Het gezegde - Nederlands in de onderbouw

Het naamwoordelijk gezegde
en koppelwerkwoord
HET GEZEGDE MOET IETS DUIDELIJK
MAKEN OVER HET ONDERWERP
Wat ga je leren deze les?
 Wat een naamwoordelijk gezegde is.
 Wat het verschil is tussen het ww en nw gezegde.
 Wat koppelwerkwoorden zijn.
 Wat hulpwerkwoorden en zelfstandige werkwoorden
zijn. (herhaling)
Vergelijk gezegdes in de volgende zinnen. Wat
valt je op?
 De man is erg aardig.
 De bal wordt ver
 Meneer Vrancken wordt
gegooid.
 Meneer Vrancken heeft
het goed uitgelegd.
 De klas is netjes
opgeruimd
 Er wordt iedere pauze
gevoetbald.
bijna nooit boos.
 De baby is net wakker.
 Klas 2b schijnt erg
goed te zijn
WW+ een ander
zinsdeel maken iets
duidelijk over een
onderwerp
2. Er is geen sprake van
‘actie’
1.
 De man is erg aardig.
 Meneer Vrancken wordt
bijna nooit boos.
 De baby is net wakker.
 Klas 2b schijnt erg goed
te zijn
ALLEEN de ww maken
iets duidelijk over het ow
2. Er is sprake van ‘actie’
1.
 De bal wordt ver
gegooid.
 Meneer Vrancken heeft
het goed uitgelegd.
 De klas is netjes
opgeruimd
 Er wordt iedere pauze
gevoetbald.
Wat is het nw-gezegde
Naamwoordelijk gezegde (geen ‘actie’)
Werkwoordelijk deel
(koppelwerkwoord:
zijn/worden/blijven/lijken)
+
Naamwoordelijk deel
(zinsdeel waarin een
bijvoeglijk of zelfstandig
naamwoord staat)
De man is erg aardig.
Meneer Vrancken wordt bijna nooit boos.
De baby is net wakker.
Klas 2b schijnt erg goed te zijn.
Wat is het werkwoordelijk gezegde
Werkwoordelijk gezegde (drukt een ‘actie’ uit)
Alle werkwoorden uit de
zin
(minimaal 1 zeflstandig
werkwoord)
De bal wordt ver gegooid.
Meneer Vrancken heeft het goed uitgelegd.
De klas is netjes opgeruimd
Er wordt iedere pauze gevoetbald.
zww hww kww?
Een zin heeft ALTIJD één KWW of ZWW
Zelfstandig werkwoord
Werkwoordelijk
gezegde
(Ww met een duidelijke
betekenis)
Één ww in de zin?
ÓF
Koppelwerkwoord
PV is ALTIJD een
hulpwerkwoord
(zijn/worden/blijven/lijken/
schijnen
Naamwoordelijk
gezegde
Één zelfstandig werkwoord
, rest zijn hulpwerkwoord(en)
Meer dan één ww in
de zin?
Één koppelwerkwoord, rest
zijn hulpwerkwoord(en)
Hoe haal je het nw gez uit een zin?
 Stap 1: haal ALLE ww uit de zin.
 Stap 2: haal het ow uit de zin.
Vraag jezelf af:
 of er ‘actie’ is of niet. NEE?> stap 3
 Maken de ww iets duidelijk over het ow? NEE?>stap 3
 Stap 3: stel de vraag: wat+ww+onderwerp.
De man is erg aardig.
Hij wordt vermoedelijk later werknemer van Google.
Blijft meneer Vrancken de leukste leerkracht?
Zin 1
De man is erg aardig.
Stap 1: is
Stap 2: de man
 Geen actie
 Ww maken niets duidelijk over ‘de man’
Stap 3: wat is de man? Erg aardig
Nw gezegde: is (erg aardig)
Zin 2
Hij wordt vermoedelijk werknemer van Google.
Stap 1: wordt
Stap 2: Hij
 Geen actie
 Ww maken niets duidelijk over ‘hij’
Stap 3: wat wordt hij? Werknemer van Google
Nw gezegde: wordt (werknemer van Google)
Zin 3
Blijft meneer Vrancken de leukste leerkracht?
Stap 1: blijft
Stap 2: meneer Vrancken
 Geen ‘actie’
 Ww maken niets duidelijk over ‘meneer Vrancken’
Stap 3: wat blijft meneer Vrancken? De leukste leerkracht
Nw gezegde: blijft (de leukste leerkracht)
Kww of hww of zww??
 Hij is kampioen
 De meester trakteert de
geworden.
 De jongens kunnen goed
voetballen.
 De lamp schijnt fel.
klas op taart.
 Klas 2b kent de drie
verschillende
werkwoorden.
 Op de x-box wordt veel
gegamed.
Kww of hww of zww??
 Hij is (hww)kampioen
 De meester
geworden.(kww)
 De jongens
(hww)kunnen goed
voetballen (zww).
 De lamp schijnt (kww)
fel.
trakteert(zww) de klas op
taart.
 Klas 2b kent (zww) de
drie verschillende
werkwoorden.
 Op de x-box wordt(hww)
veel gegamed (zww).
Nw gezegde of ww gezegde?
 Hij geeft de man een klap.
 Hij is morgen jarig.
 Het schijnt nogal moeilijk te zijn.
 De klas werkt behoorlijk goed mee!
Nw gezegde of ww gezegde?
 Hij geeft de man een klap. Ww-gezegde
 Hij is morgen jarig. Nw-gezegde
 Het schijnt nogal moeilijk te zijn. (nw-gezegde)
 De klas werkt behoorlijk goed mee! (ww-gezegde)
LET OP!!!!
 Bepaal eerst welk soort gezegde er in de zin staat:
ww gezegde of nw-gezegde
 Bij een nw-gezegde komt nooit een lijdend
voorwerp!!!!
 Bij een nw-gezegde staat altijd maar één kww, als er
meer ww in de zin staan is dat meestal het
laatste ww