File

Blok 1.2 Zwangerschapsverschijnselen
Bron: Prins, Praktische Verloskunde
Mammae
Begin zwangerschap: borsten gevoelig
Na tweede maand: omvang borsten neemt toe.
De mammae voelen tijdens de zwangerschap gespannen aan door hyperemie en toename
extracellulair vocht. Klierweefsel bestaat uit alveoli en ductuli. Deze klieren groeien in de
zwangerschap o.i.v. prolactine, HPL, oestrogenen en progesteron. Wanneer de mammae erg groot
worden, kan striae ontstaan. Doorbloeding en pigmentatie tepelhof neemt toe. Melkproductie wordt
nog geremd door oestrogenen.
Hemorroïden
Hemorroiden (aambeien) kunnen ontstaan omdat de veneuze terugvloed wordt belemmerd door de
druk van de uterus. Zodoende is de druk in de bekken- en rectale venen verhoogd, en kunnen
hemorroïden ontstaan, met name in derde trimester. Door obstipatie kan de zwelling toenemen, en
jeuk en bloedverlies kan ook veroorzaakt worden door de hemorroïden. Warme kompressen en een
analgeticum (suppositoria) kunnen helpen. Ook een hemorroidectomie kan in de zwangerschap veilig
uitgevoerd worden (in ergste geval).
Misselijkheid
Begint meestal 6 weken na uitblijven menstruatie en sterkst bij 8-9 weken. Soms gepaard met
versterkte speekselvloed en braken. Na 16- 20 weken meestal voorbij, de klachten worden bepaald
door hormonale veranderingen; snelle stijging HCG en oestrogenen. Bij multae en
molazwangerschappen is misselijkheid vaak sterker aanwezig. De misselijkheid heet ook wel ‘emesis
gravidarum’ of in ergere gevallen ‘hyperemesis gravidarum’. Ontbijt op bed, kleine porties, niet te vet,
gemberpoeder 4x daags in tabletvorm (250 mg) en accapressuur.
Jeuk
Candida
Veroorzaakt spruw bij de baby, maar ook luieruitslag en winderigheid. Moeder heeft jeuk, brandende
pijn aan tepels en diepe pijn in borst, huid kan schilferen. Antimyoticum crème helpt. Bij slechte
conditie moeder en bij antibioticagebruik is de kans op een Candida- infectie groter.
Herpes labialis
A indicatie (VK/HA). Koortslip. HSV type 1 (virus).
Spataderen
De zware uterus gaat in de tweede helft van de zwangerschap drukken op de grote venen in het
bekken en als de client op haar rug ligt op de vena cava. In deze rugligging is de centraalveneuze
druk daarom lager. Het bloed moet dan via collateralen, vena vertebralis en vena epigastrica naar het
rechterhart terugstromen, waardoor het veneuze aanbod naar het hart vermindert. Soms daalt in
rugligging de bloeddruk als gevolg van onvoldoende terugstroom bloed via de collateralen. De
bloeddruk wordt dan onmeetbaar. Zwangere moet dan op linkerzij gaan liggen.
De veneuze afvoer uit de benen is ook vertraagd, orthostatisch oedeem of varices kunnen ontstaan of
verergeren.
Duizeligheid
Duizeligheid en soms flauwvallen kan komen door de fysiologische daling van de bloeddruk, vooral
halverwege de zwangerschap. Door de daling van de bloeddruk kan orthostatische hypotensie
optreden. Duizeligheid kan ook komen door hyperventilatie en hypoglykemie. Het venacava
inferiorsyndroom leidt ook tot duizeligheid.
Carpale tunnelsyndroom
Door: Annemaartje van Strien
Februari 2012