Themalijst : Muziek voor Pasen

Themalijst
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
April 2011
Paasmuziek
Grosso modo zijn er 4 grote genres in de paasmuziek, uiteraard allemaal religieus, hoewel soms
uit zijn liturgisch verband getrokken. Van de middeleeuwen tot nu zijn diverse componisten
geïnspireerd geweest.
- De passies: het lijdensverhaal van Jezus, al of niet strikt een bepaald evangelie volgend, en
meestal in een rollenspel. De Mattheus-passion BWV 244 van Johann Sebastian Bach is natuurlijk
de bekendste. Maar het aantal passies dat geschreven is, vooral in de barok, is niet te overzien.
Georg Philipp Telemann alleen al schreef van 1722 tot 1767 ieder jaar een nieuwe passie, wat hem
een totaal van 46 stuks opleverde. Daarboven op kan men nog een aantal oratorio’s tellen die
gerust voor een passie kunnen doorgaan.
- De oratorio’s: tijdens de vasten werden geen opera’s opgevoerd, maar ter compensatie werden
er niet-scenische en niet-geacteerde rollenspelen met religieuze inhoud geprogrammeerd.
Deze werken vertoonden soms evenveel pathos en bravoure als opera. Soms was de tekst niet
verhalend, maar eerder beschouwend.
- De gezangen voor de Goede Week, waarbij er voor elke dag in die week aparte gezangen
bestaan. De meest voo rkomende zijn de Lamentaties van de profeet Jeremias, in het Frans heeft
men het over de “Leçons de ténèbre” en in het Latijn “Responsoria Tenebrae”. Aanvankelijk werden
die om 3 uur ’s nachts gezongen tijdens de Metten. Maar om aan de behoeften van de burgerlijke
gelovigen tegemoet te komen, werden die verplaatst naar de namiddag van de dag ervoor. Soms
werd daartoe de kerk verduisterd met doeken en verlicht met kaarsen die dan na elke lamentatie
één voor één gedoofd werden.
- Het “Stabat Mater”, is de tekst over de treurende Maria-figuur aan het kruis, enige van de 5
sequenzen in het gregoriaans die gespaard bleven na het Concilie van Trente. Een compilatie van
Stabat Maters (Pergolesi, Vivaldi en Haydn) vindt men op de dubbele CD “Stabat Mater” door
diverse uitvoerders.
ONDERWERP Passiemuziek 4 CD
Bepaalde werken zijn op te zoeken in de computer via woorden als “Pasen”, “Paaszondag”,
“Goede week”, “Goede Vrijdag” en hun anderstalige equivalenten. Zelfs voor het ritueel van
de voetwassing bestaan aparte gezangen.
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
4
Gregoriaans
- Ténèbres = Tenebrae / Choeur des moines de l'Abbaye Saint-Pierre de Solesmes
ONDERWERP Gregoriaans 205 CD
- Gregoriaanse vespers en completen : Pasen Gregorian Vespers and Complines : Easter :
Gezangen uit "Antiphonarium Praemonstratense (1934)" & "Graduale Praemonstratense
(1910) / Norbertijnerabdij Averbode; Marc Fierens (dirigent)
ONDERWERP Gregoriaans 205 CD
Opgelet: de Norbertijnen laten het Gregoriaans begeleiden door orgel, maar dat is niet de norm.
- Cantus Gregorianus Dominica Resurrectionis ad missam et ad vesperas / Cum Jubilo Watou;
Wim Orbie
Magazijn CD : KL CDM 13700
- Gregorianische Gesänge : Fastenzeit - Passion - Ostern
ONDERWERP Gregoriaans 202 CD
- Stabat Mater, volgens de gregoriaanse ritus / Taverner Choir
RECITAL KOOR Taverner Choir 4 CD
- Music for holy week
ONDERWERP Gregoriaans 200 CD
- Easter Chant [CD] / Benedictine Nuns
ONDERWERP Gregoriaans 206 CD
- Resurrexi : Gregorian Chant for Easter, Ascension and Pentecost
Magazijn Klas CDM 14227
- Liturgie du Vendredi Saint = Liturgy for Good Friday = Karfrei-tagsliturgie
ONDERWERP Gregoriaans 207 CD
- Carmina Burana: Le mystère de la Passion / Ensemble Organum;
Marcel Peres (dirigent)
de
Het middeleeuwse 13 eeuwse manuscript Carmina Burana, waaruit
Carl Orff ook zijn mosterd haalde, werd gevonden in de abdij van
Benediktbeuren. In deze codex waarvan de titel letterlijk “Liederen van
Beuren (in Beieren)” betekent, stonden niet alleen schunnige drink- en
liefdesliederen, maar ook een passiespel
ONDERWERP Passiemuziek 3 CD
- Triduum paschale : Pasen in polyfonie en abdijzang / Broeders van Westvleteren
KOOR Capilla Flamenca 7 CD
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
5
Orthodox-Byzantijnse ritus
Voor de orthodoxen is Pasen een veel belangrijker feest dan Kerstmis.
Denk maar hoe de Russen graag eieren versieren.
- Easter Russian Liturgy : the luminous Resurrection of Christ / Moskous liturgisch koor Amvrosy
(dirigent)
ONDERWERP Orthodox 36 CD
- Russian orthodox Easter / Oeral Koor, Vladislav Novik (dirigent)
ONDERWERP Orthodox 60 CD
- La Semaine sainte orthodoxe Serbe / Koor van de Radio-Televisie van Belgrado, Vladimir
Kranjcevic
ONDERWERP Orthodox 47 CD
Renaissance
- Stabat Mater / Josquin Desprez; Ensemble Jachet de Mantoue
JOSQUIN 2.6 CD
- Mattheus-passie / Orlandus Lassus (componist); Theatre of Voices, Paul Hillier (dirigent)
LASSUS 2.17 CD
-Music of Holy Week and Easter Sunday / Orlandus Lassus (componist), Bruno Turner (dirigent),
Mark Brown (dirigent), Pro Cantione Antiqua (koor)
LASSUS 2.20 CD
- De passione : motets de Josquin, Obrecht, Compère et Weerbecke / Josquin Desprez, Jakob
Obrecht, Loyset Compère, Gaspar van Weerbecke, Paolo Da Col (dirigent) Odhecaton (koor)
RECITAL KOOR Odhecaton 1 CD
- Lamentations de la Renaissance / Paul Van Nevel (dirigent), Huelgas Ensemble (koor)
RECITAL KOOR Huelgas Ensemble 10 CD
- Tenebrae Responsories / Tomas Luis de Victoria (componist); The Sixteen (Vocaal ensemble)
VICTORIA 2.4c CD
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
6
- Lamentions / Responsoria Tenebrae van Tomas Luis de Victoria, Gesualdo da Venosa, Robert
White (1538-1574) en Giovanni Pierluigi da Palestrina; Nordic Voices (koor)
RECITAL KOOR Nordic Voices 1 CD
- Lamentationes Hieremiae prophetae / Constanzo Festa; Ensemble Scandicus
FESTA 2.2 CD
Barok
- Miserere, lamentations, stabat mater / João Rodrigues Esteves (componist)
Graham O'Reilly (dirigent)
ESTEVES 2.1 CD
- Reponsaria et alia ad Officium Hebdomadae Sanctae spectantia "Responsaria van de Goede
Week" (1611) / Carlo Gesualdo da Venosa (componist), Alain Zaepffel, Rachid Safir en Bernard
Dehont (vocale solisten)
Magazijn CD : KL CDM 2121
- Responsoria for Good Friday = Responses pour le Vendredi Saint Carlo Gesualdo da Venosa
(componist); Centro Musica Antica di Padova, Livio Picotti (dirigent)
GESUALDO 2.1 CD
- Passio secundum Joannem / Francesco Feo
FEO 2.1 CD
- Sabbato Sancto : répons de l' office des ténèbres du samedi saint / Carlo Gesualdo da Venosa
(componist);Ensemble Vocal Européen de la Chapelle Royale (vocaal ensemble), Philippe
Herreweghe (dirigent)
GESUALDO 2.2 CD
- Tenebrae Responsories for Holy Saturday : Responsoria voor de Duistere Metten van Stille
Zaterdag / Carlo Gesualdo da Venosa (componist)
Magazijn CD : KL CDM 2129
- Matthäuspassion SWV 479; Historia der Auferstehung Jesu Christi SWV 50 / Heinrich Schuetz
SCHUETZ 2.17b CD
- Historia des Leidens und sterbens unseres Herrn und Heylands Jesu Christi nach dem
Evangelisten S. Matheum, SWV 479 / Heinrich Schuetz
ETZ 2.17 CD
Matthäus-passion BWV 244
Johannes-passion BWV 245
Lukas-passion BWV 246
Markus-Passion BWV 247
Oster-Oratorium BWV 249
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
7
Het zou ons te ver leiden om alle uitvoeringen van deze werken van Bach te vermelden en dan
vergeten we nog kantates die met Pasen te maken hebben. De meeste werken vind men vanaf
BACH 2.244 …enz.
- De Tod Jesu / G. F. Telemann; Ex Tempore; Florian Heyerick
TELEMANN 2.1 CD
- St.John Passion / G. F. Haendel
HAENDEL 2.140 CD
- Johannespassion / G.F. Haendel; Ex Tempore; Florian Heyerick
HAENDEL 2.141 CD
- Leçons de Ténèbres / François Couperin; James Bowman e.a.
COUPERIN F. 2.3 CD
- Office de Ténèbres / François Couperin; Gerard Lesne
COUPERIN F. 2.4 CD
- Stabat Mater RV 621 / Antonio Vivaldi
VIVALDI 2.6 CD
- Stabat Mater in c kl / Domenico Scarlatti, Monteverdi Choir; John Eliot Gardiner (dirigent)
SCARLATTI 2.1 CD
- Stabat Mater in c kl / Domenico Scarlatti; Sixteen (koor); Harry Christopher (dirigent)
SCARLATTI 2.1c CD
- Lamentazioni per la Settimana Santa / Maria Cristina Kiehr (sopraan) (uitvoerder). Jean-Marc
Aymes (klavecimbel), Concerto Soave (ensemble)
Magazijn CD : KL CDM 13693
- Stabat Mater / Giovanni Felice Sances
VOCAAL Mena 4 CD
VOCAAL Jaroussky 4 CD
SANCES 2.2 CD
Classicisme (18de eeuw)
- Officium hebdomadae sanctae : responsoris per a l'offici de Ténèbres de Setmana Santa
CASANOVES 2.2 CD
- Het populairste Stabat Mater werd gecomponeerd door de zeer jong gestorven Giovanni Battista
Pergolesi U vindt ze allemaal onder:
PERGOLESI 2.1 CD,
Rond 1786 verzocht de bisschop van Cadiz Joseph Haydn om 7 instrumentale meditaties te
componeren die gedeelten van een belangrijke preek moesten afwisselen
Onder de titel “Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze” schreef Haydn zowel een
versie voor strijkkwartet, voor piano, voor orkest en tenslotte ook een oratoriumversie met vocale
solisten, koor en orkest. U vindt ze onder:
HAYDN 7.8 CD
HAYDN 4.125 CD
HAYDN 2.30 CD
HAYDN 2.31 CD
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
8
Haydn componeerde ook een Stabat Mater
HAYDN 2.8 CD
En dan zijn er nog:
- Stabat Mater / Luigi Boccherini; I Solisti Veneti
BOCCHERINI 2.1b CD
- Stabat Mater / Luigi Boccherini; Ensemble 415
BOCCHERINI 2.1b CD
- Stabat Mater (Monaco, 1776) / Tommaso Traetta
TRAETTA 2.1 CD
Dan is er nog het Stabat Mater van de Duitse componist Franz Ignaz Beck, die tot de Mannheimse
School gerekend wordt.
BECK 2.1 CD
19de eeuw
- Stabat Mater / Giacchino Rossini; Coro e orchestra del Maggio Musicale Fiorintino; Riccardo Muti
(dirigent)
Magazijn CDM 2336
- Stabat Mater / Giacchino Rossini
ROSSINI 2.1b CD
- Stabat Mater / Franz Schubert
SCHUBERT 2.6 CD
- Christus am Ölberge, oratorium / Ludwig van Beethoven, Choeur et Orchestre National de Lyon,
Serge Baudo (dirigent)
BEETHOVEN 2.1b CD
- Christus am Ölberge, oratorium / Ludwig van Beethoven; Rundfunchor Berlin, Kent Nagano
(dirigent)
BEETHOVEN 2.1b CD
- Via Crucis / Liszt
LISZT 2.5 CD
- Die Passion op. 93 (1896) (oratorium voor Goede Vrijdag) / Heinrich Herzogenberg
HERZOGENBERG 2.1 CD
- Stabat Mater / Antonin Dvorak
DVORAK 2.18b CD
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
9
20ste eeuw
- Stabat Mater / Lorenzo Perosi
Magazijn CDM 12783
- Stabat Mater op. 53, 1925-1926 / Karol Szymanowski
SZYMANOWSKI 2.1 CD
- Stabat Mater [ TRACK ] / Francis Poulenc // op: Une Cantate de Noël
HONEGGER 2.1b CD
- Lukas-Passie / Krystov Penderecki, die bevat onder andere een Stabat Mater
Hedendaagse Componisten PENDERECKI 2.3 CD
- Passio Domini nostri Jesu Christi secundum Joannem = Johannes-Passie / Arvo Pärt; Hilliard
Ensemble
Hedendaagse Componisten PÄRT 2.1 CD
- Passia, voor 2 vocale solisten, koor en kamerorkest, op. 28 / Haflidi Hallgrimsson (Ijslandse
componist geboren in 1941)
Magazijn CDM 8991
- Stabat Mater / Karl Jenkins
JENKINS K. 2.1 CD
- Seven last words from the cross / James MacMillan
Hed. Comp. MacMILLAN 2.2 CD
- Tenebrae / James MacMillan
Hed. Comp. MacMILLAN 2.2 CD
- St-John Passion / James MacMillan
Hed. Comp. MacMILLAN 2.5 CD
- Passio Domini Nostri Jesu Christi Secundum Marcum "Markus-Passie" (1988) / Piet Swerts
Magazijn CD HC CDM 1935
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
10
Populaire paasliturgie
Liederen van hoop en vrede tussen Kerstmis en Pasen [ LP ] / Herman Boon; Pol Bess
Magazijn elpee : 91 VRT 31212
Niet-religieuze muziek die toch iets met Pasen heeft
- Symfonie nr. 2 “Auferstehung” / Gustav Mahler
De term “Auferstehung” komt van het gedicht van Klopstock dat in het vijfde deel gezongen wordt
door het koor. Terug te vinden onder MAHLER 4.2 enz.
- Parzival, opera / Richard Wagner
ste
Er wordt verteld dat veel mensen tot in jaren ’80 van de 20 eeuw hun Pasen hielden door ieder
jaar op Goede Vrijdag naar een opvoering te gaan kijken, onder andere in Antwerpen. Niet in het
minst omwille van de veel referenties naar Goede Vrijdag in de opera.
WAGNER 1.180 CD
WAGNER 1.181 CD
WAGNER 1.183 CD
WAGNER 1.184 CD
En zelfs op DVD : klas WAGNE
- Groot Russisch Paasfeest, ouverture voor orkest, op. 36 / Nikolaj Rimsky-Korsakoff
RIMSKI-KORSAKOFF 4.6 CD
RIMSKI-KORSAKOFF 4.11 CD
RECITAL ORKEST Goteborgs Symfonisch Orkest 1 CD
RECITAL ORKEST Orchestre Symphonique de Montreal 1 CD
- Mater dolorosa, opera, 1934 / Daniel Sternefeld
Magazijn CD : CDM 12544
Muziek voor Pasen
Openbare bibliotheek Kortrijk
april 2011 p
11