Gas eruit, Warmte erin? Warmte is Hot NSTT, Delft Kees Everse 16 maart 2017 Kenmerken van de warmte(net)wereld Al een lange historie: Utrecht 1923 Geen positief imago Eind 20e eeuw kwam de 2e generatie, aangesloten op restwarmte van gas- en afvalcentrales 3e generatie, aangesloten op duurzame bronnen: Geothermie Biomassa WKO PVT Power2Heat 2 4e generatie dient zich aan: TPA, Multisource-grids 16 maart 2017 De uitdagingen waar we voor staan 3 16 maart 2017 Schone energie maakt het net instabiel 4 16 maart 2017 De uitdagingen waar we voor staan Aardbevingen als gevolg van grootschalige gaswinning Gaswinning is eindig of worden we afhankelijk van Rusland..? Energieakkoord: 2020: >14% RE; 2023: >16% RE Klimaatakkoord Parijs 2015: temperatuurstijging max. 1,5°C Grote mismatch RE opwek (wind, zon) afname Woningen moeten van het gas af: ➢ ➢ ➢ 5 16 maart 2017 Amsterdam aardgasloos 2050 Den Haag 2040 Klimaatneutraal Utrecht 2030 Energieneutraal Sustainable Energy - trends 6 Veranderende rollen in energiesector Andere marktmodellen (Ultradiepe) geothermie (W/K & E) Smart grids multi source (<W; >E) third party access Verduurzaming bestaande bouw Lokale opwekking van W & E Energie opslag (W/E) LT-netten Co-siting Bio-Based Economy (BBE) Performance contracts Waterstof 16 maart 2017 Ontwikkelingen Warmtenetten Warmterotonde Zuid-Holland: Restwarmte Europoort – Den Haag - Westland - Leiden – Dordrecht - Zoetermeer Metropool Regio Amsterdam: Afval- en gascentrales – Amsterdam – Almere – Zaanstad – IJmuiden - Haarlem Warmtestad Groningen: Geothermiebron naar Universiteit en woningen Stadsregio Arnhem – Nijmegen: ARN & AVR Groene Net Limburg: BES & Chemelot – Sittard - Maastricht 7 16 maart 2017 Ambitie Den Haag 8 16 maart 2017 Warmterotonde Zuid-Holland 9 16 maart 2017 10 10 16 maart 2017 Metropool Regio Amsterdam 11 11 16 maart 2017 Ontwikkeling Regionaal Warmtenet Gelderland 12 16 maart 2017 Actuele ontwikkelingen – Het Groene Net 13 16 maart 2017 Wat zijn de processtappen? PROJECTONTWIKKELINGSFASE Warmte Kansen kaart Work shops Warmte potentie studie Master plan VOORBEREIDINGSFASE Business analyse Workshops Business case Engineering UITVOERINGS & EXPLOITATIE FASE Realisatie Nauwkeurigheid Concept plan: +/- 40% Selectie Prospects 14 16 maart 2017 VO: +/- 20% Go/No Go DO: +/- 10% Go/No Go +/- 0-5% Go/No Go Warmtekansen per budgetfase Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 Provincie, Gemeente, stakeholder Marktpartijen, Provincie/gemeente Marktpartijen Marktpartijen Validatie Business case Engineering &Tender Warmtepotentie studie * Inzoomen op adresniveau * Categorisering verbruikers * Bepaling gasverbruik * Bepaling tariefgroep * Bepaling warmte-inkomsten * Bepaling vollasturen/vermogen * Bepaling vastrechtinkomsten Masterplan Business analyse * Warmtenetstructuur * Bepaling capaciteit * CAPEX/OPEX 15 16 maart 2017 Workshop 1 Laaghangend fruit Business case Workshop 2 Amsterdam Noord connected to AEB Amsterdam- Noord Westpoort Hemweg Primary heat grid AEB – A’dam Noord “Noorderwarmte” Temporary heat only boilers 16 16 16 maart 2017 Kees Everse Projectmanager/Business Developer Warmtenetten Voorzitter Werkgroep Innovatie & Techniek Warmtenetwerk 17 Expertise op het gebied van: Pipelines; District Heating; Duurzame Energie; Business Case studies; CO2-transport; Project- & procesmanagement; Stakeholdermanagement Permitmanagement; Contractmanagement; Ondergrondse Infrastructuur. 16 maart 2017 Lender Technical Advisor Warmtestad, Groningen Projectmanager 20 km warmtetransportnet Amsterdam-Noord, NUON Business Development Ecovat Energy Storage Systems® Warmtepotentiestudie regio Arnhem-Nijmegen EPC-Contractmanager WarmCO2 project; inzet van restwarmte en CO2 voor duurzame glastuinbouw Due Diligence Groene Net, Limburg Project manager/consultant haalbaarheidsstudie duurzaam warmtenet, gemeente Enschede Project manager CO2 netwerk tbv duurzame tuinbouw Vierpolders, OCAP/Linde Gas Business Development Biogas/Groen Gas netwerk Noord-Oost Polder, Provincie Flevoland Projectmanager warmtenet Ede vanuit Biomassacentrale Consultant warmtenetten voor Brabant Water/Hydreco Projectleider onderzoek naar klimaatbestendigheid van de nationale netwerken, Planbureau voor de Leefomgeving Participant in onderzoeksprogramma CATO-2, CO2 Afvang, Transport & Opslag Track-record RHDHV Strategisch adviseur Amsterdam ‘Naar een stad zonder aardgas’ LTA Warmtestad Groningen STEP: pilotproject hergebruik gasput voor geothermie Warmte/Koude Strategie en Organisatie Rotterdam Noorderwarmte Amsterdam Programmamanager Energiebedrijf VU/VUmc Warmtebuffer Diemen Warmtepotentie studie Stadsregio Arnhem-Nijmegen Branche Organisatie Zeehavens: Actieplan Energie / Roadmap Biobased Ports Stoomlevering IJmond TATA – Crown van Gelder Warmtekansenkaart Provincie Drenthe – Friesland – Groningen Conditionering Leiding door Midden, Eneco 18 16 maart 2017 in vogelvlucht 19 19 16 maart 2017 Expertise Duurzame Warmte Warmteplannen/beleidsvisies Warmtescans Haalbaarheidsstudies Business case analyses/Validatie Business Model Due Diligence onderzoek (LTA) Deskundige (ultra diepe) geothermie Variantenstudies Multicriteria analyses Stakeholdermanagement Proces-/Projectmanagement Risk/Legal/Permits/CAPEX Engineering (PLE) Tendering ESCO’s Contractmanagement Restwarmteonderzoek Prestatiecontracten Deskundige warmtewet iov Autoriteit Consument en Markt (ACM) 20 16 maart 2017