Chronische pijnen

Chronische pijnen
en C,aniosac,a/e Resetting
Doon Michel-Looiens
Alles wat draait rond het centraal zenuwstelsel is een terrein dat nog niet aan totale ontdekking toe is. Dat is altijd mijn persoonlijke impressie geweest en daarom heeft craniosacraal
werk mij direct getriggerd toen ik er kennis mee maakte. Na vele boeiende vaststellingen
binnen mijn 13 jaren werken ermee in een zelfstandige praktijk en een studie rond fenomenen als fybromyalgie, maakte ik ook kennis met BeST en nociception en met het werk van
Prof. Steven Porges. Maar oorzaken en verbanden rond wat pijn teweegbrengt en ook
rond wat pijn onderhoudt, bleven mij triggeren. Zo ben ik tot een methode van craniosacrale Resetting gekomen waarbij ik werk met een 4-stappenplan dat toegepast wordt
binnen10 à 18 sessies. Ik heb o.a. bij cliënten met pijn gerelateerd aan fibromyalgie (ook
reuma van de weke delen genoemd) kunnen vaststellen dat deze in gevoelige mate afnemen tot zelfs helemaal verdwijnen.
Het fenomeen 'pijn'.
Eigenlijk heeft pijn tegelijk iets werkelijks en tegelijk is
Al naargelang de pijn zich manifesteert, kunnen we
het een persoonsgebonden
die benoemen als acute pijn of chronische pijn.
aangelegenheid
want
de pijnprikkel wordt door elke mens anders ervaren.
leder van ons voelt pijn verschillend aan en gaat er
Acute pijn.
anders mee om. Aangezien pijn subjectief is, is ze
Acute pijn komt er als een onmiddellijke
reactie op
bijgevolg ook moeilijk meetbaar. Wat diegene die de
een letsel. Ze heeft dus de belangrijke
pijn ervaart beschrijft, is het eigenlijk. Sowieso is het
verder onheil te voorkomen. Veelal gaat het over:
een fysieke gewaarwording
wordt,
alhoewel
taak om
die als lastig bestempeld
pijn voor
sommigen
een soort
- of een reflex (zoals het wegtrekken van de hand van
een heet voorwerp)
genotsprikkel teweegbrengt.
- of pijn die op de plaats van het letsel een tijdje actief
De beschrijving
variëren
van:
van wat men als pijn ervaart kan
knagend
tot
brandend,
zeurend,
stekend, tintelend, enz ...en met intensiteiten van 1
blijft zodat men die plaats zo veel mogelijk ontziet of
ontlast waardoor het letsel optimaal de gelegenheid
krijgt te genezen.
tot 10 die men zou kunnen beschrijven volgens de
Over het algemeen is acute pijn vrij eenvoudig te
schaal van Richter.
behandelen en zal, wanneer de oorzaak weggenoIn zijn elementairste vorm waarschuwt pijn ons eigen-
men of behandeld wordt, vrij snel verdwijnen.
lijk dat er iets mis is. De "International Association for
the Study of Pain" omschrijft pijn als: "Een onaange-
Chronische pijn.
name
Statistieken wijzen uit dat 20% van de Europese
senso-riële
en emotionele
gewaarwording
gekoppeld
aan een reële of potentiële weefsel be-
bevolking te kampen heeft met chronische pijn(en).
schadiging
of die wordt omschreven in termen van
Men beschouwt pijn als chronisch wanneer de pijn
weefsel beschadiging ."
méér dan 3 tot 6 maanden aanwezig is.
Men zou hier uit kunnen afleiden dat pijn op een
functie
viertal terreinen actief is:
doctoreerde
Chronische pijn ligt ingewikkelder want de signaal-
1. de prikkelwaarneming
door het lichaam
is dikwijls compleet
verdwenen.
In 2004
Psychologe Liesbeth Goubert aan de
rijksuniversiteit te Gent met 'Distraction and Expo-
(nociceptie)
sure in patients with chronic
2. de waarneming door het brein
concludeerde
low back pain'
Zij
dat in meer dan 95% van de gevallen
(pijngewaarwording)
er bij lage rugpijn geen fysiek letsel meer aanwezig
3. de emoties en zingeving die de pijn opwekt
was dat de klachten kon verklaren.
(pijnbeleving)
4. wat men doet als reactie of als gevolg van de
Er hoeft dus geen letsel te zijn wanneer men pijn
pijn (pijn-gedrag).
ervaart. De pijn kan gekoppeld zijn aan een vroeger!>
.,
letsel (en de daaraan verbonden pijnervaring) of zelfs
1.
aan een toekomstige
Dit gebeurt wanneer de situatie op lokaal niveau kan
pijnervaring waarop geantici-
Of tegen gehouden worden.
peerd wordt. Zo kan men soms nog pijn voelen in
worden opgelost. Er is geen
lichaamsdelen die er niet meer zijn (fantoompijn). Pijn
tussenkomst van een hoger hiërarchische structuur
kan dus letterlijk tussen de oren zitten.
nodig om wat er gaande is op te
Chronische
pijn
kan
als
een
ziekte
'op
zich'
beschouwd worden. Naast de fysieke last heeft men
lossen.
2. Of versterkt of gewijzigd worden voor het doorgezonden wordt naar de hersenen.
na verloop van tijd bijkomend
af te rekenen met
Daar komt het terecht:
mentale en sociale problemen.
Sommigen worden
a. In de zenuwkernen die in de hersenstam gelegen
zelfs geconfronteerd
met twee of meerdere
dergelijke
pijncondities.
chronische
van
De bekendste
zijn
b. In de amygdala's
die deel uitmaken van het
zijn bijv E.M. (chronisch vermoeidheidssyndroom),
Iymbisch systeem
endomitriose, darmontstekingsziekten,
c. In de thalamus (De thai am us speelt een belang-
TMJ-problematieken,
, fibromyalgie,
enz ... Chronische pijn is ook
niet zichtbaar, meetbaar
en dus niet vaststelbaar.
rijke rol in de communicatie tussen de hersenen en
de verschillende lichaamsdelen.
Het is de thalamus
Daarom worden deze pijnlijders soms moeilijk begre-
die ons vertelt waar het ergens pijn doet).
pen door hun omgeving, die de situatie bestempelt
d. In de hypothalamus (er zijn zelfs banen van noci-
als overdrijving, inbeelding of zelfs als uitvlucht om
ceptoren die rechtstreeks toekomen in de hypothala-
zijn verantwoordelijkheid
mus, dus zonder dat ze de thalamus passeren)
te ontlopen. Daar bovenop
valt er dan nog weinig tot geen hulp te verkrijgen uit
e. In de cortex (hersenschors).
de hoek van de (reguliere) geneeskunde.
Al naargelang de oorzaak kan chronische pijn opge-
Versterken (sensitisatie) of verminderen (inhibitie) van het pijn-signaal
deeld worden in 4 categorieën: nociceptieve, neuro-
- Pijnprikkels die veroorzaakt zijn door weefselbe-
patische, idiopatische en psychogene pijn.
schadiging kunnen leiden tot overgevoeligheid in het
Nociceptieve
achterhoorn
gebied rond het letsel. Als de zenuwcellen
pijn: bij geprikkelde
pijnreceptoren
van het ruggenmerg,
in de
dus een grote
(nocireceptoren) die zich in de huid of in de organen
hoeveelheid pijnprikkels ontvangen, kan de prikkel-
bevinden.
baarheid van die zenuwcellen geleidelijk aan toenewanneer
men. Gevolg: ze worden nog gevoeliger voor pijnprik-
pijnzenuwen of een onderdeel van het zenuwstelsel
Neuropatische
pijn
of
zenuwpijn:
kels. Zo is het best mogelijk dat pijn die aanhoudt,
dat pijnsignalen uitzendt (ruggenmerg
steeds als intenser wordt ervaren, zonder dat er ook
of de herse-
nen) beschadigd is.
Idiopatische
maar iets verandert aan de oorspronkelijke oorzaak
pijn: pijn waar men geen duidelijke
oorzaak voor vindt. Het is noch nociceptieve, noch
van de pijn.
- Andere zaken kunnen dan op hun beurt het pijnge-
neuropatische pijn. De pijn is echter wel reëel, maar
voel verminderen (inhibitie). Als men een hevige pijn
de oorsprong van de pijn is vaak een mysterie, waar-
ervaart, gaat men gewoonlijk zijn handen naar de
door de behandeling moeilijk is.
pijnlijke plaats brengen. Dit kan tot afname van de
Psychogene
psychosociale
pijn: is meestal
factoren,
het gevolg
bijvoorbeeld
van
depressie
of
angst. Hoewel deze vorm van pijn vooral van psycho-
pijn leiden door een tot op heden 'onverklaarbaar'
mechanisme.
Ook de hersenen kunnen tussenko-
men door signalen naar het ruggenmerg
te sturen
logische aard is, wordt zij toch als zeer echt ervaren.
om op die manier de overdracht van de pijn aan te
Ook deze soort pijn is zeer moeilijk te behandelen.
passen.
Pijn en Interne stressfactoren.
De hersenen interpreteren pijnsignalen in een complexe context van psychologische, emotionele en gedragsfactoren, die persoonsgebonden zijn.
De
funktie
van
pijnreceptoren
(nocireceptoren)
bestaat uit detecteren van gevaarsituaties buiten ons,
maar ook uit het nauwlettend
intern
functioneren.
De
gadeslaan van ons
pijnreceptoren
(nocire- ...
Zo zal iemand die in een financieel zorgelijke situatie
ceptoren) zetten een pijnprikkel om in een elektrisch
verkeert, mogelijke pijn intenser ervaren dan iemand
signaal en via de zenuwenbanen
die geen financiële zorgen heeft of er zich geen
ruggenmerg
ruggenmerg
Het kan:
geleid.
wordt dit naar het
In de achterhoorn
van het
wordt dit signaal verwerkt/beoordeeld.
zorgen om maakt. c>
Recent onderzoek stelt dat de aanpassingsmogelijkheid
van het centraal zenuwstelsel een belangrijke rol
speelt bij chronische pijn.
zullen dus aangepakt moeten worden:
Zo kan aanhoudende
velijke ruggenmergsegment(en)
prikkeling
van de perifere
- de verhoonde gevoeligheid van de perifere zenuwbanen
- de verhoogde gevoeligheid van het (de) respectie-
zenuwen door welke oorzaak dan ook tot een grotere
- de transductie van neuronen in de dorsale hoorn
gevoeligheid van lokale nociceptoren leiden. Dit kan
- de verhoogde gevoeligheid en transductie van hië-
op
zijn
beurt
een
continue
overvloed
van
rarchisch hoger gelegen structuren (zenuwkernen ter
(pijn)signalen in het CZS teweeg brengen. Het weef-
hoogte van de hersenstam, diencephalon,
hersen-
sel van het CZS kan mogelijk hierop reageren door
schors) en het genereren van een algehele stressres-
aanpassingen zoals verdikking en ontsteking van de
ponsadaptatie dat doorwerkt tot in de verste uithoe-
membranen
ken van het CZS
die
het
ruggenmerg
omgeven.
Zo
ontstaat er irritatie en/of verminderde bewegingsmogelijkheid van het CZS-weefsel. Dit kan dan op zijn
Om dit hele circuit terug op orde te krijgen zijn er
beurt weer leiden tot een instabiliteit of verminderde
meerdere sessies nodig en wordt er van de cliënt
beweeglijkheid
gevraagd om zich voor een minimum van 10 behan-
van de wervelkolom. Ook neuronen
in het ruggenmerg
die continu pijnsignalen ontvan-
gen, kunnen veranderingen
delingen te engageren.
ondergaan die van een
microgliale cellen, gezien er een abnormale sensiti-
Craniosacra/e
Resetting,
een methode van werken rond nociceptoren
satie van de zenuwcellen
Ik heb met deze specifieke werkwijze reeds resulta-
lange duur zijn. Dit als gevolg van de activering van
plaatsvindt. waardoor er
ten gezien rond diverse vormen van pijn. Het spreekt
een constante pijnsensatie is.
vanzelf dat men eerst de oorzaak
van de pijn
Eigenlijk zou men dit kunnen vergelijken met een
aanpakt. Als iemand's arm geklemd zat bij een onge-
kortsluiting in het elektrisch netwerk dat pijnsignalen
val, zal men die eerst dienen te verzorgen. Als de pijn
doorstuurt/verwerkt.
achteraf toch voelbaar blijft, kan het aangewezen zijn
vergelijkbaar
Of misschien is het nog beter
met een computer
die vastloopt en
om deze 4-stappen resetting toe te passen.
Sommige situaties zijn uiteraard nog iets complexer,
waar men de reset-toets dient in te drukken.
zoals dit het geval is bij reumatische pijnen want daar
De rol van onze hersenen.
dient op andere terreinen tegelijk iets ondernomen te
Aangezien
worden.
de hersenen een sleutelrol vervullen in
het waarnemen
van pijn en gevaar, kunnen
vrij
Bij clienten met fibromyalgie,
van de weke delen genoemd)
succesvolle
complexe combinaties een pijncyclus activeren.
resultaten
kunnen
(ook reuma
heb ik directe en
vaststellen,
waar
Stel je voor dat je op een winteravond een boek zit te
pijnen in gevoelige mate afnemen tot zelfs helemaal
lezen in de woonkamer. Een paar weken ervoor ben
verdwijnen.
c::
je (in het donker) als toevallige passant tussen 2
vechtende
partijen terecht gekomen
en kreeg je
enkele rake klappen, waarbij gelijktijdig een lamp van
de straatverlichting
verwondingen
gesprongen
is. Intussen zijn je
van de klappen
reeds genezen en
psychisch ben je overtuigd
bekomen te zijn. Plots
springt één van de lampen in de woonkamer en op
slag word je door angst overvallen en de pijn van je
toenmalige verwondingen
komt weer op.
Je hersenen hebben 2 aparte gebeurtenissen
met
elkaar verbonden. Je neuronale circuits liggen als het
ware in kortsluiting en is het aangewezen elk onderdeel van de keten te resetten.
Dit is één voorbeeld van wat kan gebeuren, maar het
kan evengoed dat het bewegen van een elleboog,
een onverwachte druk op je arm door een getroffen
nociceptor beschouwd kan worden als pijn.
Alle onderdelen van dit complexe neuronale circuit
Michel Lootens
RCST-BCST