Waddengroep Product ontwikkeling

Het productontwikkelingstraject in kaart
Vanaf de start is de Waddengroep altijd een partij geweest die heel actief product- en
ketenontwikkelingstrajecten ondersteunt. De Waddengroep is een intermediaire partij die producenten
en handelspartijen ondersteunt bij ontwikkeling van producten.
Het productontwikkelingsproces jn de ogen van de Stichting Waddengroep
Het proces start met een kans (een vraag uit de markt), een probleem (overschot, slechte prijs) of
vanuit een ambitie (een breed en diep assortiment). Initiatiefnemer kan de Stichting Waddengroep zelf
zijn, maar ook een marktpartij die kansen ziet voor nieuwe producten afkomstig uit het Waddengebied.
De Waddengroep helpt bij het organiseren van de keten: van land tot klant. Zij zoekt een producent,
een grondstofleverancier of een handelspartij erbij die wil inspelen op de marktkansen. In slechts
enkele gevallen gaat het om een boeren en tuinders, vaker komt het initiatief van een handelsbedrijf
en meestal komt het initiatief van een verwerkende MKB-bedrijf.
Als voorbeeld een case over “vruchtenwijn” van 15 jaar geleden, een tijd waarin streekeigen
productie in Nederland nog niet of nauwelijks bestond.
Probleem/ontwikkeling
Het bleek dat een goed gekwalificeerde wijnmaker zijn vruchtenwijnen niet op een goede manier kon
afzetten op de markt. Vanuit zijn kwaliteitsbesef als vinoloog kopieerde hij Franse kwaliteitswijnen: de
kwaliteit was uitstekend alleen waren er nauwelijks klanten die het kochten.
Nader onderzoek naar dit probleem gaf aan dat vruchtenwijn door inkopers en veel consumenten
wordt ervaren als minder van kwaliteit: “iets voor alcoholisten en ouderen”. Vruchtenwijnen worden
onderin het schap gezet, flessen worden voorzien van een schroefdop (en niet met kurk, zoals alle
andere wijnen) en hebben een lage prijs (€ 2,39/ liter).
Brainstormen
Bij het brainstormen kwam naar voren dat de wijnmaker het in een heel andere richting moest zoeken:
geen ‘droge” kwaliteitswijnen, maar een lichte, zoete variant. De idee van de brainstormers was dat er
wel degelijk een doelgroep voor zoete (vruchten)wijnen bestaat, zeker in het Noorden van het land.
De inschatting was dat dit vrouwen waren. In de praktijk bleken dit ook vaak bierdrinkers te zijn, die
zoet prefereren boven droog. Om een plek in deze markt te veroveren moet, zo was de idee, het
product vruchtenwijn ge-restyled worden. Een moderne hippe uitstraling, vergelijkbaar met
druivenwijnen werd als voorwaarde gezien voordat de doelgroep het product ook daadwerkelijk zou
aanschaffen. Het product moet vooral geassocieerd worden met wijn en niet met vruchtenwijn.
Om de doelgroep zo goed mogelijk te bereiken werd als (mogelijk) afzetkanaal gekozen voor het
supermarktkanaal.
Producten ontwikkelen
Aan de hand van de voorgaande stappen heeft de wijnmaker een drietal wijnen gemaakt uit
vruchtenconcentraat met een verschillende zoetheidsgraad: 20, 40 en 50 gram suiker. Door te kiezen
voor vruchtenconcentraat, i.p.v. de tot dan voor de gebruikelijke grondstof bessen had de wijn een
constante kwaliteit, met een veel kortere doorlooptijd in de productie.
Markttest en optimaliseren
Belangrijk onderdeel van het productontwikkelingstraject is het testen op de markt. Er werd een test
uitgevoerd onder 50 vrouwen tussen de 20 en 50 jaar. De wijn kwam positief uit de test en de zoetste
variant scoorde het best. De verbeterde zoete, frisse wijn werd nu ook als wijn verpakt met een mooi
etiket erop. De wijn kreeg de naam Noardewyn, Fries voor de Noordewind. Daar mee werd het
probleem omzeilt dat je vruchtenwijn geen wijn mag noemen. De idee was dat iedere consument de
naam “Noardewyn” wel met wijn zou associëren. Er werd een extra stickertje op de wijnfles geplakt
met daarop de belangrijkste productkenmerken “fris en zoet”. Zo werd via naam en verpakking
ingespeeld op de frisse uitstraling waar de consument naar op zoek was.
Hoe zet je het op de markt?
Dan moest het product nog op het schap worden toegelaten. De onderzoeker ging daartoe met het
rapport van de markttest naar de hoofdinkopers van twee regionale supermarktketens. Een daarvan,
de Nieuwe Weme wilde uiteindelijk het product wel testen in 3 van haar winkels. In 12 weken moest
een bepaalde omzet bereikt zijn in deze 3 winkels om het product verder te introduceren. De
daadwerkelijke aftrap van de proef in een van de proefwinkels werd gedaan door een gedeputeerde.
Omdat de wijnmaker de eerste producent was die met “Friese” wijn in de supermarkten stond, werd er
veel over gesproken en gepubliceerd. Vergelijkbaar met de aandacht die nu de eerste Friese whisky
krijgt. De proef bij Nieuwe Weme werd afgebroken. Binnen drie dagen al kwam het product in alle
Nieuwe Weme’s te staan. In de eerste drie dagen werden de bedrijfleiders van de niet proefwinkels
gek van de vragen van de consumenten naar het product en lieten ze zelfs dozen halen bij de 3
collega’s die het product wel hadden.
Binnen drie maanden volgden ook het andere Friese supermarktconcern.
Nu na 13 jaar staan de wijnen nog op het schap van de regionale supermarkt. In deze tijd is de
productie van vruchtenwijn in de Waddenregio gestegen van ca. 5.000 flessen naar 150.000 flessen.
Na de succesvolle introductie in de supermarkten, heeft de wijnmaker na ongeveer vier jaren nieuwe
markten aangeboord, zoals het toeristische kanaal binnen een streekproductenconcept. Hiervoor was
het wel nodig om weer met bessen te werken, omdat anders geen herkomstgarantie van het product
kon worden gegarandeerd, een voorwaarde voor gecertificeerde streekeigen productie, waar
Waddengoud voor staat.