LES 1: RECHTSHANDELING EN VERTEGENWOORDIGING Rechtshandeling Handeling rechtssubject Met beoogd rechtsgevolg Erkend door de wet Rechtshandeling Eenzijdig Meerzijdig Gericht Ongericht Overeenkomst Totstandkoming rechtshandeling: Familierechtelijk 1. Handelingsbekwaam rechtssubject 2. Op rechtgevolg gerichte wil 3. Verklaring waarin de op rechtgevolg gerichte wil is geopenbaard Goederenrechtelijk Art. 3:32 lid 1 jo art. 3:33 BW Art. 3:35 BW Bewijsrechtelijk Wil ≠ Verklaring Art. 3:33 BW Art. 3:34 BW Nietig Vernietigbaar Verbintenisscheppende Eenzijdig (nietwederkerig) Wederkerig Tenzij: 3:35 BW Vernietigbaarheid en nietigheid rechtshandelingen. Nietig bijv. strijd met de wet (art. 3:40 BW) Vernietigbaar bijv. verricht door een handelingsonbekwame Welke omstandigheden ken je nog meer? 1 Andere (Eigenlijke) vertegenwoordiging Het verrichten van een rechtshandeling door de ene (rechts)persoon namens een andere (rechts)persoon De rechtsgevolgen van de rechtshandeling treden in voor die ander Vertegenwoordiging ontstaat: Op grond van een wettelijke bepaling (bijv. 1:245 lid 4 BW) Door een volmacht (art. 3:60 BW) Volmacht (art. 3:60 ev. BW) Uitdrukkelijke volmacht Stilzwijgende volmacht Volmacht en handelingsonbekwaamheid (3:63 BW) Onbevoegde vertegenwoordiging Bij onbevoegde vertegenwoordiging is volmachtgever niet gebonden (art. 3:66 lid 1 BW) Volmachtgever toch gebonden indien: - Derde zich op vertrouwensbeginsel kan beroepen art. 3:61 lid 2 BW - Derde heeft onder gegeven omstandigheden redelijkerwijs mogen aannemend dat volmacht was verleend - Derde heeft dit aangenomen o.g.v. verklaring of gedraging van de volmachtgever Sprake van bekrachtiging (3:69 BW) 2 LES 2 TOTSTANDKOMING OVEREENKOMST PRECONTRACTUELE FASE INHOUD VAN DE OVEREENKOMST Overeenkomsten Boek 6 Samengaan van 2 rechtshandelingen Meerzijdige rechtshandeling waarbij een of meer partijen ten opzichte van een of meer andere partijen een verbintenis aangaan. Totstandkoming overeenkomst 1. Aanbod en aanvaarding – art. 6:217 BW - Wil en verklaring (art. 3:33 BW) - HR Hofland/Hennes 2. Precontractuele fase - HR Baris / Riezenkamp - HR CBB/JPO Precontractuele fase Drie fases Plas/Valburg (van zeijl) achterhaald CBB/JPO-arrest o Fase 1: Partijen zijn vrij onderhandelingen af te breken (is het uitgangspunt) o Fase 2: Tenzij dit op grond van gerechtvaardigd vertrouwen wederpartij in totstandkomen overeenkomst of in verband andere omstandigheden van het geval onaanvaardbaar is o Fase 2 betekent: SCHADEVERGOEDING Scheidslijn fase 1 & fase 2 HR: - Afhankelijk van bedoeling van partijen - Afhankelijk van verwachtingen over en weer - Gewicht van de punten waar pp het over eens zijn - Het voornemen om verder te onderhandelen Indekken tegen mogelijke schadebetalingsplicht: - Letter of intent - Break-up fee De grenzen van de overeenkomst Uitgangspunt is contractsvrijheid Grenzen aan inhoud art. 3:40 BW - Dwingende wetsbepaling - Strijd met de goede zeden - Strijd met openbare orde Inhoud van een overeenkomst art. 6:248 BW 1. De partijafspraak 2. De wet 3. Gewoonterecht 4. Redelijkheid en billijkheid 3 1. De praktijk afspraak - Schriftelijk of mondeling - Algemene voorwaarden (les 3) - Voor uitleg partijafspraak: Havitex Havitex: Uitleg van overeenkomsten ‘’Tot eind 1979 heeft koper het recht de machine terug te geven.’’ Zuiver taalkundige uitleg niet beslissend (bedoeling Het komt aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepalingen machten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij van belang: o De maatschappelijke kringen waartoe partijen behoren o Aanwezig te achten rechtskennis. 2. De wet Aanvullen recht Geldt als partijen over onderwerp zelf geen afspraken maken Voorbeeld art. 7:4 BW en art. 7:6 lid 2 BW Dwingend recht Betreft regelingen waarbij partijen niet mogen afwijken Voorbeeld art. 7:667 lid 7 BW en art. 7:6 lid 1 BW 3. Gewoonterecht Algemeen of plaatselijk gebruik dan wel handelsgebruik Bijv. bij arbeidscontract heeft werknemer ook verplichtingen die in branche gebruikelijk zijn. 4. Redelijkheid en billijkheid Aanvullende werking (art. 6:248 lid 1 BW) Beperkende of derogerende werking (art. 6:248 lid 2 BW) Wat partijen meestal regelen: Omschrijving product Prijs product Betalingsvoorwaarden Leveringsvoorwaarden Garantiebepaling Gevolgen wanprestatie Wat valt onder overmacht Conflictoplossing 4 LES 3 ALGEMENE VOORWAARDEN Definities Art. 6:231 sub a Algemene voorwaarden - Een of meer schriftelijke bedingen - Opgenomen in een aantal overeenkomsten - Geen kernbeding (voldoende bespeelbaarheid) Art. 6:231 sub b Gebruiker: degene die AV in overeenkomst gebruikt. Art. 6:231 sub c Wederpartij: degene die de gelding van de AV aanvaardt Vernietigbaarheid Compensatie voor uitholling positie wederpartij vernietigbaar als: 6:233 BW Sub a: Beding onredelijk bezwarend Sub b: Geen redelijke mogelijkheid geboden kennis te nemen Onredelijk bezwarend Onredelijk bezwaren voor wederpartij, gelet op: - Aard en overige inhoud overeenkomst - Wijze totstandkoming voorwaarden - Wederzijds kenbare belangen - Overig omstandigheden geval Dan: vernietigbaar – art. 6:233 sub a BW Bij overeenkomst gebruiker en consument: - Zijn bedingen op zwarte lijst onredelijk bezwarend – art. 6:236 BW - Worden bedingen op grijze lijst vermoed onredelijk bezwarend te zijn – art. 6:237 BW - T.a.v. niet consument: lijsten eventueel reflexwerking Mogelijkheid kennisname: Geen redelijke mogelijkheid geboden kennisname: Uitwerking in 6:234 BW In beginsel terhandstelling (lid 1) Indien redelijkerwijs niet mogelijk: bekendmaking terinzagelegging en kosteloze toezending op verzoek (lid 1 sub b) Na verzoek onverwijld toezenden (lid2) Toezending hoeft niet voor zover deze redelijkerwijs niet kan worden gevergd (lid 3) Dan: vernietigbaar art. 6:233 sub b BW 5 Uitzonderling vernietigbaarheid Uitgezonderd van beroep op vernietigingsgronden: Grote wederpartijen – 6:235 lid 1 BW - Jaarrekening gepubliceerd - 50 of meer werknemers Pot verwijt ketel – 6:235 lid 3 BW Voorbeeld vragen: Kunnen consument en verkoper bij overeenkomst bepalen dat de zwarte lijst niet op de door verkoper gehanteerde AV van toepassing is? Zijn AV nooit van toepassing als wederpartij niet op de hoogte is van de Algemene voorwaarden? Is een beding dat de gebruiker geheel bevrijdt van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding, onredelijk bezwarend? Zie aantekeningen. 6 LES 4 GEVOLGEN VAN EEN OVEREENKOMST 7