De Franse Revolutie en de Coalitieoorlogen, 1789-1815

De Franse Revolutie en de
Coalitieoorlogen, 1789-1815
Lodewijk XVI en
Marie Antoinette: absolutisme in beeld
In 1789 roept Lodewijk XVI voor het eerst in 175
jaar de Staten (standen) Generaal weer bij elkaar.
Waarom?
Hoe werkte de Staten Generaal?
De Derde Stand roept de
Nationale Vergadering uit!
De bestorming van de Bastille:
14 juli 1789
• Angst voor een aanval
van de Franse koning
leidt tot een
bestorming van de
Bastille
• De Franse Revolutie is
begonnen.
Begin van FASE 1 in de Franse
revolutie: het opstellen van een grondwet
• Afschaffen van de
standensamenleving.
Gevolgen: land van de
kerk wordt afgenomen en
veel edelen vluchten het
land uit (émigrés)
• Trias Politica
• Beperkt kiesrecht voor
gegoede burgers
• Koning blijft, maar macht
wordt beperkt
1791: Lodewijk XVI probeert te vluchten naar
Luxemburg en wordt gearresteerd
April 1792: begin van de Eerste
Coalitie oorlog (1792-97)
• Frankrijk verklaart Oostenrijk preventief de oorlog
• Oostenrijk krijgt steun van Pruisen
• De oorlog verloopt slecht voor Frankrijk:
langzame radicalisering van het Franse bewind
• In 1793 breidt de coalitie zich uit met Engeland,
Spanje en de Republiek. Hoe komt dit?
Begin van fase 2: de radicale fase
• In september van 1792
wordt het koningschap
afgeschaft en de
Republiek uitgeroepen
• De koning wordt
beschuldigd van
verraad. Op 21 januari
1793 is dit is het
gevolg:
Juni 1793: de radicale Jacobijnen nemen
de macht over
• Dit is het begin
van de Terreur:
35.216 personen
overlijden onder
de guillotine
• Stemrecht voor
allen! Hogere
lonen! Verlaging
van prijzen!
• Robespierre
De radicalen voeren succesvolle
legerhervormingen door!
• De levée en masse: jonge
vrijgezellen in het leger
• Totale oorlog: getrouwde
mannen van middelbare leeftijd
moesten werken in arsenalen;
vrouwen moesten spullen
maken voor de oorlog of zuster
spelen
• Nieuwe jonge officieren
vervangen de gevluchte
adellijke officieren, waaronder
ene:
Napoleon Bonaparte
De Jacobijnen worden toch steeds
impopulairder
• Pogingen om het
instituut kerk af te
schaffen: o.a.
afschaffen religieuze
feestdagen
• Robespierre schakelt
systematisch
tegenstanders uit
binnen zijn partij. Het
gevolg:
Reacties van uit het buitenland?
Uiteindelijk wordt de eerste coalitie
oorlog een overwinning voor Frankrijk!
• Door de levée en masse
kan het Franse leger
zich verspreiden en
vechten op meerdere
fronten
• De jonge generaals
krijgen een grote
zelfstandigheid: grote
successen van Napoleon
in Noord-Italië tegen
Piedmonte
Voorbeeld van oorlogspropaganda
1798-1801: De Tweede Coalitie-oorlog
•
•
•
•
Frankrijk tegen Rusland, GrootBrittannie, Oostenrijk, het
Ottomaanse rijk, Portugal, Napels
en de Pauselijke staten
Engeland is Frankrijk’s grootste
probleem: zeer machtig op zee! De
oplossing: veroveren van Egypte,
zodat Engeland geen handel meer
kan drijven met haar koloniën
De invasie van Egypte, o.l.v.
Napoleon wordt een grote
mislukking door de vernietiging
van de Franse vloot
Napoleon trekt naar Frankrijk terug
en roept zich na een staatsgreep uit
tot ‘eerste consul’. Dit is het begin
van de Derde Fase.
Bij de overige Coalitie-oorlogen mag je spreken van
de Napoleontische oorlogen, want Napoleon roept
zich in 1804 uit tot Keizer
De voor Napoleon succesvolle Coalitie-Oorlogen
•
•
•
De Derde Coalitie-oorlog (1805):
Frankrijk, Spanje, Beieren, de
Bataafse Republiek en Noord-Italië
tegen Groot-Brittannië, Oostenrijk,
Zweden, Rusland en Napels.
De Vierde Coalitie-oorlog (18061807): Frankrijk, Spanje, Beieren,
Zwitserland, het Koninkrijk
Holland en Noord-Italië tegen
Pruisen, Rusland, Groot-Brittannië,
Saksen, Sicilië en Zweden.
De Vijfde Coalitie-oorlog (1809):
Frankrijk, Spanje, Beieren,
Zwitserland, het Koninkrijk
Holland, Noord-Italië en Saksen
tegen Oostenrijk, Groot-Brittannië,
Sicilië en Sardinië.
Europa in 1812
Waardoor heeft Napoleon tot 1812 zo’n
succes?
• Napoleon liet bezettingslegers achter in veroverde landen en liet ze
besturen door familieleden
• Hij maakte meer gebruik van artillerie dan zijn tegenstanders:
verschillende soorten munitie
• Hij werkte met stormtechnieken vanwege de onvoldoende training van
veel van zijn soldaten: dit kostte zeer veel levens.
• Door de verdeling van zijn leger in kleine groepen werd het leger erg
beweeglijk:
Legerkorps: 50.000-80.000 man
Divisie
Brigade
Regiment
Infanteriebataljon: 800-1000 man
Voorbeeld: de slag bij Austerlitz oftewel
de Driekeizersslag
De Vijfde Coalitie-oorlog(1812-1814)
•
•
•
•
Napoleon maakt een grote fout door Rusland aan te vallen.
Grande Armee: 600.000 man.
Russen gebruiken de tactiek van de verschroeide aarde.
Napoleon verovert Moskou, maar dat wordt door de
Russen in brand gezet.
• Tijdens de terugtocht in de barre Russische winter lijdt
Napoleon onherstel- en onvoorstelbare verliezen: er komen
slechts 30.000 troepen terug.
• Tijdens de Volkerenslag bij Leipzig in oktober 1813 wordt
Napoleon verslagen door een coalitie van Engeland,
Rusland, Pruisen en Oostenrijk.
Napoleon verbannen naar Elba
Napoleon weet te ontsnappen:
‘Napoleon’s honderd dagen’ eindigen bij
Waterloo
Napoleon wordt verbannen naar St. Helena en
sterft daar op 5 mei 1821, 51 jaar oud