Wat denken Europeanen écht over moslims?

Wat denken Europeanen écht
over moslims, Joden en homo's?
Door Max van Weezel
Goed nieuws voor Nederland uit Bielefeld in de Duitse deelstaat
Noordrijn-Westfalen: de plaatselijke universiteit heeft wetenschappelijk
bewezen dat geen Europees land zo vrijzinnig en verdraagzaam is als
het onze. Alle krantenartikelen over de chagrijnige, verzuurde en naar
xenofobie neigende Nederlanders kunnen vanaf nu de prullenmand in.
Wat tolerantie betreft zijn we nog steeds het beste jongetje van de klas.
Althans: dat schrijven de onderzoekers Andreas Zick, Beate Küpper en
Andreas Hövermann in hun lijvige rapport Die Abwertung der
Anderen.
Het drietal wilde weten wat er terecht is gekomen van de vrome
voornemens van de Europese Unie op het gebied van de bestrijding
van vooroordelen en discriminatie.
Zo vermeldt het verdrag van Lissabon expliciet dat de Unie zich baseert
op waarden als respect voor de mensenrechten, vrijheid, democratie,
gelijkheid en een fatsoenlijke behandeling van 'personen die tot een
minderheidsgroep behoren'. Klopte dat in de praktijk wel, vroegen de
onderzoekers zich af. Hoe kwam het dat bij verkiezingen in Zweden,
Denemarken, Oostenrijk, Nederland en Hongarije juist partijen die op de
minderheden afgeven een superhoge score haalden? Wat dacht de
gemiddelde Europese burger écht over immigranten, moslims, joden,
homo's en lesbiennes? Om dat te weten te komen hielden professor
Zick en zijn medewerkers een telefonische steekproef onder duizenden
bewoners van het 'oude' (Groot-Brittannië, Nederland) en 'nieuwe'
(Polen, Hongarije) Europa. In totaal deden acht landen mee. De
uitkomsten stemden de onderzoekers uit Bielefeld niet optimistisch. Van
Exeter tot Nyíregyháza bleek een golf van moslimhaat door Europa te
slaan. Ongeveer de helft van de respondenten vond dat er te veel
immigranten waren. Met name in Polen en Hongarije bestonden veel
vooroordelen tegen joden ('Proberen munt te slaan uit wat hun in de
Tweede Wereldoorlog is overkomen') en homo's. Terwijl een groot deel
van de Portugezen de stelling onderschreef 'dat er een natuurlijke
hiërarchie tussen blanken en zwarten bestaat'. Niet alleen
probleemgroepen als lagergeschoolden en eenzame mannen laten zich
denigrerend uit over minderheden, rapporteren de onderzoekers
bezorgd. Ook de welvarende middengroepen doen dat. Discriminatie
komt tegenwoordig uit het hart van de samenleving. Maar dat geldt dus
het minst voor het land dat Geert Wilders op het schild hees:
Nederland.
Even een paar geruststellende uitslagen: Zick, Küpper en Hövermann
testten de Europeanen op vreemdelingenhaat door hun vragen voor te
leggen als 'Er zijn te veel immigranten' en 'Ik voel me niet meer thuis in
mijn eigen land'. Vooral de Hongaren beaamden dat grif. Ook GrootBrittannië, Polen en Italië scoorden hoog. 'Significant is de geringe mate
van vreemdelingenhaat in Frankrijk en Nederland.' Ressentimenten
tegen joden bleken vooral welig te tieren in het voormalige OostEuropa. Dat de geëmancipeerde Hollander de homo's een goed hart
toedraagt, wisten we al en dat wordt in de studie bevestigd. Terwijl
negentig procent van de Polen en rond tweederde van de Italianen het
homohuwelijk afwijst, geldt dat maar voor zeventien procent van de
Nederlanders. Maar opmerkelijk is dat bij ons geen grotere bezwaren
tegen moslims blijken te leven dan elders in Europa. De respondenten
kregen stellingen voorgelegd als: 'Er zijn te veel moslims', 'ze stellen
onredelijke eisen' en 'de islam is een onverdraagzaam geloof'. Bijna de
helft van de Nederlanders onderschreef die laatste stelling. Maar dat
viel in het niet bij de angst voor de islam die bij de Italianen, Polen en
Portugezen kon worden geconstateerd. De conclusie luidt: 'In de
onderzochte landen bezondigt gemiddeld achtendertig procent van de
bevolking zich aan intolerantie en discriminatie. Nederland brengt het er
met gemiddeld vijftien procent het best van af.'
Op het rapport van
Zick en de zijnen valt het nodige af te dingen. Ze citeren de
Amerikaanse psycholoog Gordon Allport. Van hem is de stelling:
'Mensen die op de ene minderheidsgroep neerkijken, zullen ook een
afkeer van andere koesteren. Iemand die antisemiet is, heeft
waarschijnlijk ook iets tegen katholieken en negers.' Kenmerkend voor
het populisme dat we in Nederland meemaken, is dat die vlieger niet
meer op gaat. Een beetje PVV'er is tegen de islamisering maar voor de
homorechten, voor de staat Israël maar tegen het ritueel slachten. Met
dat fenomeen houdt Die Abwertung der Anderen geen rekening. Maar
goed om te weten dat ons nationale chagrijn nog best meevalt
vergeleken met het humeur van de Hongaren.
Bron: Vrij Nederland, 2011