Inhoud - Digischool

DE GOD VAN DE ONDERWERELD
Inleiding:
M:
Dit werkstuk gaat over de God van de Onderwereld.
We hebben het over 3 verschillende geloven welke alle drie hun eigen god hebben met hun
eigen verhalen.
De geloven die wij hebben uitgezocht zijn : de Romeinen/Grieken, de Egyptenaren en de
Azteken
De reden dat we de Romeinen en de Grieken bij elkaar hebben gevoegd is dat de Romeinen
veel van de Grieken hebben afgekeken op geloofsgebied en de verhalen dus bijna identiek
zijn, op de namen na dan.
Wij geven een beschrijving van elke god en hebben er van elke god een verhaal uitgepikt
waar hij in voorkomt.
Ook bespreken we de Onderwereld zelf.
Hierin geven we eerst een beschrijving van de onderwerelden zoals deze in de drie
godsdiensten beschreven zijn.
Daarna geven we nog een algemene beschrijving van de Onderwereld.
Dus over dingen die in elk verhaal staan.
Hades:
M:
Hades is de Griekse God van de Onderwereld, ook wel "Tartarus" genoemd.
Zijn Romeinse naam is Pluto of Dis.
De naam Hades betekend “de onzichtbare”, deze bijnaam kreeg hij omdat hij, na de strijd met
de titanen, een helm kreeg waarmee hij onzichtbaar kon worden.
J:
Toen Kronos zijn vader, Ouranus, de macht over de wereld had ontnomen, gooide hij hem in
de onderwereld.
Zijn vader was woedend en vervloekte hem, de vloek hield in dat Kronos hetzelfde zou
overkomen als wat hij zijn vader had aangedaan, hij zou door zijn kinderen van de troon
worden gestoten.
Kronos trok zich hier niets van aan en ging regeren over de wereld.
Hij trouwde met zijn zuster Rhea, en kregen samen een zoon, Hades.
Kronos, die toch wel bang was geworden dat zijn vader gelijk had, at zijn zoon uit voorzorg
op.
Dit deed hij met alle kinden die Rhea hem schonk totdat Rhea een list verzon.
Toen hun zoon Zeus werd geboren, wikkelde Rhea een steen in doeken en gaf deze, in plaats
van Zeus, aan haar man.
Haar man, die ervan uitging dat het zijn zoon was, at de steen op.
Hierdoor kon Zeus, die Rhea op aarde had achtergelaten, afgesloten opgroeien.
Toen Zeus sterk genoeg was ging hij woedend naar zijn vader en stootte hem van zijn troon.
Hij gaf zijn vader een drankje waardoor Kronos al zijn kinderen, die hij dus had opgegeten,
weer opbraakte.
Zeus smeet Kronos in de Tartarus, de ergste plek in de onderwereld, en maakte een nieuwe
woonplaats boven op de berg Olympus.
De Titanen, die aan de kant van Kronos stonden, kwamen in opstand tegen de nieuwe
heerschappij van Zeus.
Deze strijd tussen Zeus en de Titanen heet de Strijd heet de Strijd der Titanen.
M:
Zeus liet Hades de Klyklopen, een ander soort reuzen, bevrijden die door Kronos in de
onderwereld waren gezet.
Als tegenprestatie moesten de Klyklopen, die goede wapenmakers waren, een wapen voor
Zeus smeden dat hem onoverwinnelijk maakte.
Ze ontwierpen bliksemschichten voor Zeus, en na een lange strijd wonnen de Goden van de
Olympus en zette Zeus de Titanen in de onderwereld.
Na de Stijd der Titanen kreeg Hades, als dank dat hij hen had vrijgelaten, van de Klyklopen
een helm waarmee hij onzichtbaar kon worden.
Na de overwinning op de Titanen en de Giganten was het eerste wat Zeus deed met zijn beide
broers Poseidon en Hades de Heerschappij van de aarde te verdelen.
Dit gebeurde door middel van loting.
De wateren werden het rijk en de woonplaat van Poseidon, Zeus kreeg de oppermacht over de
hemel en aarde en Hades kreeg de onderwereld, waar de doden wonen.
De Onderwereld lag in het verre Westen, aan de rand van de wereld.
Hades is het meest bekend door de mythe van de ontvoering van Persephone, die uiteindelijk
zijn vrouw werd.
Hades is twee keer verliefd geweest.
De een was zijn vrouw Persephone, de ander waar hij verliefd op werd was Minthe, een
Nimf, welke besliste of iemand naar de hemel of naar de hel ging.
Toen Persephone erachter kwam werd zij verschrikkelijk jaloers en veranderde Minthe in een
kruid dat men "mint" noemt.
Hades verliet nauwelijks de Onderwereld en mocht nooit op Olympus komen.
Hij is een verschrikkelijk god maar zeker geen kwaadaardige.
J:
Het verhaal van de helm van Hades:
Hades kreeg deze helm dus na het bevrijden van de Kyklopen na de Strijd de Titanen.
Hij hield zijn helm niet alleen voor zichzelf, maar leende hem ook wel eens uit.
Onder andere aan Perseus, welk Medusa wilde verslaan.
Perseus kreeg van Athena zijn schild, van Hermes zijn vleugelschoenen en zwaard en van
Hades zijn toverhelm.
Om te weten te komen waar Medusa was moest Perseus eerst naar de Graiai, dit waren drie
heksen welke met zijn drieën een oog en maar een tand deelden.
Perseus bond zijn gevleugelde schoenen om en vloog zijn avontuur tegemoet.
Helemaal in het Noorden vond het de Graiai in hun grot.
Hij deed zijn helm op waardoor hij onzichtbaar werd en daalde neer in de grot.
De heksen waren aan het ruziemaken om het enige oog dat zij bezaten.
Op een goed moment wist hij het oog van de heksen te stelen en waardoor hij de heksen in
zijn macht had.
Hij zette zijn helm af en werd weer zichtbaar en zei tegen hen dat hij het oog alleen maar
terug zou geven als zij hem vertelde waar Medusa woonde.
Omdat ze geen andere keus hadden deden de heksen wat Perseus vroeg en Perseus, op zijn
beurt, gaf het oog aan hen terug.
Toen Perseus Medusa vond moest hij een list bedenken om haar blik te vermijden want anders
zou hij in steen veranderen.
Hij pakte Athena's schild en ving het spiegelbeeld op van drie afschuwelijke monsterlijke
vrouwen. Op hun hoofd kronkelde slangen en zij lagen te slapen.
Met het spiegelbeeld van Medusa in zijn schild, pakte hij zijn zwaard en sloeg het
hoofd af van de monsterlijke vrouw.
J:
Persephone:
De Griekse koningin van de onderwereld. Zij was de vrouw van Hades.
Persephone was de mooie dochter van Zeus en Demeter, de godin van de aarde.
Uit bezorgdheid voor haar veiligheid verborg Demeter Persephone op Sicilië, maar de god
van de onderwereld, Hades, wist haar schuilplaats te vinden.
M:
De ontvoering van Persephone:
Toen Persephone nog erg jong was, stemde Zeus zonder Demeter te raadplegen toe in haar
huwelijk met Hades, de koning van de onderwereld.
Enkele jaren later was Persephone met de dochters van Oceanus bloemen aan het plukken.
Toen zij bukte voor een prachtige narcis, spleet de grond uiteen en kwam Hades tevoorschijn,
in een wagen getrokken door blauwzwarte hengsten.
In een oogwenk had hij haar te pakken en voerde haar mee naar zijn sombere koninkrijk.
Toen Demeter had vernomen dat haar dochter was verdwenen, begon zij een speurtocht over
de aarde met twee brandende fakkels in haar handen.
Zij wilde evenals Persephone, die wegkwijnde in de onderwereld, en niet wilde eten nog
baden.
Planten verwelkten, dieren verkommerden en de mensen stierven.
Uiteindelijk kwam Demeter de aardgodin Hecate tegen, en Hecate over de ontvoering
vertelde.
Hecate bracht Demeter naar de zonnegod Helios, die vertelde dat Persephone koningin van de
Onderwereld was.
Demeter kwam pas tot bedaren na ingrijpen van Zeus, die haar opdroeg het huwelijk te
aanvaarden.
Na overleg kwamen ze tot de volgende oplossing:
Net zoals het koren, moest Persephone de ene helft van het jaar naar de onderwereld naar haar
man Hades en de andere helft van het jaar naar haar moeder Dementer, hierdoor word
Persephone word ook wel Kore genoemd.
Als Persephone naar hades ging werd haar moeder zo ongelukkig dat alles verdorde en de
dieren zich niet meer voortplanten.
De andere helft van het jaar mocht Persephone dan weer naar haar moeder, waarna zij weer
gelukkig was en alle planten weer begonnen te bloeien en de dieren zich weer gingen
voortplanten.
Dit geeft een verklaring voor de jaargetijden.
De mythische verklaring voor de gedwongen terugkeer van Persephone naar de Onderwereld
was dat Hades haar, voordat ze de Onderwereld mocht verlaten, een granaat appel liet eten,
wat bekend stond als voedsel voor de doden, waardoor ze gedwongen was elk half jaar naar
de onderwereld terug te keren.
Zo is Persephone de vrouw van Hades geworden en de Koningin van de Onderwereld
M:
Osiris:
We hebben het tot nu toe alleen maar gehad over de Griekse/ Romeinse god van de
onderwereld.
Maar er zijn natuurlijk meer volkeren die een god van de onderwereld hadden.
De meest bekende is waarschijnlijk wel Osiris, de Egyptische god van de onderwereld.
J:
Osiris, de egyptische tegenhanger van Hades, een zoon van de Egyptische goden Geb en Nut,
was oorspronkelijk een natuurgod die de kringloop van de vegetatie symboliseerde.
Later werd hij de god van de doden.
Bij zijn geboorte kreeg hij de titel, alomvattende heerser.
Osiris, een rijzige, knappeverschijnig, werd koning van Egypte en zijn vrouw Isis werd
koningin.
Hij leerde de mensen brood en wijn te maken en zag toe op de bouw van de eerste tempels.
Ook bouwde hij steden en zorgde hij voor rechtvaardige wetten.
Toen Egypte aldus een beschaafd land was geworden, ging Osiris op reis en bracht overal
waar hij kwam de beschaving.
Zijn succes kwam grotendeels voort uit zijn geweldige charisma.
Bij zijn terugkeer in Egypte werden er vele feesten te zijner ere gehouden.
Osiris jongere broer Seth werd intussen hoe langer hoe jaloerser op hem en beraamde een
boosaardig plan.
Hij nodigde Osiris uit voor een feest, waar hij de gasten een prachtige sarcofaag presenteerde,
wie erin zou passen, zou hem krijgen.
Osiris probeerde de kist en meteen spijkerde Seth de deksel dicht.
Hij smeet de sarcofaag in de Nijl en uiteindelijk spoeldede kist in Byblos aan land.
Volgens andere varianten doodde Seth Osiris nadat hij zichzelf in een krokodil dan weleen
stier had veranderd.
Toen Isis vernam wat er met haar man en broer was gebeurd, spoorde ze zijn lichaam op.
Ze bracht het terug naar Egypte en verborg het in een moeras.
Maar Seth vond het en hakte het in veertien stukken.
Isis zocht de stukken, zette ze weer in elkaar en blies met behulp van een magisch ritueel
Osiris nieuw leven in.
Osiris was evenwel zo teleurgesteld in zijn broer, dat hij zich terugtrok uit het leven en over
de doden in de onderwereld ging regeren.
M:
Isis, de vrouw van Osiris, kreeg een zoon, Horus genaamd.
Zij moest vluchten voor Seth, want die wilde Horus vermoorden.
Als je goed naar Horus kijkt, zie je dat zijn linkeroog beschadigd is.
Dit komt door een gevecht dat Horus met Seth heeft gehad.
Om in het dodenrijk te komen, moest je eerst naar Osiris.
Hij besliste samen met 42 rechters over je lot.
Er werden vragen over je leven gesteld.
Bijvoorbeeld "Heb je iemand vermoord ?" of "Heb je iemand bedrogen ?"
Je moest antwoorden met "ja" of "nee".
Ondertussen werd je hart gewogen op een weegschaal.
Aan de ene kant van de weegschaal lag je hart, en aan de andere kant de "veer van de
waarheid"
Als je loog tegen Osiris, raakte de weegschaal uit balans.
Als dat gebeurde, werd je opgegeten door Ammit, een vreselijk monster met de kop van een
krokodil, het lijf van een leeuw en poten van een nijlpaard.
Zij werd ook wel de Godin van de Onderwereld genoemd.
Alle antwoorden die je gaf, werden opgeschreven door Thoth.
Als de weegschaal in balans bleef en je had goed geleefd, mocht je naar de "eeuwige velden",
anders werd je dus opgegeten door Ammit.
Anubis bediende de weegschaal en bracht je naar Osiris.
M:
Mictlantecuhtli (Miek-tlan-tee-koehw-tli):
Mictlantecuhtli (Miek-tlan-tee-koehw-tli), de Azteekse god van de Onderwereld.
Hij is de derde die wij beschrijven.
Hij doet, als je naar het plaatje kijkt denken aan de Egyptische Ammit, maar hij is toch weer
een heel ander persoon.
J:
Mictlantecuhtli (Miek-tlan-tee-koehw-tli), 'God van de Dood', regeerde over Mictlan, de
Onderwereld.
Deze was verdeeld in negen lagen.
Een reis door Mictlan was zeer gevaarlijk en diegene die een natuurlijke dood gestorven
waren werden daardoor dikwijls vergezeld door een hond die hen de weg moest wijzen.
Mictlantecuhtli (Miek-tlan-tee-koehw-tli) werd vaak omringt door vleermuizen met in hun
klauwen hoofden van de doden mensen.
Zelf heeft hij alleen een schedel als hoofd.
De god werd aanbeden door middel van offers.
Het offer voor Mictlantecuhtli (Miek-tlan-tee-koehw-tli) waren huiden van gevilde mensen.
Natuurlijk had Mictlantecuhtli (Miek-tlan-tee-koehw-tli) ook een vrouw.
Zij heette Mictlantecihuatl (Miek-tlan-tee-ki-huatl) maar verder is er vrij weinig over haar
bekend.
Een verhaal waar Mictlantecuhtli (Miek-tlan-tee-koehw-tli) in voorkomt is het verhaal van de
wedergeboorte van de mensen.
M:
De wedergeboorte van de mens:
Een mythe zegt dat Quetzalcoatl verantwoordelijk was voor de terugkeer van de mens op
aarde.
Daarvoor moest hij eerst afdalen naar de Onderwereld, om de resten van hun voorgangers uit
de Vierde Zon op te sporen.
De beenderen die in handen waren van de sluwe, bezitterige Mictlantecuhtli (Miek-tlan-teekoehw-tli).
Toen hij daarin geslaagd was, ging Quetzalcoatl met zijn buit naar de mythische plaats
Tamoanchan, het "Land van de Mistige Hemel".
Daar vermaalden de andere goden de beenderen als maïs fijn.
Daarna bevochtigden ze het beendermeel met hun eigen bloed en van het kleverige deeg
boetseerden ze mensen.
De jonge mensen werden in Tamoanchan door de goden verzorgd tot ze groot genoeg waren
om op eigen kracht naar het aardoppervlak te vertrekken.
J:
De Onderwereld:
De onderwereld is in elk geloof anders.
Maar in elk verhaal zijn er wel overeenkomsten.
Wij zullen de drie onderwerelden in de drie geloven apart behandelen.
De Hades, de Doeat en de Mictlan.
Uiteindelijk zullen we proberen een algemene onderwereld schetsen.
J:
DE HADES:
De Griekse onderwereld.
Deze staat Model voor de Onderwereld die wij het beste kennen.
Het meest opmerkelijk is de naam van de Onderwereld.
Deze is namelijk dezelfde als de naam van de God die over de Onderwereld heerst.
M:
De onderwereld noemen de Grieken de Hades.
Je kan de onderwereld bereiken via o.a. de middelste zuidkaap van de Peloponnesos en ook in
het uiterste westen, voorbij de Straat van Gibraltar.
Alleen Hermes, die de zielen van de doden van de aarde naar de onderwereld brengt, heeft
zijn eigen weg.
Wanneer iemand dood gaat word bepaald door de Graiai, eerder besproken bij het verhaal
over Perseus.
Dit zijn 3 heksen zusters die dus met zijn drieën een oog en een tand delen.
Zij hebben van ieders leven een draad.
Als ze deze draad door knippen zal diegene dood gaan.
Iedereen is afhankelijk van de Graiai, zelfs Zeus kan doodgaan als zij zijn levensdraad
doorknippen.
Maar de Graiai zijn Zeus goed gezind.
Door een donkere gang voert Hermes de schimmen naar de schemerige oever van de Styx, de
breedste rivier van de Onderwereld.
Styx betekent: de afschuwwekkende, of: Haat.
Een paar vertakkingen van deze rivier zijn Acheron, Phlegeton en Cocytus.
Zij betekenen smart, branden en klagen.
J:
De veerman Charon brengt de doden naar de overkant .
Voor zijn diensten moet hij worden betaald met een obool, een Griekse munt die men bij de
doden onder de tong legt.
Als iemand geen obool had of niet was begraven mocht Charon hem niet naar de overkant
brengen.
Deze schimmen bleven dan eeuwig langs de oever van de Styx zwerven en zouden nooit rust
kunnen vinden.
Cerberus, een driekoppige hond met een giftige slang als staart, bewaakte de poort.
Met zijn woeste geblaf en zijn stinkende adem zorgt hij ervoor dat niemand durft te
ontsnappen en geen levende naar binnen durft te gaan.
Zijn de schimmen eenmaal binnen de poort van de Hades, dan moeten ze voor de drie
Rechters komen.
Dit zijn Mino, Rhadamanthys en Aiakos, zonen van Zeus, die wijze koningen op aarde waren
en nu oordelen over het aardse bestaan van de doden.
Wie niet goed of slecht heeft geleefd, en dat is bij de meeste het geval, word verwezen naar de
Asphodelos weiden.
Ze leiden er een vreugdeloos bestaan en kunnen niet meer denken en niet meer voelen en
weten ook niets meer van hun leven op aarde.
Dit komt omdat ze moeten drinken van de rivier de Lethe, de rivier der Vergetelheid.
Voor buitengewoon edele burgers en dappere helden is een beter lot weggelegd.
Zij mogen naar de Elysion, een heerlijk land wat door Zeus zijn vader , Kronos, word
beheerst.
Voor de boosdoeners was een ellendig lot wegelegd.
Zij moeten naar de Tartarus en worden gestraft door de Erinyen, de wraakgodinnen.
De Erinyen zijn Angstwekkende oude vrouwen in grauwe gewaden met hun hoofd
kronkelende slangen en vleermuisvleugels op hun rug.
Een aantal Griekse helden probeerde in de onderwereld te komen.
Eén van hen is Odysseus.
Hij zal er echter nooit arriveren, al slaagt hij er wel in iets van de Hades te zien.
Wie wel afdaalt in de Hades is Orpheus, die tevergeefs een poging waagt zijn geliefde
Euridice terug te halen.
Ook Heracles zou twee keer de reis naar de onderwereld ondernemen.
In de Hades leven, afgezien van diverse gestorven helden uit de Griekse mythologie, monsters
en demonen: gevleugelde doodsgeesten en vampier-achtige wezens.
J:
De Doeat
De Doeat,
Dit is de Egyptische onderwereld.
Er zijn bepaalde overeenkomsten met de Hades.
Maar deze zullen vanzelf duidelijk worden.
M:
De Doeat is de Egyptische onderwereld.
Via de sterren kon je deze onderwereld betreden.
In Piramides zijn schachten te zien die precies op de sterren Orion, die staat voor Osiris, en
Sirius, die staat voor Isis, gericht stonden.
Een andere kanaal werd gericht op Alpha Draconis, een gebied dat toen de poolster was.
Dit was dus waarschijnlijk de weg om naar de Doeat te gaan.
De weg werd bewaakt door Akar.
Hij wordt voorgesteld als een smalle strook land waarvan de beide uiteinden een
mensenhoofd of een leeuwenkop vormen.
Hij wordt ook afgebeeld als twee leeuwen met de rug naar elkaar gekeerd, waarvan de ene
kop naar het westen richt, waar de zon ondergaat, en de andere naar het oosten kijkt, waar de
zon uit de duisternis opkomt.
Dit duidt aan dat Akar de in- en uitgang van de onderwereld bewaakt.
Van de doden werd het hart op een weegschaal gelegd en gewogen, zoals eerder verteld.
De farao’s in de Doeat hadden een andere rol.
In de Doeat kreeg de farao als een nieuwe Osiris zijn menselijke mogelijkheden terug en kon
de magische spreuken uitspreken die hem zijn plaats tussen de gestorvenen konden doen
innemen.
Maar eenmaal tot een Osiris geworden, had de dode farao nog een missie waar heel de
voortgang van de Egyptische cultuur van afhing.
Hij moest een nieuwe Horus verwekken, die op aarde zijn taak zou voortzetten en die Osiris
zijn dood zou wreken op de machten van het kwaad
Net zoals dat eens volgens de Egyptische mythologie met de dode Osiris was gebeurd, werd
de dode met een kunstmatige fallus getooid en bevruchtte zo langs de magische weg zijn
gemalin in de sterren.
Negen maanden later wezen de sterren dan de nieuwe Horus aan, die als het ware incarneerde
in zijn opvolger, dus bezit van hem nam.
M:
Mictlan:
Ook de Azteken geloofden dat er een wereld na de dood was.
En ook zei geloofden dat je naar de Onderwereld zou gaan, de Mictlan, je zegt Miek-tlan.
Toch is de onderwereld van de Azteken heel anders als die van de Grieken of Egyptenaren.
J:
De Onderwereld van de Azteken heette de Mictlan.
Als een Azteek dood ging, werd er meestal ook een hond gedood, om de Azteek te begeleiden
naar de andere wereld. Ook werd er eten en drinken naast de dode Azteek gelegd, om te
overleven. De doden moesten namelijk de acht lagen van de onderwereld doorreizen om op de
eindbestemming te komen.
Elke deel van de Onderwereld zat vol met gevaren
Een bekende is de Wind van Messen, deze wind was zo hard dat hij het vlees van je botten af
kon scheuren.
Welgestelden konden zich beschermen met voorwerpen die hun familie hen meegaf om aan te
bieden aan de heer van de onderwereld.
Soms werden zelfs bedienden gedood, om eten aan de welgestelde te bereiden tijdens de reis.
De armen moesten zichzelf helpen, ze waren uitgerust met een kom water en enkele
bezittingen.
De reis duurt 4 jaar, dit is ook de tijd dat er om de doden gerouwd word.
Na vier jaar lopen en jezelf te hebben verweerd tegen de gevaren van de eerste acht lagen
kwam je bij de Mitclan, de negende en laatste laag.
Hier werd bepaald of je naar de Hemel of de Hel ging.
Bij de Azteken was de Onderwereld geen enge wereld vol dood en verderf, maar leek het
meer op het vagevuur van de Christenen.
Je moest proeven ondergaan en dan werd of je schuld kwijt gescholden en mocht je naar het
paradijs, of je moest naar de hel.
M:
De Algemene Onderwereld:
In de meeste verhalen over de onderwereld komen bepaalde aspecten voor.
Deze zitten in alle onderwereld verhalen en zijn kenmerkend voor de onderwereld.
In alle verhalen ziet de onderwereld zo uit:
J:
-Hij is omringt door bergen:
Hier bevind zich meestal de ingang van de onderwereld.
Hij is omringt door bergen zodat er moeilijk mensen van buiten naar binnen kunnen komen.
M:
-Een rivier met een boot met roeier:
De rivier scheid de aarde met de onderwereld.
De roeier brengt de doden naar de overkant en houd de overige mensen bij de onderwereld
vandaan.
J:
-Poorten met wachters
Dit is de tweede hindernis die een levende moet nemen om in de onderwereld te komen.
Bij de Grieken is deze wachter Cerberus, bij de Egyptenaren Akar en bij de Azteken zouden
we de acht lagen die de doden moeten doorzwoegen kunnen beschouwen als een poort
waarbij de gevaren de wachters zijn.
M:
En tot slot is er altijd een belangrijke boom, meestal een levensboom:
Een oud gebruik bij Christenen is het planten van een boom als er een kind word geboren.
De levensboom.
Ze geloofden dat als de boom dood ging, de persoon die met die boom verbonden was ook
dood zou gaan.
Je zou dit kunnen vergelijken met de Griekse Graiai.
De drie heksen zusters die van ieder levend wezen een draad hadden, de levensdraad.
Op het moment dat zij die draad doorknipten ging de persoon die met de draad verbonden was
dood.
EINDE