Een toekomst zonder kanker?

48
Nieuwe doorbraken in kankerbehandeling
Een
toekomst
zonder
kanker?
Geregeld schreeuwt de pers iets over een grote
doorbraak in kankeronderzoek, alsof de mirakeloplossing eindelijk gevonden is. Vervolgens blijft
het oorverdovend stil. çava? neemt die nieuwe
kankertherapieën onder de loep: wat beloven ze en
wat mogen we ervan geloven?
TEKST: Grete Flies
ILLUSTRATIE: Sarah Vanbelle
“De resultaten van labo-onderzoeken stemmen hoopvol
en het werk dat wetenschappers verrichten, is geweldig”,
zegt dokter Christof Vulsteke, coördinator van het
Geïntegreerd Kankercentrum Gent (IKG) en hoofd van
de klinische studiedienst medische oncologie. “Maar tussen de laboratoriumtheorie – vaak enkel getest op dieren –
en de ziekenhuispraktijk op mensen zitten nog vele jaren
van studies, waarvan de resultaten nog alle kanten op
kunnen.” Nieuwe doorbraken in kankertherapie hebben
dus vooral veel tijd nodig om zich concreet te bewijzen
in voordelen voor de patiënt. We zetten zeven therapieën
op een rijtje, dokter Vulsteke screent hen op fabel of feit.
49
2
1
Palpatiehandschoen
moet borstkanker sneller
opsporen
Borstkanker wordt vandaag
enkel opgespoord via een
mammografie en een echografie, technieken die slechts
tot 85% van alle afwijkingen
oppikken. In een poging
om dat aantal naar 100% te
brengen, heeft men een speciale handschoen ontworpen
met flexibele druksensoren.
Met die palpatiehandschoen
zou men het borstoppervlak
verkennen op zoek naar
subtiele drukverschillen in de
weefsels, die met de huidige
technieken nog over het hoofd
worden gezien. “Ik juich dit
initiatief wel toe, want er is
zeker nood aan verbetering.
Maar voorlopig is het niet
meer dan een concept. Dit
theoretisch model moet nog
grondig bestudeerd, uitgetest
en goedgekeurd worden voor
het een nieuwe screeningsmethode voor borstkanker is.”
Groeiremmers
voor vetzuren
hongeren
tumoren uit
Onlangs hebben Belgische
onderzoekers ontdekt dat tumoren naast glucose (suikers)
ook lipiden (vetzuren) gebruiken om te groeien. Men kan
medicatie toedienen die de
aanmaak van vetzuren afremt,
wat al gebeurt bij patiënten
met hart- en vaatziekten. “Of
ik hier ooit patiënten mee ga
kunnen helpen, moeten verdere klinische studies uitwijzen. De hypothese is prachtig,
maar een bruikbaar resultaat
in mijn praktijk verwacht ik
niet binnen de vijf jaar.”
3
DNA-test kan
de noodzaak
van een
chemokuur
inschatten
Na ettelijke jaren van onderzoeken en tests is vorig jaar
de MammaPrint voorgesteld.
Deze genetische test onderzoekt borstkankerweefsel
en vertelt of het wel of geen
agressieve tumor is. Bij een
agressieve kanker is er een hogere kans op herval, waardoor
preventieve chemotherapie
aangeraden is. “Bij twijfel kunnen we dankzij de MammaPrint nu veel beter inschatten of een patiënt baat heeft
bij chemotherapie of niet.
Volgens de studies die eraan
vooraf gingen, kunnen we
zo 14% van de patiënten een
chemokuur besparen, omdat
het voor hen niet zinvol is.
De MammaPrint is dus een
geweldige revolutie, waarmee
we vandaag al veel patiënten
kunnen behandelen. Daarom
is het jammer dat de dure
therapie bij ons voorlopig niet
terugbetaald wordt. Gezien
het succes bij de behandeling
van borstkanker zijn er intussen ook genetische tests voor
andere kankers opgezet.”
50
Nieuwe doorbraken in kankerbehandeling
4
Meer zuurstof remt groei tumor af
Kankerweefsel is een micromilieu op zich, waarbij de kankercellen omringd zijn
door een chaotische wildgroei van bloedvaten. Een slechte bloedtoevoer naar die
cellen betekent dat er minder zuurstof naartoe gaat. Zuurstofgebrek stimuleert
dan weer de groei van een tumor. “In theorie zou je het groeiproces van kankercellen dus kunnen afremmen door er meer zuurstof naartoe te brengen. Dat
klinkt wederom heel mooi, maar voorlopig is ook deze wetenschappelijke hypothese enkel onderzocht bij dieren. Het is een interessante hypothese die men de
komende jaren zeker verder moet bestuderen.”
5
Medicijn kan
bloedvaten weer
gezond maken
6
Therapie
vanuit
de luie
zetel
Herceptine is een geneesmiddel gebruikt bij de behandeling van borstkanker. De patiënt komt daarvoor om de drie weken langs in het ziekenhuis
en krijgt het medicijn toegediend met een infuus via de aders of met een
onderhuidse inspuiting. “Die behandeling in de dagkliniek is erg belastend:
psychologisch voor de patiënt en financieel voor de maatschappij. Zeer
recent hebben grootschalige studies uitgewezen dat de toediening van
Herceptine ook perfect in de eigen huiskamer kan gebeuren door een
thuisverpleegkundige. Na goedkeuring door de overheid kan dit dus in
praktijk worden gezet en dat zie ik binnen het jaar ook wel gebeuren.”
“We spraken al van een wildgroei van bloedvaten rond een
kankercel. Die chaos in het
weefsel maakt de bloedvaten
erg broos, waardoor kankercellen makkelijk door de
vaatwand kunnen ontsnappen naar andere organen.
Als oplossing ontwierp men
de angiogeneseremmer, een
medicijn dat de vorming van
nieuwe bloedvaten tegengaat. Kankerpatiënten leven
hiermee niet zoveel langer,
ze zullen enkel minder snel
hervallen. Ook dit is een geweldig concept, maar ik hoop
dat men in de toekomst een
alternatief kan vinden met
betere resultaten.”
51
7
Immunotherapie
is de toekomst
“De meest realistische hoop ligt bij immunotherapie. Kankercellen leggen het
immuunsysteem lam. Al sinds de jaren
zeventig bestaan er medicijnen die de
immuniteit een boost geven, zodat die
de kankercellen weer herkent en doodt.
Het had succes, maar patiënten waren er
doodziek van.
Intussen bestaan er elegantere oplossingen, zoals sinds kort de zogenaamde
checkpointinhibitoren, die het immuunsysteem uit zijn verlamming krijgt. De
verschillende tests zijn achter de rug
en de resultaten zijn spectaculair en
onweerlegbaar. Dankzij immunotherapie
overleeft vandaag 50% van de patiënten
het mét een goeie levenskwaliteit.
Voor huid-, long- en nierkanker
gebruiken we deze producten al volop
en we verwachten ze op korte termijn
ook voor blaaskanker. Het goede nieuws
is dat de patiënt deze medicijnen ook
terugbetaald krijgt. Het onderzoek gaat
verder voor andere tumoren.
Zelfs met deze spectaculaire resultaten is er nog steeds 50% van de patiënten
niet mee geholpen. De uitdaging voor
onderzoekers is dus om dit aantal te doen
stijgen met andere vormen van immunotherapie of in combinatie met bestaande
behandelingen. Momenteel loopt er een
studie voor een gepersonaliseerd vaccin
tegen huidkanker en in theorie kan je ook
al immuuncellen uit het bloed halen en
een gezonde kloon ervan inspuiten om
een specifiek kankertype aan te vallen.
Er moeten nog verdere onderzoeken gebeuren om de haalbaarheid hiervan vast
te stellen, maar deze toekomstmuziek
klinkt alvast heel goed.” ●
CM-Thuiszorgcentrum
Worstel je met de financiële druk van de
behandelingen? Heb je vragen over financiële tegemoetkomingen? Zoek je de
juiste ondersteuning en hulp? Is je woonomgeving niet langer aangepast? Neem
dan contact op met het CM-Thuiszorgcentrum op het nummer 03 221 95 95.
Praten doet deugd
Als je de diagnose kanker krijgt, stopt je
wereld met draaien. Plots ligt de focus op
overleven. De psychologische gevolgen
van dit nieuws zijn niet te onderschatten. Erover praten kan deugd doen. Kun
je hiervoor bij niemand terecht of wil
je je omgeving niet ‘tot last zijn’? Dan
kan Samana er misschien voor je zijn.
Onze vrijwilligers brengen je graag een
bezoek. Om even te praten, je zinnen te
verzetten, gezelschap te hebben. Neem
gerust contact met ons op: 03 221 95 70
of [email protected].