zelfstudietaak-h3_1-analyse-definiitie_oplossing

ZELFSTUDIETAAK H3-1
Wij hebben onze definitie in vergelijking met onze voorgaande versies van het handboek
aangepast en dus geherformuleerd.
Wij definiëren het wetenschappelijk domein ‘sociologie’ als: de wetenschap die de
maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, in hun ontstaan, voortbestaan en
veranderen, en tevens het sociale handelen van mensen in de interactie met deze
patronen en structuren.
Na lezing en verwerking van H3 is de vraag om enkele woorden in deze definitie zelf te
verduidelijken.
Opdracht:
1. Maak voor jezelf duidelijk wat ‘sociologie’ (essentieel) beoogt en kan laten leren.
2. Vul het schema in met je eigen woorden en geef een eigen voorbeeld als
illustratie. Deze illustratie dient om aan ons en vooral jezelf te laten zien dat je het
echt wel begrepen hebt.
Dus – na studie H3 – aan de slag, insturen op BB en meteen een model antwoord, om
je zelf bij te sturen.
Een lukraak overzicht van diverse definities (die je afzet tov onze definitie van ‘het vak’)
is:
•
“Sociology may be defined as the study of society - the web of human
interactions and relationships” (Ginsberg, “The Study of Society”, 1939)
•
“Sociology is the objective study of human behaviour in so far as it is affected
by the fact people live in groups”: (Sugarman, “Sociology”, 1968)
•
“Sociology is the study of individuals in a social setting … Sociologists study
the interrelationships between individuals, organisations, cultures and
societies”: (Ritzer, “Sociology”, 1979)
•
“Sociology is the study of individuals in groups in a systematic way, which
grew out of the search for understanding associated with the industrial and
th
th
scientific revolutions of the 18 and 19 centuries”: (Lawson and Garrod,
“The Complete A-Z Sociology Handbook”, 1996)
1
• “Sociology is the study of human social life, groups and societies. It is a
dazzling and compelling enterprise, having as its subject matter our own
behaviour as social beings. The scope of sociology is extremely wide, ranging
from the analysis of passing encounters between individuals in the street up to
the investigation of world-wide social processes” ( Giddens “Sociology”, 1989)
• “The purpose of Sociology is the scientific study of human society through the
investigation of people’s social behaviour”. (Giner “Sociology”, 1972)
Of recenter:
•
‘Sociology is simply defined as the scientific study of human life, social groups,
whole societies and the human world as such. It can be a dazzling world and
compelling enterprice, as its subject matter is our own behaviour as social
beings. The scope of sociology is extremely wide, ranging from the analysis of
passing encounters between individuals on the street to the investigation of
international relations and global forms of terrorism.’ (Giddens & Suddon,
2013: 4)
Mijn steekwoorden om de essentie van sociologie te typeren zijn … Een academicus
tracht immers tot de ‘essentie’ te komen (als competentie)
Sociologie gaat over …





….
2
En ik vul (na studie H3) het volgende schema in.
Begrip
Je omschrijving
Mijn voorbeeld
Ik zou ‘Wetenschap’
als begrip omschrijven
als…
‘De’ wetenschap
bestaat niet. Wat zijn
de diverse sociale
wetenschappen? Wat
is dus ook het
specifieke van
sociologie?
Maatschappelijke
patronen en structuren
omschrijf ik als…
Ontstaan van andere
samenlevingsvormen…
(Geef
voorbeelden,
oorzaken, gevolgen…)
Voortbestaan
van
bepaalde
samenlevingsvormen
(Geef
voorbeelden,
redenen,…)
Veranderen
van
bepaalde
samenlevingsvormen
(Geef
voorbeelden,
*
*
*
*
…
3
oorzaken, gevolgen..)
Interactie met patronen
en structuren (die
zorgen voor de
veranderingen of net
niet)
Studieobject?
4
STANDAARD ANTWOORD
Na je eigen antwoord, bekijk je ons antwoord en vergelijk je je eigen
antwoord hiermee, om bij te leren.
De mogelijke opgevallen steekwoorden kunnen zijn:




‘human behaviour’
‘social setting’
‘individuals in groups in a systematic way’
‘scientific study of human life through the investigation of people’s social
behavior
 ‘the study of society’
 ‘the scientific study of human life, social groups, whole societies and the
human world as such’
 ‘ranging from the analysis of passing encounters between individuals on
the street to the investigation of international relations and global forms
of terrorism’
Dit sluit aan bij onze definitie:
Sociologie is de wetenschap die de maatschappelijke patronen en
structuren bestudeert, in hun ontstaan, voortbestaan en veranderen, en
tevens het sociale handelen van mensen in de interactie met deze patronen
en structuren.
Zo wordt onze magische driehoek hopelijk ook weer duidelijker (blz 14).
5
6
En ons schema geeft het volgend antwoord, zoals in de colleges en het handboek werd aangebracht.
Begrip
Wetenschap als
begrip?
‘De’ wetenschap
(wat zijn de diverse
sociale wetenschappen?; en dus
het specifieke van
sociologie?)
Maatschappelijke
patronen en
structuren
Je omschrijving

Mijn voorbeeld
Wetenschappelijke vragen zijn bv.:
 Welke maatschappelijke trends 7
verklaren de stijging van het
aantal echtscheidingen?

 Waarom is het zo veel
moeilijker voor ‘kids’ uit een

laag opgeleid gezin om naar de
hogeschool of universiteit te
gaan?

 Waarom is de levensduur
(statistisch) van arbeiders lager
van managers?
 Wie doet welke sport (van
voetbal tot golf)?


 Focus is ‘de’ samenleving’ als
context voor menselijk gedrag
 Individuen zijn mede gestuurd
door hun samenlevingsverband (herinner: ‘nature’
versus ‘nurture’).

 Mensen zijn ‘social beings’,
temporeel en (sociaal) ruimtelijk
(klasse, gender, etnie …)
beïnvloedbaar.
Er zijn twee soorten van PATRONEN OF STRUCTUREN:  Dresscode (kledij)
‘gedragspatronen’ en ‘opvattingen’. Dit refereert aan twee  Huwen of samen wonen
cruciale dimensies van de samenleving: de ‘positionele’ en de  Eetgewoonten
 Vrijetijdsbesteding (type sport)
Een wetenschap zoekt, op basis van empirisch onderzoek,
systematisch naar regelmaat en voorspelbaarheid in
waarneembare verschijnselen.
Wetenschap maakt abstractie van wat op het eerste zicht
zichtbaar is (dus ‘distantie’).
Wetenschap typeert een spanning tussen ‘theorie’ (abstracte
inzichten of conceptuele kaders) en toetsing via ‘onderzoek’
(observeren, verzamelen dat, analyseren en concluderen).
Denken in termen van onafhankelijke variabelen
(antecedenten) en gevolgen (consequenten). Wetende dat
tussenliggende variabelen (modererende en mediërende) het
oorspronkelijke verband kunnen beïnvloeden en sterker
kunnen verklaren (in statistiek bv. regressieanalyse).
…
Er zijn diverse sociale wetenschappen, die elk een apart
perspectief geven of focus hebben. Zo vertrekt psychologie
van het ‘individu’, sociologie van de sociale omgeving of
‘maatschappij’ en de economie van productie en consumptie
van goederen of diensten via een ‘markt’ van vraag en
aanbod.
Sociologie bekijkt een eigensoortige werkelijkheid: de sociale
(en dus de samenleving als context).
‘symbolische’ structuren (cultuurpatronen).

De positionele netwerkdimensie wordt meteen zichtbaar via
interactie- en communicatiepatronen. Tussen actoren – zowel
individuen als groepen – bestaan relaties van allerlei aard
binnen netwerken: nevenschikkende of onderschikkende

relaties, relaties van strijd of samenwerking.
Symbolische structuren of ‘cultuurpatronen’ gaan over al dan
niet geïnstitutionaliseerde opvattingen: waarden en normen,
doelstellingen en verwachtingen. Waarden zijn collectieve
opvattingen over wat wenselijk is, zoals over het goede en het
kwade of over wat mooi is of lelijk. Normen zijn collectieve, meer
of minder bindende gedragsregels, zoals wetten en reglementen
of beleefdheidsregels. Ook deze opvattingen sturen het
handelen van mensen, zeker als ze ‘geïnstitutionaliseerd’ raken
– dat is: zich ontwikkeld hebben tot instituties, gevestigde en
grotendeels gewaardeerde manieren waarop het sociale leven is
georganiseerd. We hebben het dan over het huwelijk, de school,
de jaarlijkse vakantie, de godsdienst.
Ontstaan
Positie en rollen als student of
prof binnen de onderwijsrelatie
binnen een groot onderwijsnetwerk, zoals een hogeschool
of een universiteit.
…
Zie ons schema dat wij besproken
hebben onder deze tabel. Daar zie
je twee complementaire patronen
of structuren.
Die PATRONEN EN STRUCTUREN staan in voortdurende
wisselwerking met het sociaal handelen. Patronen en structuren
zijn tegelijk de min of meer vaste resultaten van dat sociaal
handelen, maar ze zullen op hun beurt dat sociaal handelen
sturen. Handelen is enkel sociaal handelen voor zover het
rechtstreeks of onrechtstreeks wordt beïnvloed door het
handelen van anderen. Het is deze sociale bepaaldheid van het
handelen die de bijzondere belangstelling van de sociologen
wekt.
Wanneer is ‘een’ patroon (de wijze van (samen)leven) ontstaan? 
Zo heeft bv. de Franse Revolutie of de industriële revolutie de
‘organisatie’ van de maatschappij grondig gewijzigd.

Van
feodale
driestandenmaatschappij naar industriële
maatschappij.
Van industriële naar een
kennismaatschappij (ICT).
8

Voortbestaan
Welke (sociologische) processen en/of mechanismen binnen
een samenleving sturen enige stabiliteit en dus continuïteit?
Veranderen
Temporeel (historisch) zien wij veranderingen in de wijze van
samenleven of de ‘organisatie’ van de samenleving of nog in de
patronen. Vandaag hebben wij andere patronen dan 50 jaar
geleden. Dus ‘dynamiek’ en begrijpen van deze (r)evoluties is
een aandachtspunt voor het oog van de socioloog.
Interactie met
patronen en
structuren
Menselijk handelen / gedrag dient te passen binnen het
temporele en sociaal ruimtelijk kader (etnie, klasse, …). De
sociale feiten (voorgegeven, extern aan het individu, dwingend,
objectief) sturen (sociaal) gedrag en bij afwijking geeft een
maatschappij een corrigerend signaal (sociale controle,
disciplinering …).
DE samenleving en de diverse (samenlevingsverbanden) waar
wij gewild (of niet bewust) ‘lid’ van zijn. Mensen zijn (onbewust)
‘social beings’), ongeacht of ze dit willen. Dit zorgt wel voor
verwacht en dus voorspelbaar gedrag en voorspelbare reacties
van je medespelers. EN dat geeft zekerheid.
Object?
Van een kostwinnersgezin naar
een tweeloopbaan model
Onderwijs (socialisatie), sociale
controle,
collectieve
rituelen,
conflictoplossing,
instituties,
‘conscience collective’, solidariteit
…
9
 Impact ICT, zoals vandaag het
tijd en plaats onafhankelijk
werken mogelijk is.
 Wijze
van
samenleven
(huwelijk (met de ring om de
vinger)
of
samenwonen
(heteroseksueel of als ‘holibi’?)
 …
 Arbeidsmarktopportuniteiten
zijn mede gestuurd door etnostratificatie
(positie
als
allochtoon of autochtoon).
De diverse netwerken en hun
cultuur die ‘eigen’ zijn en onze
positie,
rol,
status,
richting
gevende
waarden, normen als
‘social being’ sturen ons handelen.
Zoals jij die wil slagen, nu studeert.
Het schema dat de twee patronen of structuren geeft, die het sociaal handelen van mensen (als ‘social being’) stuurt.
10