7.
Lid worden van de Wereldbank
5
8.
België en de Wereldbank
5
9.
Uitdagingen van de Wereldbank
5
10.
Kritiek op de Wereldbank
5
11.
Actueel
6
12.
Bronnen
7
Bijlage
De Wereldbank
8
Philippe Dilen
2
1. De Wereldbank
Vandaag de dag is de Wereldbank met haar hoofdkwartier in
Washington, Amerika een gespecialiseerde organisatie van de
Verenigde Naties dat werelds grootste instituut is voor
ontwikkelingssamenwerking. Hun voornaamste doel is het
bestrijden van de armoede door leningen te verstrekken aan
ontwikkelingslanden en middeninkomenslanden. Met dit geld
kunnen deze landen dan werken aan onderwijs, milieu, transport…
Voorwaarde is wel dat het land zich houdt aan de strenge
structurele voorwaarden die opgelegd worden door de
Wereldbank.
logo van de Werelbank
2. Historiek
Net als het IMF werd ook de Wereldbank opgericht tijdens de Conferentie van Bretton
Woods. De Wereldbank en het IMF hadden de taak om na de Tweede Wereldoorlog terug
stabiliteit te creëren over de wereld. Het IMF kreeg de taak om voor monetaire stabiliteit
te zorgen en de Wereldbank moest Europa mee helpen met de wederopbouw van het
continent.
Het eerste land dat bij de Wereldbank om geld kwam vragen, was Frankrijk. De
Wereldbank gaf toen Frankrijk 1 946 250 dollar. Maar omdat het Marshallplan een veel
groter initiatief was om Europa te redden, besloot de Wereldbank zich te richten tot de
ontwikkelingslanden.
Tijdens de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw bood de Wereldbank zeer veel leningen
aan voor ontwikkelingslanden. Met dit geld konden deze landen spoorwegen, havens,
nutsvoorzieningen… aanleggen waardoor de terugbetaling gegarandeerd was. Tweede
voordeel was dat deze landen ook hun eigen sterke economie konden opbouwen.
In 1968 veranderde de Wereldbank volledig van koers na het aanstellen van Robert
McNamara als president. Naast het uitgeven van leningen aan ontwikkelingslanden ging
het meer de nadruk leggen op maatschappelijke hervormingen en directe
armoedebestrijding. Tot grote spijt van de Wereldbank was dit project niet echt
succesvol.
De Wereldbank veranderde dan nog maar eens van koers door in de jaren 70 de arme
landen te redden van de schuldencrisis. Het verstrekte leningen aan deze landen op
voorwaarde dat ze zich hielden aan de aanpassingsmaatregelen opgelegd door de
Wereldbank. Deze maatregelen waren ondermeer hun munt devalueren, zich richten op
export, hun markt opstellen, bezuinigen op uitgaven voor sociale voorzieningen… Dit
project duurde twee decennia lang.
3. Organisatie
De Wereldbank bestaat uit twee delen: de International Bank of Reconstruction en
Development (IBRD), en de International Development Association (IDA). Deze twee
delen maken deel uit van de Worldbank Group die ook nog uit drie andere delen bestaat.
De International Bank of Reconstruction en Development is het oudste bestanddeel van
de Wereldbank. Het werd opgericht in 1944 en houdt zich bezig met het verstrekken van
leningen aan middeninkomenslanden. Het IBRD telt momenteel 187 leden.
De International Development Association is het meest bekende onderdeel van de
Wereldbank en werd opgericht in 1960. Dit onderdeel verstrekt leningen aan de armste
landen onder zeer zachte voorwaarden. 171 landen maken hier deel van uit.
De Wereldbank
Philippe Dilen
3
De toekomst voor deze twee bestanddelen is niet meer zeker. Landen gaan veel vaker
leningen aan bij commerciële instelling omdat deze geen bijkomende voorwaarden
aanrekenen.
De andere drie delen van de Worldbank Group zijn :

International Finance Corporation (IFC) met 183 leden: investeert in private
sector van ontwikkelingslanden.

Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) met 175 leden: geeft garanties
af aan investeerders, voor niet-commerciële risico’s als onteigening en
burgeroorlog. Daarmee bevordert het directe buitenlandse investeringen in
ontwikkelingslanden.

International Centre for Settlement of Investement Disputes (ICSID) met 147
leden: helpt bij het oplossen van geschillen tussen ontwikkelingslanden en
investeerders, wat het investeren in deze landen aantrekkelijker moet maken.
4. Bestuur
De Wereldbank wordt bestuurt door haar aandeelhouders. Dit zijn de landen die er deel
van uitmaken en traditiegetrouw is Amerika de grootste aandeelhouder.
Aan het hoofd van de Wereldbank staat een Board of Governors die gekozen wordt door
de aandeelhouders. Dit hoogste orgaan wordt geleidt door een President. De huidige
President is Amerikaan Robert Zoellick. De gouverneurs zijn meestal ministers die
instaan voor financiën of ontwikkelingssamenwerking van hun land.
Omdat de Board of Gouvernors maar één keer per jaar vergaderen, delegeren zij hun
verantwoordelijkheden voor de controle op de dagelijkse activiteiten van de instellingen
aan hun vertegenwoordiger die worden aangesteld bij de Raad van Bestuur. Deze
bestuurders vergaderen ongeveer twee maal per week over de lopende zaken. De Raad
telt 25 bestuurders van wie er 5 worden aangesteld als belangrijkste aandeelhouders. De
andere 19 leden worden verkozen door landengroepen die hun belangen zo kunnen
verdedigen.
5. Bijkomende hoofdactiviteiten
Naast het verstrekken van leningen aan arme- en middeninkomenslanden heeft de
Wereldbank nog twee bijkomende hoofdactiviteiten.
Zo is de Wereldbank een belangrijk kennis- en adviescentrum op het gebied van
ontwikkelingsvraagstukken. Zo beschikt het over massaal veel informatie op het gebied
van ontwikkeling, armoede, handel, milieu… Elk jaar publiceert de Wereldbank dan ook
een rapport waarin de huidige situatie van de wereldeconomie weergegeven is.
De tweede bijkomende hoofdactiviteit is het beheren van fondsen. De Wereldbank
beheert fondsen van rijke landen, ontwikkelingsorganisaties en bedrijven. Met deze
fondsen helpt het landen in noodhulp of verlicht het de schuldenlast.
6. Middelen
De Wereldbank heeft zeer veel middelen nodig om zich van al zijn taken te kunnen
voldoen. Het meeste geld gaat naar het IBRD en het IDA.
Het IBRD kan zijn activiteiten financieren door het verkopen van AAA-obligaties in de
financiële wereld. Deze obligaties brengen spijtig genoeg niet veel op. Het grote deel van
inkomsten voor het IBRD bekomt men door het uilenen van eigen kapitaal. Dit eigen
De Wereldbank
Philippe Dilen
4
kapitaal heeft de Wereldbank verworven door de bijdragen van de 187 landen die
momenteel lid zijn.
Het IDA bekomt geld door de aanvulling van 40 donorlanden dat om de drie jaar gebeurt.
7. Lid worden van de Wereldbank
Een land dat lid wilt worden van de Wereldbank moet eerst aangesloten zijn bij het IMF.
Als deze voorwaarde is voldaan kan het lid worden van het IBRD na goedkeuring van de
Board of Gouvernors. Lidmaatschap van het IBRD is noodzakelijk als dat land ook lid wilt
worden van het IDA, IFC en MIGA.
8. België en de Wereldbank
België is een van de grondleggers van het IBRD en dus ook lid. Vervolgens is België ook
lid van het IDA (sinds 1964), IFC (1956), MIGA (1992) en ICSID (1970).
Net als alle andere leden van de Wereldbank wordt België vertegenwoordigt door een
gouverneur in de Board of Gouvernors. De huidige gouverneur van België is dhr. D.
Reynders, Minister van Financiën en zijn vervanger dhr. Guy Quaden, gouverneur van de
Nationale Bank van België.
Om de belangen van België te verdedigen in de Raad van Bestuur deelt het zijn belangen
met negen andere landen: Hongarije, Kazakstan, Luxemburg, Oostenrijk, Slowakije,
Slovenië, Tsjechië, Turkije en Wit-Rusland. De functie van Bestuurder wordt bij beurtrol
uitgeoefend door de verschillende landen en wordt momenteel bekleed door dhr. Gino
Alzetta (België).
België bezit 1.84 % van de aandelen van het IBRD. Het heeft dus 1.8 % van het
stemmingsrecht in handen. Momenteel heeft België een bijdragen van € 350 miljoen aan
het IDA geleverd. Deze bijdragen van België worden vooral gebruikt voor het Global
Trust Fund het Education for All Fast Track Initiative.
9. Uitdagingen van de Wereldbank
De grootste uitdaging van de Wereldbank is het nakomen van de millenniumdoelstelling
om de armoede uit de wereld te laten verdwijnen en voor duurzame ontwikkeling te
zorgen.
De Wereldbank probeert aan de hand van 7 thema’s zijn bijdrage te leveren aan deze
millenniumdoelstelling: technisch en financieel advies aan de armste laden, de meest
fragiele landen, Arabische landen en middelinkomenslanden; het oplossen van
wereldwijde problemen en het leveren van kennis en adviserende diensten.
Bijkomende uitdaging is het witwassen van geld en de financiering van terrorisme een
halt toe te roepen. Samen met het IMF en de Financiële Actiegroep die gespecialiseerd is
in deze materie hebben ze in 2002 internationale standaarden inzake
antiwitwasmaatregelen opgesteld. Landen die een strijd aangaan tegen het witwassen
van geld en het financieren van terrorisme, krijgen financiële en juridische steun van dit
samenwerkingsverband.
10.
Kritiek op de Wereldbank
Het zijn vooral de andersglobalisten die veel kritiek uitoefenen op de Wereldbank. Ze
verzetten zich niet tegen de doelen van de Wereldbank maar bekritiseren vooral hoe de
Wereldbank deze invult. Ze zeggen de het neo-liberalisme stimuleert, niet duurzaam zijn
en niets doet tegen de schending van de mensenrechten. Ook vinden ze dat er te weinig
De Wereldbank
Philippe Dilen
5
democratisch gehalte is. De machtsverhouding is ongelijk en arme landen zijn
ondervertegenwoordigd.
Vanuit milieuorganisaties komt ook veel kritiek dat de Wereldbank geen rekening houdt
met milieu en mensenrechten. De Wereldbank investeert in grote projecten die ten
kosten gaan van het milieu en de leefomgeving van de lokale bewoners. Zo investeert de
Bank veel geld in stuwdammen en oliepijpleidingen.
Ook het verlenen van geld aan corrupte regimes werd vaak bekritiseert.
Niet alleen de dag van vandaag moet de Wereldbank afrekenen met dit soort van kritiek.
In de jaren 90 kwam er ook al veel verzet tegen de voorwaarden die de Wereldbank
oplegde aan de arme landen in ruil voor leningen. Deze landen moesten hun grenzen
openstellen aan buitenlandse producten, hun overheid hervormen en meer exportgericht
handelen. Deze inspanningen zou ten kosten gegaan zijn van sociale hervormingen die
het volk zware schade berokkende.
Positief punt is dat de Wereldbank uit deze kritiek heeft geleerd. Zo geeft het nu meer
aandacht aan de sociale dimensie van armoedebestrijding en houdt het veel meer
rekening met milieu en maatschappij. Ook wil het de armste landen helpen door hun een
schuldenverlichting aan te bieden.
11.
Actueel
Onlangs haalde de Wereldbank de actualiteit door een bedrag van 1,9 miljard dollar aan
te bieden aan de Hoorn van Afrika.
Naast de 500 miljoen dollar die de Wereldbank besliste uit te rekken voor dringende
voedselhulp, biedt de Wereldbank nu ook nog eens 1,9 miljard dollar aan. Met dit extra
geld kan de Hoorn van Afrika meer preventieve maatregelen verstrekken, de
graancultuur ondersteunen en investeren in landbouw.
De Wereldbank
Philippe Dilen
6
12.
Bronnen
Informatie over de Wereldbank gevonden op 3 oktober 2011 op het internet:





http://nl.wikipedia.org/wiki/Wereldbank
http://www.worldbank.org/
http://users.telenet.be/jvl-economie/Wereldbank.PDF
http://www.europa-nu.nl/id/vhvbgck9axnr/wereldbank
http://www.ctifcfi.be/website/index.php?option=com_content&view=article&id=65&Itemid=84&l
ang=nl
Krantenartikel gevonden op 3 oktober 2011 op het internet:

http://www.demorgen.be/dm/nl/986/geld/article/detail/1323974/2011/09/24/Hoo
rn-van-Afrika-krijgt-tot-1-9-miljard-dollar-van-Wereldbank.dhtml
De Wereldbank
Philippe Dilen
7
Bijlage
Hoorn van Afrika krijgt tot 1,9 miljard dollar van Wereldbank
De Wereldbank drijft haar hulp voor de door droogte en honger geteisterde Hoorn van Afrika op tot bijna 1,9
miljard dollar (1,4 miljard euro). Dat heeft de Amerikaanse minister van Financiën Timothy Geithner laten weten.
In juli besliste de Wereldbank nog om ongeveer 500 miljoen dollar (370 miljoen euro) uit te trekken voor
dringende voedselhulp.
Volgens Geithner zit in de nieuwe hulp een luik om de preventieve maatregelen te versterken, de graancultuur te
ondersteunen en de veerkracht van de regio in het oosten van Afrika te verbeteren door investeringen in een landbouw
die in staat is het hoofd te bieden aan periodes van droogte. (belga/sg)
De Wereldbank
Philippe Dilen
8