familiedrama - Rijksmuseum van Oudheden

Hephaistos was een zoon van het godenpaar Zeus en Hera.
Hij kwam gehandicapt ter wereld. Zijn moeder kon dit niet
accepteren en gooide haar kind van de Olympos af. Hij kwam
terecht op het eiland Lemnos. Om wraak te nemen op zijn
moeder smeedde hij een gouden zetel voor haar. De stoel had
toverkracht: Hera kon niet meer opstaan. Hephaistos weigerde
naar de Olympos terug te komen om zijn moeder te bevrijden:
‘Ik heb geen moeder meer’, waren zijn woorden. Ten einde raad
werd de vrolijke wijngod Dionysos naar Lemnos gestuurd. Hij
voerde zijn halfbroer dronken en bracht hem terug naar de
Olympos op een ezel. Deze vaasschildering laat de optocht zien.
Hephaistos heeft een voorschoot aan en draagt een tang en een
hamer. Een sater met een lege wijnzak maakt vrolijke muziek.
A familiedrama
Kratèr, roodfigurig aardewerk,
herkomst Attica, 440-430 v.Chr.
Olympos
Thessalië
zie ook foto
1
Athena was niet alleen de godin van de wijsheid, maar ook
van de oorlogsvoering en strategie. Voor de Grieken was
op het slagveld tactisch inzicht net zo belangrijk als moed
en fysieke kracht. Op deze amfoor draagt Athena een
schild en een helm. In haar uitgestrekte rechterarm houdt
zij een grote lans vast. Deze vaas is een prijsamfoor, die gevuld met olijfolie - werd uitgereikt aan winnaars bij de
Panathenaeïsche Spelen. Op de achterzijde is de sport te
zien waarin de overwinning behaald werd. In dit geval is dat
het onderdeel paardenrennen voor de jeugd. Naast Athena
staan zuilen met daarop twee haantjes, symbolen van
sportieve agressie. Een ander dier dat verbonden is aan de
godin is de uil, symbool van de wijsheid.
B de strijdende athena
1 Podel of a house, plaster
cast of schist oririjsamfoor,
zwartfigurig aardewerk,
herkomst Attica, ca. 500
v.Chr.
2 Drinkschaal met uiltje,
roodfigurig aardewerk,
herkomst Attica,
460-440 v.Chr.
at t i c a
Athene
3 Drinkschaal met uiltje,
roodfigurig aardewerk,
herkomst Zuid-Italië, 350300 v.Chr.
zie ook foto
2
De god Okeanos leeft nog voort in ons woord oceaan.
Hij woont aan de rand van de bewoonde wereld, ver in
zee. Zijn echtgenote is de nimf Tethys, zijn kinderen zijn
de zeeën, de rivieren, de putten en de bronnen. Als vader
van al het water op aarde wordt hij wel als oervader
van het leven beschouwd. Heel toepasselijk is op deze
kleine putrand het hoofd van Okeanos gebeeldhouwd.
Hij heeft natte, lange haren en een dichte baard. In het
haar zijn twee scharen van kreeften te zien. De god wordt
geflankeerd door lieflijke scènes op zee en bij een rivier.
Vanuit een bootje zijn twee cupido’s aan het vissen met
een net. En op een rotsblok gezeten gooit een eenzame
visser zijn hengel uit in de rivier.
C de oude man van de zee
Putrand met Okeanos,
cupido’s en visser, marmer,
Romeins, 2de eeuw n.Chr.
at t i c a
Athene
kaap
Sounion
zie ook foto
3
Voordat de linies slaags raakten, probeerden de antieke legers
zoveel mogelijk slachtoffers te maken door het afschieten van
pijlen en het gooien van werpspiesen. De pijlen en speren kwamen
in dichte regens op de soldaten neer, die zich probeerden te
beschermen met helm en schild. Door het gebruik van weerhaken
bleven de pijlen vaak in de schilden zitten, waardoor deze moeilijk
te gebruiken waren in de rest van de strijd. In de dagen die
voorafgingen aan de slag bij Thermopylae in 480 v.Chr. gingen er
geruchten over de overmacht aan Perzische soldaten. Een soldaat
zei: ‘Wanneer zij al hun pijlen afschieten, wordt de zon verduisterd.’
Een Spartaan antwoordde hierop: ‘Mooi, dan vechten we in de
schaduw.’ Dit is een goed voorbeeld van laconieke humor
(Sparta ligt in de landstreek Laconië).
D wapentuig
Pijlen en speerpunten, brons
en ijzer, diverse herkomst,
ca. 600 – 200 v.Chr.
Marathon
at t i c a
Athene
zie ook foto
4
Volgens de mythologie was Triptolemos een adellijke jongeling, die de
godin Demeter hielp in haar zoektocht naar haar dochter Persephone.
Als dank voor zijn hulp werd hij door Demeter zelf ingewijd in de
Eleusinische mysterieën en in haar kring opgenomen. Hij kreeg de
status van halfgod. Demeter leerde hem de geheimen van de landbouw:
het ploegen, het zaaien en het oogsten. Hij kreeg de opdracht deze
kennis over de wereld te verspreiden en zo de mensheid beschaving
bij te brengen. Op deze amfoor zien we de voorbereidingen van zijn
vertrek. Demeter en Triptolemos brengen een plengoffer met wijn. De
wagen met vleugels zweeft al een beetje in de lucht. Op zijn wereldreis
vallen de woeste Skythen Triptolemos aan en beschadigen zijn wagen.
Demeter verandert hierop de Skythische koning Lynkos in een roofdier,
dat naar hem de lynx werd genoemd.
E landbouw verovert de wereld
Amfoor met Triptolemos en
Demeter, roodfigurig aardewerk,
herkomst Attica, 460-450 v.Chr.
at t i c a
Eleusis
Athene
zie ook foto
6
In de 7de eeuw v.Chr. werd in Corinthe een helmtype ontwikkeld, dat
als typisch Grieks de geschiedenis is ingegaan. De Corinthische helm
is uit één stuk brons vervaardigd, met amandelvormige openingen
voor de ogen, een lange beschermer voor de neus en een verticale
opening voor de mond. Aan de bovenzijde konden indrukwekkende
helmbossen worden vastgemaakt. Wangen en oren waren geheel
bedekt. Een binnenhelm van leer en textiel vergemakkelijkte het
dragen. De helm bood veel bescherming, maar had duidelijke nadelen:
de oren waren geheel bedekt, en binnenin kon de temperatuur tijdens
de strijd hoog oplopen. In de 5de eeuw v.Chr. werden andere typen
helmen populair, met opklapbare wangstukken en openingen voor de
oren. In de kunst werd de Corinthische helm nog lang afgebeeld, als
verwijzing naar het heroïsche verleden van Griekenland.
G helmen uit corinthe
1 Helm van het Corinthische
type, brons, herkomst ZuidItalië, 5de eeuw v.Chr.
2 Corinthische wijnkan met
afbeelding van gehelmde
ruiter, aardewerk,
625-600 v.Chr.
3 Corinthisch olieflesje
in de vorm van krijger
met helm, aardewerk,
600-550 v.Chr.
at t i c a
Is
th
m
os
Athene
Kanaal van
Korinthe
Peloponnesos
zie ook foto
8
In de middeleeuwen werden de dichtwerken van Homeros ijverig
overgeschreven in kloosters en bewaard in bibliotheken. De eerste
gedrukte versie van de Ilias en Odyssee, de editio princeps, verscheen
in 1488 in Florence en werd opgedragen aan Lorenzo de’Medici.
Deze uitgave was verzorgd door de Griekse geleerde Demetrius
Chalkokondyles (1423-1511). Chalkokondyles werd geboren in Athene,
maar maakte al vroeg carrière als hoogleraar Grieks en filosofie aan
de universiteiten van Padua, Perugia, Milaan en Florence. De Italiaanse
humanisten verdrongen zich om het oud-Grieks van een native speaker
te leren om zo de werken van Plato en Aristoteles in de originele taal te
kunnen leren. Chalkokondyles was een populaire docent. Een van zijn
studenten schreef: ‘Het lijkt of alle wijsheid, beschaving en elegantie van
de beroemde oude Grieken in hem zijn samengekomen.’
H odyssee in druk
1 Homeri Odyssea, editie
van Stephanus Berglerus,
Amsterdam 1707.
2 Emil Engelmann, Homers
Odyssee in freier
Übersetzung für das
Deutsche Haus,
Stuttgart 1891.
Stavros
I thaka
3 Kees Stip, Ballade van de
honderd vrijers, Haarlem
1951.
4 Karl Heinz HansenBahia, Die Abenteuer des
Odysseus, Darmstadt 1962.
(Collectie Drs. J.T. Schulten,
Leiden)
zie ook foto
9
Om inwijdelingen voor te bereiden op de mysteriënviering,
organiseerden de priesters een strak geregisseerd
programma. Daarbij hoorden rituele wassingen, vasten,
offers, tempelslaap, nachtelijke afdalingen in onderaardse
ruimten en een dieet. Het is niet uitgesloten dat bij het
‘heilige voedsel’ ook hallucinerende kruiden hoorden,
zodat het moment suprême van de inwijding nog intenser
beleefd werd. De geheime rituelen vonden ’s nachts plaats.
Op deze Attische vaas is een dergelijke nachtelijke viering
voorgesteld. Centraal is een vrouw afgebeeld, misschien
een priesteres. Zij draagt een grote brandende fakkel en
een offerschaal. Om haar heen bewegen zich vier mannen,
die een extatische indruk maken.
I nachtelijk vertier
Krater, roodfigurig aardewerk,
herkomst Attica, 400-380 v.Chr.
Samothrake
samothrake
zie ook foto 10
Behalve op Lemnos hadden de machtige Kabiren ook een
heiligdom in de landstreek Boeotië, in de omgeving van Thebe.
De cultus en mysteriën hier waren nauw verbonden met de
verering van de godin van de landbouw Demeter en haar dochter
Korè. De Griekse schrijver Pausanias heeft het heiligdom bezocht:
‘Wanneer men 25 stadiën van Thebe is verwijderd, komt men
aan bij het heiligdom van Demeter Kabeiria en Korè. Degenen
die zijn ingewijd mogen hier binnengaan.’ Pausanias, een
ingewijde, vermeldt dat de Kabiren grote macht hadden. Toen
enkele Perzen uit het leger van Xerxes het heiligdom onteerden,
werden zij geslagen met waanzin en wierpen ze zich van een
rots in de zee. De grote wijnbekers in deze vitrine komen uit het
Kabirenheiligdom en zijn gebruikt bij de rituelen.
J het kabirion
1 Kabirenbekers, zwartfigurig
aardewerk, herkomst
Kabirion van Thebe,
450-425 v.Chr.
2 Beeldje van Hephaistos,
brons, herkomst Egypte,
Romeinse keizertijd
lemnos
zie ook foto 12
Het ideaalbeeld van de Griekse vrouw leren we niet alleen kennen
door te kijken naar de sculpturen die de Grieken ons hebben
nagelaten. Ook in de poëzie raken dichters niet uitgepraat over
de bekoorlijkheid van het schone geslacht. Vergelijkingen met
bloemen komen veel voor: ‘Een meisje gaf mij twee appels…
zelf leek zij op bloesem.’ Met een knappe vrouw te trouwen was
een vurige wens van menige minnaar: ‘Gelukkig de man die jou
ziet, gelukzalig hij die je hoort, een halfgod die jou zoent, een
onsterfelijke die je trouwt!’ Maar schoonheid en verliefdheid
kenden ook keerzijden. Vrouwen kosten geld: ‘Ik proef honing van
je lippen, maar vraag je om geld, dan prikt je angel wel diep!’ En
die mooie ogen konden ook wel eens een ander aankijken: ‘Je kijkt,
zonder onderscheid, zelfs ordinaire kerels aan!’
K schoonheden in griekenland
1 Griekse gedichtfragmenten
uit: Anthologia Palatina
(6de eeuw v.Chr. – 6de eeuw
n.Chr.)
2 Beeldjes van dames,
terracotta, diverse herkomst,
300-150 v.Chr.
lesbos
Mytilene
zie ook foto 13
Bij het Heraion, de tempel van Hera op Samos,
stond een groot aantal votiefgeschenken
opgesteld. Indrukwekkend waren de metershoge
marmeren standbeelden van naakte jongelingen,
de kouroi. Door de internationale rol die Samos
in de 6de eeuw v.Chr. speelde kwamen ook veel
buitenlanders naar het eiland. Ook zij brachten
eer aan de godin. Volgens de geschiedschrijver
Herodotos wijdde de Egyptische farao Amasis
twee beelden aan haar. Bij recente opgravingen
in het Heraion zijn veel Egyptische voorwerpen
teruggevonden, ondermeer van ivoor en
ebbenhout.
L geschenken van de farao
1 Nieuwjaarsfles met
palmettenmotief en naam
van Amasis, faience,
herkomst Egypte,
6e eeuw v.Chr.
2 Knopzegel met cartouche
van Amasis, kalksteen,
herkomst Egypte,
6de eeuw v.Chr.
3 Egyptische zalffles, albast,
gevonden in het Heraion,
6de eeuw v.Chr.
4 Bronzen handvat: naakte
jongeling met leeuwtjes,
brons, herkomst Samos,
6de eeuw v.Chr.
5 Miniatuur amfoor,
aardewerk, herkomst Samos,
3de-2de eeuw v.Chr.
samos
Heraion
zie ook foto 14
De mythe van Ikaros illustreert het verlangen van de mens om
te kunnen vliegen zoals de vogels. In de Griekse mythologie
komen verschillende goden voor, die zich met vleugels
kunnen voortbewegen. Zo vliegen de boodschappers van
de goden tussen de hemel en aarde op en neer: Hermes
met zijn vleugelschoenen en Iris ‘met haar gouden vleugels’
zoals Homeros haar beschrijft. Vleugels kunnen ook duiden
op vluchtigheid en wispelturigheid. Zo kan de godin van de
overwinning, Nikè, je belonen, maar je ook weer snel in de
steek laten. En de meest wispelturige god is natuurlijk Eros.
Vliegend en schietend met zijn pijlen strooit hij verliefdheden
in het rond, met alle gevolgen van dien.
M op vleugels gedragen
1 Beeldje van Eros, terracotta,
herkomst Smyrna,
2de eeuw v.Chr.
2 Beeldje van Eros, terracotta,
herkomst Smyrna,
150-100 v.Chr.
3 Beeldje van Eros, terracotta,
herkomst Myrina,
1e eeuw v.Chr.
4 Beeldje van Eros, terracotta,
herkomst Priëne,
2de eeuw v.Chr.
ikaria
5 Beeldje van Nikè, terracotta,
herkomst Canosa,
3de eeuw v.Chr.
zie ook foto 15
De Byzantijnse kunst ontwikkelde zich in het oostelijke
Middellandse Zeegebied tussen ca. 500 n.Chr. en 1453,
het jaar waarin Constantinopel door de Ottomanen werd
ingenomen. Het Byzantijnse Rijk was de voortzetting
van het Romeinse Rijk en de Byzantijnse kunst kan
dan ook beschouwd worden als de erfgenaam van de
laat-klassieke kunst. Vele artistieke tradities gingen op
hoog niveau door, zoals de mozaïekkunst. Ook in de
kleinkunst zijn de verschillen tussen de laat-klassieke en
Byzantijnse perioden niet groot. Het meest opvallend
is het verschijnen van christelijke symbolen, zoals het
christusmonogram en het kruis.
N byzantijnse kunst
1 Gewichtjes met christelijke
symbolen, brons, herkomst
Ephese, 8e eeuw n.Chr.
4 Engelenkopjes met vleugels,
brons, herkomst Smyrna,
13de eeuw n.Chr.
2 Plaquette met de aartsengel
Michael, brons, herkomst
Smyrna, 10de-12de eeuw
n.Chr.
5 Crucifixen en reliekhouders,
brons, kuststrook Klein-Azië,
10de-12de eeuw n.Chr.
3 Plaquette met Johannes de
Doper en Christus, brons,
herkomst Smyrna,
10de-12de eeuw n.Chr.
pat m o s
6 Lampen met kruisdecoratie,
brons, kuststrook Klein-Azië,
5de-6de eeuw n.Chr.
klooster
zie ook foto 16
Voor de oude Grieken was schoonheid een essentieel
begrip. In de kunst beeldden zij mensen uit met welhaast
perfecte proporties. Mooi was bijna synoniem met ‘goed’.
Natuurlijk was de werkelijkheid anders. Ouderdom en
ziektes lieten ook in de oudheid hun sporen na op het
lichaam. In de hellenistische periode (ca. 330-50 v.Chr.)
tonen kunstenaars belangstelling voor het niet-perfecte
lichaam. Het kopje van terracotta toont een man met
een spierziekte, het zogenaamde syndroom van Bell. Het
andere beeldje toont een man met dwerggroei en een
waterhoofd. Dokters gebruikten een keur aan medische
instrumenten om (zonder verdoving) ingrepen te doen.
O ziekte en gezondheid
1 Man met spierziekte,
terracotta, herkomst KleinAzië, Romeinse keizertijd.
2 Man met dwerggroei en
waterhoofd, terracotta,
herkomst onbekend,
Romeinse keizertijd.
3 Medische instrumenten,
brons, diverse herkomst,
Romeinse keizertijd.
Asklepieion
kos
zie ook foto 17
Tussen 1824 en 1826 maakte de Vlaamse kolonel Bernard
Rottiers (1771-1857) een archeologische ontdekkingsreis langs
de Griekse eilanden. Hij kocht vele interessante objecten voor
het Rijksmuseum van Oudheden. Van januari tot mei 1826
verbleef Rottiers op het eiland Rhodos. Hij bestudeerde hier
met zijn tekenaar P.J. Witdoeck de middeleeuwse architectuur
van de Johannieters. Hij werkte de aantekeningen en schetsen
in 1830 uit in het boek Description des monumens de Rhodes,
opgedragen aan koning Willem I. De gravures van Witdoeck
zijn een belangrijke bron van informatie over de architectuur
van Rhodos. Zij werden in de 20e eeuw gebruikt bij de
restauratie van de middeleeuwse stad.
Rhodos
1 B.E.A. Rottiers, Description
des monumens de Rhodes,
Brussel 1830.
2 Zilveren drachme,
Rhodos, 304-67 v.Chr.
(bruikleen uit privécollectie).
3 Zilveren halve drachme,
Rhodos, 167-88 v.Chr.
(bruikleen uit privécollectie).
P rhodos, de vlaamse kolonel en het rijksmuseum van oudheden
rhodos
zie ook foto 18
Op Kreta werd Ariadne, de dochter van koning Minos, verliefd
op de held Theseus. Zijn opdracht was om het labyrint binnen
te gaan en de Minotauros, een wezen dat half mens en half
stier was, te doden. Ariadne vertrouwde op Theseus’ moed
en kracht om de stiermens te verslaan, maar verdwalen in het
labyrint zou zijn dood betekenen. Daarom gaf zij hem de ‘draad
van Ariadne’ mee, een kluwen wol, die hij bij het binnengaan
van het labyrint moest afwikkelen. Theseus beloofde om
haar na het avontuur mee te nemen naar Athene. Toen hij de
Minotauros had verslagen, kon hij de weg terugvinden dankzij
Ariadnes draad. Op het stempeltje is de rennende Minotauros
te zien. Op de amfoor geeft Theseus de genadestoot aan het
monster.
Q theseus in het labyrint
1 Zegel, vulkanische steen,
herkomst Kos,
1550-1100 v.Chr.
2 Amfoor met Theseus en de
Minotauros, zwartfigurig
aardewerk, herkomst
Athene, 560-550 v.Chr.
k r e ta
Knossos
zie ook foto 20
Dit beeldje van een biddende man is gevonden in
Phaistos. Dergelijke ‘adoranten’ zijn als geschenk voor
de goden gewijd in heiligdommen op Kreta. Het beeldje
is massief gegoten en het oppervlak is niet gepolijst.
De man buigt zich ver achterover en spant zijn armen
voor de borst. De intensiteit van het bidden is duidelijk
te zien aan de gezwollen biceps. Om het slanke middel
is een lendenschort gedrapeerd. Op het hoofd draagt
de man een ronde, slappe hoed. Soortgelijke beeldjes
in brons of terracotta heffen meestal maar één arm
op, met de hand tegen het hoofd. Deze pose met twee
armen komt minder vaak voor. De ronde hoed is een
uniek element.
Beeldje van een adorant,
brons, gevonden in Phaistos,
ca. 1580-1474 v.Chr.
k r e ta
Phaistos
R adoreren op kreta
zie ook foto 21
De voorwerpen in deze vitrine zijn gevonden op het
eiland Thera. Het aardewerk dateert uit de tijd dat het
eiland opnieuw tot bloei kwam in de 9de eeuw v.Chr.
Het laat eenvoudige geometrische motieven zien. Het
kleine grafreliëf werd in 1830 aan het Rijksmuseum van
Oudheden geschonken door J. baron van Zuylen van
Nyevelt, Nederlands consul op Thera. Het stuk dateert uit
de Romeinse keizertijd en herdenkt de jonge Alexander,
die op 4-jarige leeftijd overleed. De inscriptie luidt:
‘Voorbijganger, mijn naam is Alexandros. Mijn moeder
heet Eutychia, ik ben de zoon van mijn vader Achilles.
Zwaar verdriet heb ik hen gedaan door te overlijden.’
S verdriet op thera
1 Geometrische schaaltjes,
aardewerk, herkomst Thera,
850-800 v.Chr.
2 Grafreliëf van Alexander,
marmer, herkomst Thera,
200-300 n.Chr.
( caldera )
thera
zie ook foto 22
Volgens de mythe kwamen Artemis en Apollo op Delos ter wereld
onder een palmboom. Artemis werd het eerst geboren, en hielp
daarna haar moeder bij de bevalling van haar tweelingbroer
Apollo. De palmboom was de heilige boom van het eiland. Bij de
tempel van Apollo stond een wijgeschenk in de vorm van een
reusachtige bronzen palmboom. Deze viel in 417 v.Chr. om, waarbij
het standbeeld van Apollo (een kouros uit de 7de eeuw v.Chr.)
zwaar werd beschadigd. Op deze Attische amfoor zien wij op
de voor- en achterzijde Apollo en Artemis onder de palmboom.
Apollo, de god van de schone kunsten, speelt op zijn Kithara, een
instrument met zeven snaren en een grote klankkast. Artemis,
godin van de jacht, liefkoost een hertje.
U de palmboom van delos
Amfoor, zwartfigurig aardewerk,
herkomst Attica, 510-500 v.Chr.
tenos
G y aros
rheneia
delos
( c y claden )
zie ook foto 24
Van de vroege architectuur op de Cycladen zijn behalve
fundamenten weinig resten bewaard gebleven. De
belangrijkste archeologische vindplaats op Melos heet
Phylakopi. Op Melos zijn enkele architectonische modellen
teruggevonden, die een idee kunnen geven hoe de huizen
eruit zagen. Het hier getoonde model laat een gebouw
zien met een toegangspoort en een centrale binnenplaats.
Rondom de binnenplaats liggen zeven cilindervormige
structuren. Deze worden geïnterpreteerd als silo’s voor
graan of andere agrarische producten. De decoratie aan de
buitenkant met cirkelvormige motieven komt ook op het
aardewerk van Melos voor. De vier pootjes waar het model
op rust zijn decoratieve elementen.
1 Huismodel, gips, afgietsel
van origineel in schist,
ca. 2200-2000 v.Chr.
2 Scherven van cycladische
ceramiek, aardewerk,
herkomst Melos,
3e-2e millennium v.Chr.
( c y claden )
3 Klingen van obsidiaan,
vulkanisch glas, herkomst
Melos, 3e millennium v.Chr.
melos
V thuis op melos
zie ook foto 25
De Vlaamse kolonel Bernard Rottiers (1771-1857)
deed in augustus 1825 opgravingen op de plaats
waar een aantal jaren eerder de beroemde Venus
van Milo was gevonden. Hij vond op het terrein een
marmeren portretkop van een priester en een altaar,
versierd met stierenkoppen. De mooiste vondst was
een mozaïekvloer met afbeeldingen van Dionysos,
saters, een panter en vissen. Op Melos kocht hij
ook marmeren objecten uit de Romeinse periode,
waarvan de functie onduidelijk is. Volgens één
interpretatie zijn het modellen van vrouwenborsten:
votiefgaven die aan een godheid werden gewijd.
1 Tekening van de mozaiek­
vloer op Melos, inkt en
papier, 19de eeuw.
2 Resten van de mozaiekvloer,
door kolonel Rottiers
meegenomen, steen,
herkomst Melos, Romeinse
keizertijd.
( c y claden )
3 Modellen van vrouwen­
borsten, marmer, herkomst
Melos, Romeinse keizertijd.
melos
W rottiers op melos
zie ook foto 26
Van een inwoner van Mykonos kocht kolonel Rottiers
in februari 1825 drie marmeren vazen. De man
vertelde hem dat hij de stukken op het eiland Delos
had gevonden. De komvormige schaal heeft één
langgerekt verticaal oor. De bolle vaasjes op een voet
hebben op de buik vier verticale oortjes met gaatjes.
Hier kon touw doorheen gehaald worden om het
deksel goed vast te zetten. Deze vaasjes worden in
Griekenland kandila (lamp) genoemd, omdat zij lijken
op de lampen die in de Grieks-Orthodoxe kerken
gebruikt worden. De gestileerde mensfiguurtjes
worden idolen genoemd, naar het Griekse woord
eidolon, dat beeld betekent.
X marmer van de cycladen
1 Schaal, marmer,
aangekocht op Mykonos,
vroegcycladisch I,
2800-2700 v.Chr.
2 Twee kandiles, marmer,
aangekocht op Mykonos,
vroegcycladisch I,
3200-2700 v.Chr.
m y konos
( c y claden )
3 Idool van het Lourostype, herkomst onbekend,
vroegcycladisch I,
2800-2700 v.Chr.
4 Idool van het Spedostype, herkomst onbekend,
vroegcycladisch II,
2700-2300 v.Chr.
zie ook foto 27