King Size 1 Maya getallen Hier ergens in Centraal Amerika tussen het jaar 300 en jaar 900. De Maya’s gebruikten drie symbolen om getallen op te schrijven. Een “schelpje” is 0, een stip betekent 1 en een streep betekent 5. Met deze drie symbolen konden ze alle getallen schrijven. Hieronder zie je de getallen 0 tot en met 19 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2 5 5+ 12 4+2=6 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 5 samen wordt streep Opdracht 1 Doe zelf de twee onderstaande sommen De a. b. c. + + + = ? = ? = d. = ? − FOUT! Hier staat geen 20 ! ! ? e. + = ? − + = ? = ? f. Maya’s gebruikten bij het schrijven van getallen het symbool voor nul. Het getal 20 wordt niet geschreven als 4 strepen, maar als een symbool 1 voor nul en daarboven een 1. Hoe zit dat? Wij gebruiken een 10-tallig of decimaal stelsel. De Maya’s gebruikten een 20-tallig stelsel. Zoals wij in een getal een plekje hebben voor de eenheden en de tientallen, hadden de Maya’s een plekje voor de eenheden en de twintigtallen. 4 x 10 = 40 6x 1= 6+ 46 Dus 6x 1= 6+ eenheden 20 tallen 46 20 tallen 20 eenheden 0 het getal 20 tallen2 x 20 = 40 20 20 tallen word 20 t geschreven als één twintigtal en nul eenheden. De nul wordt dus, net als bij ons, gebruikt om een lege plek aan te geven. Opdracht 2 a. Welke twee getallen staan hiernaast? b. Tel de twee decimale getallen bij elkaar op, door ze onder elkaar te zetten. c. Schrijf het antwoord van de som als Maya getal. d. Beschrijf hoe zouden de Maya’s deze som hebben berekend? Opdracht 3 Wat komt er uit de onderstaande som? Omcirkel het juiste antwoord. A. 2 B. C. Opdracht 4 a. Maak de som 17 + 3 met Maya getallen. 17 + Hiernaast is al een begin gemaakt. Let op: de plek 20 tallen van de 20-tallen en eenheden moeten duidelijk 1-heden boven elkaar staan. b. Maak nu ook de sommen 17 + 4 = 21 + 54 = 17 + 5 = 117 + 5 = Opdracht 5 In ons 10-tallig stelsel kennen we 1-heden, 10tallen, 100- ... tallen, 1000 - 100 - 10 - 1- tallen tallen tallen heden 1000-tallen, enz. a. Welke ...-tallen kwam er bij de Maya’s boven de 20-tallen? En daarboven? .... tallen .... tallen 20 tallen 1-heden b. Welk twee getallen staan hierboven? c. Bereken de optelling van deze getallen op twee manieren: ► zoals de Maya’s dat zouden hebben gedaan ► door de decimale getallen onder elkaar te zetten d. Komt er hetzelfde uit? opdracht 6 Verzin nu zelf een paar Maya optelsommen. 3 3 = King Size 1: Maya getallen Opdracht 1 + = + = g. j. k. − = − = h. + = + i. = 20 zie opmerking Bij opdracht f : Het getal 20 werd bij de Maya’s niet als 4 strepen geschreven maar als Opdracht 2 a. b. 23 66 66 23 89 c. + = + d. De eenheden worden bij elkaar geteld en de 20-tallen worden bij elkaar opgeteld Opdracht 3 A is het goede antwoord. 4 Opdracht 4 + 17 + 3 = 20 = + = 17 + 4 = 21 + = 17 + 5 = 22 + = + = 21 + 54 = 75 117 + 5 = 122 5 Opdracht 5 In ons 10-tallig stelsel kennen we 1-heden, 10-tallen, 100-tallen, 1000-tallen, enz. ... a. 1000 - tallen 100 - tallen 10 - tallen 1 - heden Bij het decimale stelsel wordt elke positie (naar links) 10 x zo groot. Bij de Maya’s werd elke positie naar boven 20 x zo groot. Dus 400 = 20 x 20, 8000 = 20 x 20 x 20, ... x 20 8000 tallen 400 tallen x 20 x 20 20 tallen 1-heden b. 8000 + 1200 + 240 + 9 = 9449 en 8000 + 2400 + 20 + 5 = 10425 c. Zie hiernaast 9449 10425 19874 d. Ja, want 2 x 8000 + 9 x 400 + 13 x 20 + 14 = 19874 6