Klik hier - Congres Huiselijk Geweld

Huiselijk geweld in
internationaal perspectief
Margreet de Boer
Rights4Change
Riekje Kok
Tot 01-02-2013 bestuurder stichting Toevluchtsoord
Groningen en Drenthe
Inhoud
•
•
•
•
Wereldwijd: o.a. VN, CEDAW & GNWS
Europa: EU, Raad van Europa & WAVE
Verdrag van Istanbul
Discussie over belang en gebruik van
verdrag Istanbul
• Voorbeelden van internationale
samenwerking vanuit de
Vrouwenopvang/Federatie Opvang
Huiselijk geweld en de VN
Invalshoek:
Geweld tegen Vrouwen (VAW)
cq Gender Based Violence (GBV):
geweld gericht tegen vrouwen omdat ze
vrouw zijn, of geweld dat vrouwen
onevenredig treft
VN-structuren
• Algemene Vergadering – Resoluties
• CSW
• Secretaris Generaal: onderzoek,
campagnes
• Special Rapporteur VAW
• UN-Women
• Verdragen / verdragscomités, waaronder
CEDAW
Interessante websites VN
• Database VAW:
www.sgdatabase.unwomen.org
• Kenniscentrum:
www.endvawnow.org
• Campagne UNite to end VAW:
http://endviolence.un.org/
CEDAW
• Verdrag ter uitbanning van alle vormen
van discriminatie van vrouwen 1979 / 1991
• Geweld tegen vrouwen niet in tekst van
verdrag, MAAR
• Algemene Aanbeveling 19 (1992): VAW is
vorm van Discriminatie, valt daarom
binnen bereik verdrag
• Concrete aanbevelingen wat landen
moeten doen ter voorkoming en bestrijding
VAW
CEDAW
• Rapportageprocedure
• Concluding Comments CEDAW Comité
• Kritiek op Nederland vanwege
Genderneutrale aanpak HG en ontbreken
Nationaal Actieplan
2006: Rapport SG
Overzicht van benodigde interventie-strategieën:
• Wetgevings- en beleidskaders, o.a. nationaal actieplan
• Strafrechtelijke aanpak
• Juridische bescherming van slachtoffers
• Voorzieningen voor hulp en ondersteuning
• Veranderen van attitudes en gedrag; o.a. in m/v
verhouding; uitbannen stereotypen
• Capaciteitsversterking en training van professionals
• Onderzoek, dataverzameling en statistieken
Global Network of
Women Shelters
•Vision: An equal world
where women and their
children live free from
violence.
•Purpose: To unite the
women’s shelter
movement globally to
make change to end
violence against women
and their children.
Activiteiten
• Organisatie van twee wereldconferenties in Edmonton (Canada)
en Washington (VS). Derde is in voorbereiding.
• Jaarlijkse datacount: van zoveel mogelijk
vrouwenopvanghuizen in de hele wereld worden gegevens van
1 dag verzameld: aantal opgenomen vrouwen en kinderen,
aantal vrouwen en kinderen niet opgenomen vanwege plaats
gebrek etc.
• Stimuleren en ondersteunen van (6) continentale netwerken op
basis van indeling UN.
• Op de agenda: een rechtspersoon worden met een
transparante democratische structuur, zodat ook lidmaatschap
en (project) financiering mogelijk wordt.
Europa
EU: 28 landen
Focus op economie / vrij verkeer
Gender-equality: EIGE
Mensenrechten: FRA
subsidieprogramma Daphne (geweld tegen vrouwen en
kinderen)
Raad van Europa: 47 landen
Focus o.a. mensenrechten
EVRM / EHRM
Andere verdragen, waaronder Verdrag van Istanbul
Wat is het?
•Europees netwerk
vrouwen tegen geweld
(sinds 1996)
•Kantoor in Wenen
•Organisaties uit
landen zijn
aangesloten
Wat doet het?
•Jaarlijkse conferentie,
steeds in ander land
•WAVE observatory:
belangrijke zaken in
verschillende landen
•Projecten, bijv.
Evaluatie programma’s voor
daders
Capacity building in
Riskassessment and Safety
Management to protect high
risk victims
Verdrag van Istanbul
Verdrag van de Raad van Europa inzake het
voorkomen en bestrijden vn geweld tegen
vrouwen en huiselijk geweld
Istanbul 2011
Ratificatie door Nederland: 2014 (?)
Verdrag:
– afspraken tussen landen
– verplichtingen overheden
– rechten van burgers (Nederland:
rechtstreeks)
– toezichtsmechanisme: GREVIO
Aandachtspunt: gebondenheid lokale
overheden
Uitgangspunten verdrag (preambule):
– bereiken van de jure en de facto gelijkheid van
mannen en vrouwen is een van de sleutels tot het
voorkomen van geweld tegen vrouwen
– geweld tegen vrouwen is blijk van historisch ongelijke
machtsverhoudingen m/v
– geweld tegen vrouwen behoort bij mechanismen
waarmee vrouwen in ondergeschikte positie worden
gedwongen
– vrouwen en meisjes staan bloot aan grotere risico's
van gendergerelateerd geweld dan mannen
– huiselijk geweld treft vrouwen buitenproportioneel,
maar ook mannen kunnen slachtoffer HG zijn
– kinderen zijn slachtoffer van HG, ook als zij getuige
zijn
Doelstellingen verdrag (art. 1):
– vrouwen beschermen tegen alle vormen van geweld;
– geweld tegen vrouwen en HG voorkomen, vervolgen
en uitbannen;
– Bijdragen aan uitbanning discriminatie vrouwen en
bevorderen wezenlijke gelijkheid m/v, o.a. door
versterken eigen kracht vrouwen
– opzetten kader voor beleid en maatregelen ter
bescherming van slachtoffers;
– Bevorderen internationale samenwerking
– ondersteuning bieden aan organisaties en instanties
Kernverplichtingen van de Staat (art 5):
1. overheid en degenen die namens overheid
optreden mogen zelf geen daden van geweld
tegen vrouwen plegen
2. nemen van wetgevende en andere
maatregelen om de vereiste zorgvuldigheid in
acht te nemen bij het voorkomen, onderzoeken,
bestraffen en bewerkstelligen van herstel na
daden van geweld (VAW en HG) die worden
gepleegd door actoren buiten staatsapparaat
('due diligence')
Verplichting tot voeren van genderbewust
beleid (art 6):
de partijen verplichten zich een genderperspectief te
hanteren bij de uitvoering en toetsing van de gevolgen
van de bepalingen van dit verdrag en effectief beleid ten
behoeve van de gelijkheid van mannen en vrouwen te
implementeren evenals de bevordering van de eigen
kracht van vrouwen.
Uitwerking van kernverplichtingen in meer
gedetailleerde verplichtingen: art. 7 t/m 64
Overzicht verplichtingen
Niet uitputtend, focus op wat relevant is voor
gemeenten: algemene maatregelen, preventie en
hulpverlening
Algemene verplichtingen
– toewijzen passende financiële middelen en personeel
voor adequate implementatie (art. 8)
– ondersteunen werkzaamheden non gouvernementele
organisaties en maatschappelijk middenveld (art. 9)
– aanwijzen van een of meer officiële organen die
verantwoordelijk zijn voor coördinatie, implementatie,
toezicht op en toetsing van beleid/maatregelen (art. 10)
– verzamelen van uitgesplitste relevante statistische
gegevens over prevalentie en ondersteunen van
onderzoek naar oorzaken en gevolgen, frequentie en
veroordelingspercentages en doeltreffendheid van
maatregelen tav alle vormen van geweld die vallen onder
verdrag (art. 11)
Verplichtingen mbt preventie:
– maatregelen gericht op verandering attitude en gedrag
gebaseerd op stereotype rolpatronen (art. 12-1)
– ook mannen en jongens actief betrekken bij uitbannen
HG/VAW (art. 12-4)
– programma's en activiteiten ter bevordering van eigen
kracht van vrouwen (art. 12-6)
– bewustwordingscampagnes (art 13)
– aandacht in onderwijs(materiaal) voor
gendergelijkheid, stereotypen, geweldloze
conflictoplossing, (art 14)
– passende training van beroepskrachten die te maken
hebben met plegers of slachtoffers HG/VAW over o.a.
voorkomen, signaleren, gender, voorkomen herhaald
slachtofferschap (art 15)
– programma's pleger-behandeling (art. 16)
Bescherming en ondersteuning
slachtoffers
Maatregelen moeten (art 18):
– gebaseerd zijn op gendergerelateerd begrip van
VAW/HG
– mensenrechten en veiligheid slachtoffer centraal
stellen
– gebaseerd zijn op integrale aanpak met oog voor
systeem
– gericht zijn op voorkomen herhaald slachtofferschap
– gericht zijn op eigen kracht en economische
zelfstandigheid van vrouwen
– toegesneden zijn op specifieke behoeften kwetsbare
personen, waaronder kinderen
Dienstverlening mag niet afhankelijk zijn van
aangiftebereidheid slachtoffer
Bescherming en ondersteuning
slachtoffers
Slachtoffers moeten (zo nodig) toegang hebben
tot (art. 20):
– juridisch advies
– psychologisch advies
– financiële ondersteuning
– huisvesting
– onderwijs
– training/ondersteuning bij vinden werk
– gezondheidszorg
– maatschappelijke hulpverlening
Bescherming en ondersteuning
slachtoffers
Er moeten ook specifieke voorzieningen zijn:
– gespecialiseerde dienstverlening voor slachtoffers van
HG/VAW (art. 22-1)
– in vrouwen gespecialiseerde hulpverlening aan
vrouwelijke slachtoffers en hun kinderen (art. 22-2)
– voldoende opvangplaatsen voor slachtoffers, in het
bijzonder voor vrouwen en hun kinderen (art. 23)
– gratis telefonische 24 h hulplijn (art. 24)
– gemakkelijk bereikbare centra voor medisch- en
forensisch onderzoek, traumaverwerking en advisering
van slachtoffers van seksueel geweld (art. 25)
– op leeftijd toegesneden hulp voor kinderen die getuige
zijn geweest van geweld (art. 26)
Diversen (uit meer juridische
hoofdstukken):
– waarborgen dat uitvoeren omgangsregeling of voogdij
niet ten koste gaat van rechten en veiligheid slachtoffer /
kinderen (art 31)
– waarborgen dat alle relevante autoriteiten het risico op
de dood, de ernst van de situatie en de kans op
herhaling van het geweld beoordelen teneinde de
risico's te beheersen en zo nodig gecoördineerd te
zorgen voor veiligheid en ondersteuning (art. 51)
DOVE project in Turkije
• Federatie Opvang met SEEDfoundation.
SEED foundation is een particuliere
stichting die een sociaal integratie
project voor vrouwen in de armste wijk
in Ankara uitvoerde en daar op veel
huiselijk geweld stuitte.
• Met Matra geld van het Ministerie van
Buza kon een project ter bestrijding
van huiselijk geweld worden gestart.
Make families a safer place for
women and children
Domestic violence is a complex problem that
needs a multi disciplinary approach
Chain cooperation is necessary to successfully
combat domestic violence
Women’s shelters need to play a key role in the
multidisciplinary approach
Violence appears and develops in different
phases and per phase a different approach is
needed
NO VIOLENCE
SOME VIOLENCE
ESCALATION
SHELTER
AFTER SHELTER
Situation 3
ESCALATION
Type of help
Emergency help
Goal
Stop the violence, safety for
women and children,
isolation or punishment
for the perpetrator.
Target group
Women and children in an
escalated situation of
domestic violence.
Most important
intervention
What can your
organization
do?
What is needed
from others?
Coordination:
Huidige stand van zaken
• In het kader van het 400 jarig bestaan van de relatie
tussen Turkije en Nederland heeft minister
Bussemaker (OC&W) met de Turkse minister een
uitwisseling afgesproken over huiselijk geweld. Een
Memorandum of Understanding is in voorbereiding.
• De Federatie Opvang heeft samen met Ecorys en
andere instellingen meegedaan in de Europese
aanbesteding van een groot project in Turkije
rondom huiselijk geweld in 26 provincies. Besluit in
december
• See-me (don’t just look at me) is een profit bedrijf
met een sociale doelstelling dat sieraden verkoopt,
gemaakt door vrouwen uit de opvang in Turkije en
Tunesië
Federatie Opvang
Internationaal
Wat is het
• Samenwerkingsverband
van 11 vrouwenopvang
instellingen binnen de
Federatie Opvang
• Betalen binnen
Federatie Opvang
verband extra om
internationaal werken
mogelijk te maken
• Contactpersonen:
Trijntje Kootstra &
Liesbeth van Bemmel
Wat wil het
• Bijdragen aan
voorkomen en stoppen
van geweld in
afhankelijkheidsrelaties
door middel van
internationale
samenwerking en
uitwisseling
• Een subdoel: push aan
succesvol omgaan met
diversiteit
Ervaring met internationaal
werken
in de sector
• Informele contacten en uitwisseling
• Stedenbanden
• Medewerkers met veel internationale
ervaring
• Internationale conferenties, trainingen,
workshops
• Dove project Turkije
• ‘Gesluierde stemmen’ en ‘Zingen in het
donker’
• Regionale samenwerking met Duitsland
Project Safe Return
Wat is het?
Methodiekontwikkelingsproject om terugkeer naar en
re-integratie in het land van herkomst bespreekbaar te
maken vanaf het allereerste begin van de opvang.
Doelgroep: slachtoffers van mensenhandel en
slachtoffers van huiselijk geweld met
verblijfsvergunning problematiek.
Kwantitatief doel:
375 cliënten worden bereikt met deze nieuwe
methodiek en 20 cliënten worden begeleid bij
terugkeer.
Looptijd: januari/mei 2013 t/m juli 2014
Financiering: Ministerie van V&J | Directie Migratiebeleid
Wie nemen deel aan het
project
•
•
•
•
•
•
•
CoMensha
Drie instellingen voor vrouwenopvang: Moviera, Blijf Groep en Het
Kopland
Drie instellingen voor categorale crisisopvang van slachtoffers van
mensenhandel (COSM’s): PMW Rotterdam/Stichting Humanitas, HVO
Querido en Jade Zorggroep
Pharos, het kennisinstituut op het gebied van migranten,
vluchtelingen en gezondheid
Stichting Religieuzen tegen Vrouwenhandel dat deel uitmaakt van een
wereldwijd netwerk
Het Nigeriaanse Committee for the Support of Dignity of Women
(COSUDOW) dat gespecialiseerd is in de opvang van teruggekeerde
Nigeriaanse slachtoffers van mensenhandel
La Strada Bulgarije/Animus Association, de Bulgaarse specialist op
het gebied van opvang van teruggekeerde slachtoffers van
mensenhandel.
Interessante sites/blogs
• UN Virtual knowledge center to end violence
against women and girls
www.endvawnow.org
• Raad v Europa, Conventie
www.coe.int/conventionviolence
• WAVE
www.wave-network.org
• Vrouwenopvang in de wereld
www.vo-internationaal.blogspot.com
• Rights4Change training en advies over
praktische toepassing mensenrechten
www.rights4change.org
Contactgegevens
• Margreet de Boer:
[email protected]
• Riekje Kok
[email protected]
• Federatie Opvang Internationaal:
[email protected];
[email protected]
• Safe return
[email protected]