Publicatie

De aardappel blijft de maaltijdbegeleider bij uitstek in België
Aardappelen blijven de vaakst geconsumeerde maaltijdbegeleider in België, voor pasta en
rijst. Op een gemiddelde dag eet 52% van de Belgen aardappelen (incl. frieten), goed voor
een gemiddelde consumptiefrequentie van ongeveer 3,5 keer per week. Aardappelen
worden het vaakst thuis gegeten: voor gekookte aardappelen in 80% van de keren en voor
friet in 54% van de keren. Dat blijkt uit onderzoek van InSites Consulting dat in opdracht
van VLAM het consumptiegedrag van de Belg onderzocht.
Daarnaast volgt VLAM ook het thuisverbruik op via GfK PanelServices Benelux (1). Het
thuisverbruik van verse aardappelen kende een daling begin jaren ’00, maar steeg opnieuw
in 2007 en 2008. Sindsdien daalde dit thuisverbruik opnieuw van 30 kg per capita in 2008
tot 28 kg in 2011. Opvallend is dat <40-jarigen wel meer aardappelen aten in 2011. Net deze
groep wil VLAM bereiken met zijn Patapas-campagne. Verse aardappelen worden het
vaakst gekocht in de hyper- en grotere supermarkten, maar zij verloren in 2011 wel
marktaandeel ten voordele van vooral hard discount.
Het thuisverbruik van verwerkte aardappelen in diepvries bleef de afgelopen 4 jaar relatief
stabiel rond 7,0 kg per capita. De verse verwerkte aardappelen zitten daarentegen sterk in
de lift. De gemiddelde Belg kocht in 2011 voor 1,5 kg aan verse verwerkte aardappelen. Dit
betekent een groei van 47% t.o.v. 2008 en van 10% t.o.v. 2010.
Aardappelen blijven de vaakst geconsumeerde maaltijdbegeleider
Binnen de maaltijdbegeleiders blijven aardappelen en aardappelproducten (inclusief frieten)
koploper voor pasta en rijst. Op een gemiddelde dag eet 52% van de Belgen aardappelen of
aardappelproducten, tegenover 23% pasta en 10% rijst. Binnen aardappelen blijven de gekookte
aardappelen het populairst. Zij staan op een gemiddelde dag bij een kwart van de Belgen op het
menu, voor friet is dit bij 13%. Dit komt er op neer dat de gemiddelde Belg ongeveer 2,5 keer per
week verse aardappelen eet (1,7 keer gekookte en 0,8 keer bv. puree of gebakken aardappelen),
1 keer per week gefrituurde aardappelproducten (friet, kroketten …), 1,7 keer per week pasta, 0,7
keer per week rijst en 1,1 keer per week iets anders (bv. pizza, wraps …). De gemiddelde
eetfrequentie van aardappelen is de laatste jaren licht dalend. Deze eetfrequentie verschilt wel
sterk per leeftijdsgroep. Zo eten 25- tot 34-jarigen gemiddeld 2 keer per week verse aardappelen
terwijl 55- tot 64-jarigen dit gemiddeld 3,5 keer per week doen.
Thuis is en blijft de consumptieplaats bij uitstek voor aardappelen
Gekookte aardappelen worden vooral thuis gegeten, namelijk in 80% van de gevallen. Bij pasta
en rijst is dit respectievelijk 69% en 65%, doordat zij in verhouding vaker in de horeca gegeten
worden. Friet is van alle maaltijdbegeleiders het buitenshuisproduct bij uitstek. Thuis heeft hier als
consumptieplaats nog een aandeel 54% (inclusief afgehaalde frieten), maar horeca (restaurants,
frituren …) haalt 23% aandeel, terwijl het aandeel van horeca voor een gemiddelde warme
maaltijd slechts 8% bedraagt.
(1)
Sinds 2012 past GfK PanelServices Benelux op hun data een nieuwe wegings- en
extrapolatiemethode toe, waardoor er een trendbreuk is met de cijfers die vroeger gecommuniceerd
werden. De data vanaf 2008 werden via deze nieuwe methode herberekend zodat we evoluties
kunnen blijven detecteren.
Bron: InSites Consulting in opdracht van VLAM (resultaten uit 2007, 2009 en 2011 samengeteld)
Thuisverbruik van verse aardappelen staat onder druk
Na een daling van het thuisverbruik van verse aardappelen begin jaren ’00, noteerden we in 2007
en 2008 een stijging van dit thuisverbruik. Als gevolg van de crisis grepen mensen meer terug
naar thuisverbruik in plaats van buitenshuisverbruik en naar basisvoedingsproducten in plaats van
meer verwerkte producten of kant-en-klare maaltijden. Sinds 2009 zet de daling in het
thuisverbruik van verse aardappelen zich evenwel opnieuw verder en in 2011 ligt het
consumptieniveau opnieuw op dezelfde hoogte als in 2006.
Bron: GfK Panelservices Benelux
Thuisverbruik van verwerkte aardappelen zit wel in de lift
Tegenover de dalende trend voor verse aardappelen staat een stijgend thuisverbruik van
verwerkte aardappelen. Diepgevroren aardappelproducten (frieten, kroketten …) maken hiervan
het grootste deel uit, maar de sterkste stijging zit bij verse verwerkte aardappelen (verse frieten,
verse voorgeschilde en/of voorgegaarde aardappelen …). In 2011 kocht de gemiddelde Belg 7,0
2
kg verwerkte aardappelen in diepvries en 1,5 kg verse verwerkte aardappelen. Maar liefst 58%
van de Belgische gezinnen kocht in 2011 minstens 1 product uit deze laatste categorie.
Droge rijst blijft stabiel, droge deegwaren stijgen licht
Het thuisverbruik van droge rijst blijft de afgelopen jaren relatief stabiel op 1,6 à 1,7 kg per capita.
Voor droge deegwaren noteren we een lichte stijging tot 6,2 kg per capita in 2011. Hierdoor stijgt
het aandeel van droge deegwaren binnen de maaltijdbegeleiders van 13,2% in 2008 tot 14,0% in
2011. Verse aardappelen blijven het grootste aandeel behouden, maar dit aandeel is wel gedaald
van 65,0% in 2008 tot 63,0% in 2011. Deze daling voor verse aardappelen wordt gedeeltelijk
gecompenseerd door verwerkte aardappelen.
Aandeel aardappelen stijgt bij jongeren
Het aandeel van verse aardappelen binnen de maaltijdbegeleiders stijgt met de leeftijd: bij <30jarigen is dit 55%, terwijl dit bij >65-jarigen 74 % is. De daling van de laatste jaren zit wel vooral bij
de 40-plussers, die momenteel nog een hoge aardappelconsumptie hebben. Het thuisverbruik van
verse aardappelen bij <40-jarigen is daarentegen de laatste jaren relatief stabiel gebleven. Bij de
groep jonger dan 40 verhoogde het aardappelverbruik zelfs in 2011. Net die groep wil VLAM
bereiken met de campagne ‘Patapas. 1000 hapjes met patatjes’. Deze inspireert hen om in de
keuken vaker aan de slag te gaan met aardappelen. De boodschap is daarbij dat aardappelen
perfect passen in een gevarieerde en evenwichtige voeding en snel klaar kunnen zijn.
Bron: GfK Panelservices Benelux
Aandeel van Belgische aardappelen blijft groeien en bedraagt nu bijna 80%
Herkomst behoort niet tot de belangrijkste aankoopcriteria voor verse aardappelen, maar het wint
de laatste jaren wel aan belang. Deze evolutie merken we ook in het marktaandeel van Belgische
aardappelen. Dit aandeel was begin jaren ’00 sterk dalend: van 88% in 2000 tot 70% in 2007.
Door de groeiende belangstelling van consumenten voor producten van bij ons, doen de
supermarkten meer inspanningen om Belgische aardappelen aan te bieden. Ook de Belgische
aardappelsector spant zich in om de thuismarkt als voorkeursmarkt te behandelen. Het aandeel
van Belgische oorsprong steeg opnieuw tot 77% in 2010 en tot 79% in 2011.
Verpakking van 5 kg wordt het meest gekocht en wint nog marktaandeel
3
De daling in het thuisverbruik van verse aardappelen van de laatste 3 jaar komt er niet zozeer
door een daling van het aantal kopende gezinnen (dat relatief stabiel blijft rond 90%) en ook niet
zozeer door een daling in hun aankoopfrequentie (dat relatief stabiel blijft rond 14 à 15 keer per
jaar), maar vooral door een daling in het verpakkingsgewicht. Zo daalde het volumeaandeel van
verpakkingen van 25 kg van 12% in 2008 tot 9% in 2011 en steeg het volumeaandeel van
verpakkingen van 5 kg van 47% tot 52%. Verpakkingen van 2,5 kg halen een relatief stabiel
marktaandeel van 19%.
Bintje blijft de meest gekochte variëteit, maar verliest aandeel
Het Bintje blijft de meest aangekochte aardappelvariëteit in België, maar het volumeaandeel van
Bintje is wel gedaald van 34% in 2008 tot 27% in 2011. Nicola is de tweede belangrijkste variëteit
met een aandeel van 18% in 2011. Charlotte maakt de top drie compleet met een aandeel van
9%. Deze drie variëteiten zijn ook bijna de enige die de gemiddelde Vlaming kent. De variëteit is
voor de Vlaming dan ook een minder belangrijk aankoopcriterium. Het kooktype (vastkokend,
bloemig) scoort op dat vlak hoger en is na het uitzicht en het verpakkingsgewicht het derde
belangrijkste aankoopcriterium.
DIS 1 blijft marktleider, maar hard discount wint marktaandeel
38% van het volume verse aardappelen wordt aangekocht in hyper- en grotere supermarkten
(Colruyt, Delhaize Super, Carrefour …). Dit aandeel daalt wel ten voordele van hard discount (Aldi
en Lidl) en de buurtsupermarkten (Delhaize Proxy, Okay, Carrefour Express …). Zij halen in 2011
een volumeaandeel van respectievelijk 24% en 13%. Ondanks dit overwicht van de supermarkten
is de aardappel wel het voedingsproduct waarbij de rechtstreekse aankoop bij de producent het
hoogste marktaandeel haalt, nl. 11% van het totale volume.
Bron: GfK Panelservices Benelux
4