De Republiek in tijd van vorsten

De Republiek in
een tijd van
vorsten
Centralisatie
en reformatie
§ 2.4
2.4 Het begin van de Gouden Eeuw
- De Val van Antwerpen
•
Holland en Zeeland lijden eerst sterk onder de oorlog, maar
langzamerhand verplaatst de strijd zich naar het Oosten en het
Zuiden (1576).
–
–
–
Voor Holland, Zeeland en Friesland betekende dit welvaart, voor het
Oosten, Brabant en Vlaanderen ellende
De bevolking van Holland groeide door:
•
1514-1575 > 275.000 naar 400.000
•
1575-1622 > 400.000 naar 672.000
Antwerpen en andere zuidelijke steden liepen leeg:
•
In 1585 nam de Antwerpse bevolking dramatisch af: 100.000
naar 42.000
Economische kracht
van het Zuiden
2.4 Het begin van de Gouden Eeuw
- De Val van Antwerpen
•
Holland en Zeeland lijden eerst sterk onder de oorlog, maar
langzamerhand verplaatst de strijd zich naar het Oosten en het
Zuiden (1576).
•
Antwerpen en andere zuidelijke steden verarmde sterk doordat:
1.
Antwerpse financierders flinke sommen geld aan Filips
moesten lenen en niet terugkregen
2.
muitende Spaanse soldaten de steden en vooral Antwerpen
gruwelijk plunderden
3.
waardoor ook veel (veelal geschoolde en welvarende)
inwoners naar het Noorden vluchtten
4.
de Hollanders en de Zeeuwen de Schelde afsloten
Vlucht naar de Noordelijke Nederlanden
2.4 Het begin van de Gouden Eeuw
- De Opkomst van het Westen
•
Holland en Zeeland lijden eerst sterk onder de oorlog, maar
langzamerhand verplaatst de strijd zich naar het Oosten en het
Zuiden (1576).
•
De handel in het Westen groeide sterk. Naast de Oostzeehandel
werd ook de Europese handel van Antwerpen gekaapt.
–
–
–
•
Mede door het afsluiten van de Schelde én
De vlucht van ambachtslieden en handelaren naar het Noorden
Zo werd Amsterdam het nieuwe financiële hart van de wereld en
Leiden de grootste textielstad van Europa
Daarnaast groeide de commerciële landbouw sterk door, hetgeen
ook gold voor de steenbakkerijen en de nijverheid die samenhing
met de scheepsvaart.
2.4 Het begin van de Gouden Eeuw
Eigenwijs der Gewesten: de economie
• De Republiek bestond uit een groot aantal stedelijke en
regionale economieën, die elkaar beconcurreerden.
– Met vestigingsgunsten
– Elkaars infrastructuur te blokkeren
• vb. directe Rotterdam-Amsterdam verbinding werd geblokkeerd
door tussen liggende steden
– Exportbeperking opleggen aan handelaren
– Boeren tot winkelnering dwingen in de stad
– Gilden greep te laten houden op de nijverheid
• Hetgeen geen waterdicht systeem was en van plaats tot plaats
varieerde de invloed van het gilde sterk
2.4 Het begin van de Gouden Eeuw
Eigenwijs der Gewesten: samenwerking
• De Republiek bestond
eigenlijk uit twee delen
– De kustprovincies en de
landprovincies
• De eens machtige Hanze
steden deelden het lot
van het agrarisch
achtergebleven en hier
en daar zelfs sterk
feodale platteland in de
landprovincies
• Op bestuurlijk niveau was
er weldegelijk een
verbondenheid tussen
kust- en landprovincies.
Economisch daarentegen
nauwelijks.
• In Holland ontstaat vanaf
de 15e eeuw reeds een
overlegcultuur tussen
steden, Gewesten en
binnen waterschappen
– Kern: elkaar nodig hebben
en compromissen sluiten
2.4 Het begin van de Gouden Eeuw
Eigenwijs der Gewesten: samenwerking
• De Republiek bestond
eigenlijk uit twee delen
– De kustprovincies en de
landprovincies
•
De eens machtige Hanze
steden deelden het lot van het
agrarisch achtergebleven en
hier en daar zelfs sterk
feodale platteland in de
landprovincies
• Op bestuurlijk niveau was er
weldegelijk een verbondenheid
tussen kust- en landprovincies.
• Economisch was er
daarentegen nauwelijks
• een verbondenheid.
• In De Nederlanden ontstaat vanaf de 15e eeuw
reeds een overlegcultuur tussen steden, Gewesten
en binnen waterschappen
– Kern: elkaar nodig hebben en compromissen sluiten
Europa 1600