Bijlage 2 - Thema`s

Bijlage 2: Beschrijving Thema’s en werkpakketten
Vraaggestuurd Programma Veilige Maatschappij (VPVM)
Thema
Informatievoorziening
Er wordt veel multimodale data gegenereerd via diverse online, open, semi-open & gesloten
kanalen (zoals internet, sociale media, personal devices, dark web). Deze (big) data wordt in
toenemende mate gezien als belangrijke bronnen binnen de veiligheidsketen. De analyse en
duiding van deze big data om ze daadwerkelijk te kunnen benutten binnen het veiligheidsdomein
is een uitdaging.
Het thema Informatievoorziening beoogt om vanuit wetenschappelijk inzicht deze duiding vorm te
geven, te benutten en handelingsperspectief te bieden aan publieke veiligheidspartners.
De centrale vraag is: hoe kan de beschikbare informatie uit vele open en gesloten bronnen snel en
efficiënt vertaald worden naar de benodigde inzichten voor sturing en support van het handelen en
samenwerken van veiligheidspartners. Daarbij is ook interactieve crowdsourcing van belang.
Werkpakket 1
Data verzamelen met als centrale vraag: Welke data wil/moet/ mag je als organisatie verzamelen/
combineren/ filteren?
Werkpakket 2
Duiding in context met als centrale vraag: Wat betekent deze data (in context) voor het handelen
van een organisatie?
Werkpakket 3
Interactieve crowdsourcing met als centrale vraag: Hoe kan interactieve crowdsourcing worden
vormgeven en optimaal worden benut?
Thema
Procesinnovatie voor performanceverbetering
De veiligheidsuitdagingen waar Nederland voor staat zijn groot: schaalvergroting van de
criminaliteit, wereldwijde cyberaanvallen, toename van extreem weer en overstromingsdreigingen.
De vitale infrastructuren raken onderling steeds sterker verknoopt, ook met bedrijven en met het
leven van elke burger.
Het thema Procesinnovatie voor performanceverbetering richt zich op samenwerking binnen en
tussen organisaties, insourcing van capaciteiten, ontwikkeling van competenties, oefeningen en
(virtuele) training bij crisisbeheersing en rampenbestrijding.
Werkpakket 1
Oordeelsvorming met als centrale vraag: Wat is een effectief en efficiënt oordeelsvormingsproces,
waarbij samenwerking tussen partners en dynamische belangenafweging centraal staan?
Werkpakket 2
Trainingen met als centrale vraag: Welke nieuwe trainingsconcepten (methode en tools)
ondersteunen het individu en de samenwerking in een team, alsmede het snel implementeren van
het oordeelsvormingsproces?
Werkpakket 3
Wat zijn effectieve vormen van samenwerking tussen professionals en burgers?
Thema
Cybersecurity en societal resilience
De maatschappij wordt steeds afhankelijker van ICT. Dat zorgt voor nieuwe kwetsbaarheden. Ook
is er sprake van een toenemende dreiging in de vorm van cyberspionage, -sabotage, -crime, etc.
Cyberaanvallen worden al tijden niet alleen maar uitgevoerd vanuit zolderkamertjes. Het gaat ook
om georganiseerde misdaad, een zwarte economie en een concrete dreiging gericht op onze vitale
infrastructuur.
Het thema Cybersecurity & societal resilience richt zich op het verminderen van de
maatschappelijke ontwrichting door mogelijke cyber-verstoringen in de vitale infrastructuur.
Instanties die verantwoordelijk zijn voor het voorbereiden op en handelen bij zich voordoende
dreigingen en incidenten hebben behoefte aan snelle detectie van verstoringen en het adequaat
inschatten van mogelijke impact, keteneffecten en de te verwachten effectiviteit van
responsmaatregelen.
Werkpakket 1
Interactieve cyber informatie-uitwisseling met als centrale vragen: Wat is er aan techniek en
proces nodig aan de kant van de aanbieder en de ontvanger van deze informatie? Wat is er nodig
om terug rapporteren van hits op indicatoren door organisaties vorm te geven.
Werkpakket 2
Cyber Trend Watching met als centrale vragen: Welke indicatoren zijn het meest bruikbaar voor
analyses van geselecteerde use cases? Hoe kan data van use cases gecombineerd worden om een
consistent en waardevol beeld te vormen? Op welke wijze kunnen analyseresultaten juist
gerepresenteerd en gevisualiseerd worden? Wat is de representativiteit van use cases voor andere
vraagstukken die met cyber security metrics geanalyseerd kunnen worden?
Werkpakket 3
Respons grootschalige cyberaanvallen met als centrale vragen: Hoe kan binnen Nederland een
cyberwatch worden doorontwikkeld die in geval van een grootschalige cyberaanval op Nederland
de geëigende publieke- en private organisaties kan helpen bij het afslaan van de aanval en het
herstel daarvan? Hoe kan een ‘systeem van alarmeren’ worden gecreëerd, waarbij kennis van
meerdere ICT-professionals bij elkaar wordt gebracht in de koude en lauwe fase om zo spoedig
mogelijk een cyber incident af te handelen in een warme fase?
Werkpakket 4
Drie korte verkenningen met als centrale vragen: Wat betekent de Internet-of-Things ontwikkeling
voor de cyberveiligheid van de vitale infrastructuur? Wat is de psychische impact van
cyberdreigingen op maatschappelijk niveau? Wat zijn de belangrijkste challenges voor overheden
en kennisinstellingen op het gebied van cybercrime en cyberterrorisme?
Vraaggestuurd Programma Security (VPS)
Thema
Passieve Sensoren
Voor effectieve beveiliging zijn waarnemingen met sensoren cruciaal. Passieve sensoren leveren
steeds meer data. Dat vereist nieuwe concepten voor data processing en het filteren van
irrelevante data. Er zijn veelbelovende ontwikkelingen op het gebied van intelligente sensoren en
zelflerende systemen.
Werkpakket 1: Wearables
Werkpakket 2: Sensing voor perimeterbeveiliging van vitale infrastructuur
Werkpakket 3: Beveiliging van de internationale zone in Den Haag
Thema
System of Systems
Voor een geïntegreerde aanpak van de operationele taken op het
gebied van crisisbeheersing, openbare orde en veiligheid, en beveiliging is ontwikkeling
van een ‘systeem van systemen’ essentieel. Hierbij zijn alle stakeholders en hun
informatiebronnen betrokken.
Werkpakket
Werkpakket
Werkpakket
Werkpakket
Thema
1:
2:
3:
4:
Real Time Intelligence Lab
Real Time Intelligence Area in International Zone
Real Time Intelligence voor Overstromingsdreiging
Burger Alert Real Time (BART)
Cyber Risk Management en System Resilience
De steeds grotere invloed van ICT op de bedrijfsvoering bij bedrijven en overheden vergroot ook
het belang van cyberresilience en de bestrijding van cybercrime. Voor eigenaren van ICTsystemen is het van essentieel belang om de cyberisico’s kosteneffectief te beheersen. Voor een
adequaat functioneren van de systemen is een efficiënte, privacy compliant interactie met klanten
en samenwerkingspartners een essentiële voorwaarde. Nieuwe concepten en tools zijn vereist.
Werkpakket 1: Advanced Risk Management
Werkpakket 2: Cybersecurity in smartgrids en smart mobility
Werkpakket 3: Cyber resilience door middel van cyber informatieuitwisseling tussen
SOC’s
Werkpakket 4: Human Factor in Cybersecurity