Het Zintuigstelsel

Het Zintuigstelsel
Zintuigen
1) Registreren prikkels uit extern milieu
2) Registreren prikkels uit intern milieu
3) Registreren verandering in (toe)stand van een
lichaamsdeel = proprioceptoren
Extern Milieu
• Zien, Voelen, Ruiken, Proeven, Horen
• Temperatuur, Druk
De Huid
Zien
Smaak
Het oor
http://www.biodoen.nl/biodoenLite.php?idOrder=0605061601
Intern Milieu (Homeostase)
•
•
•
•
Baroreceptoren = meten druk
Osmoreceptoren = meten ionen
Chemoreceptoren = meten chemicalien
pH-receptoren = meten zuurtegraad
baroreceptoren
• Baroreceptoren in de wanden van de aorta en
halsslagaders meten de oprekking van de
wand en geven deze informatie door aan de
hersenen.
Als de bloeddruk te laag wordt sturen de baroreceptoren
impulsen naar de hersenstam. In de hersenstam wordt het
slagvolume en het hartritme bepaald. Als de bloeddruk lager
is dan de normwaarde, neemt het hartritme en/of het
slagvolume toe.
chemoreceptoren
• Chemoreceptoren in de wanden van de aorta
en halsslagaders meten de pCO2 of
koolstofdioxidespanning van het bloed en
geven deze informatie door aan de hersenen.
Als je je adem inhoudt, neemt het zuurstofgehalte van het
bloed af en het koolstofdioxidegehalte van het bloed toe.
In de halsslagaders zitten receptoren die het CO2-gehalte van
het bloed meten (receptor). Als dit gehalte te hoog is gaat er
een seintje naar het ademcentrum in het verlengde merg en
via het sympatisch zenuwstelsel worden de
ademhalingsspieren (effector) geactiveerd.
pH receptoren
Osmoreceptoren
• Osmoreceptoren in de hypothalamus bevinden
zich in de hersenstam. Osmoreceptoren meten
de osmotische waarde van het bloedplasma.
Als de osmotische waarde van het bloedplasma
wijzigt, wordt dit geregistreerd door de
osmoreceptoren in de hypothalamus. Als de
osmotische waarde van het bloed stijgt zet de
hypothalamus de hypofyse aan tot de afgifte van
antidiuretisch hormoon (ADH), waardoor minder
water in urine terecht komt en de osmotische
waarde van het bloed daalt. Als de osmotische
waarde van het bloedplasma daalt zet de
hypothalamus de hypofyse aan tot minder afgifte
van antidiuretisch hormoon (ADH) waardoor meer
water in urine terecht komt en de osmotische
waarde van het bloedplasma stijgt.
Warmte-Koude receptoren
Proprioceptie
• Spierspoeltjes meten spierspanning
• Peessensor meet strekking van pees
• Evenwichtszintuig in oor
Spierspoeltjes en Peessensoren
Spierspoeltjes en sensoren in pezen spelen een rol bij het
bepalen van houdingen en bewegingen. De kleine hersenen
spelen een belangrijke rol bij de afstemming van informatie uit
de sensorische hersencentra en de innervatie van
skeletspieren vanuit de motorische hersencentra.
Spierspoeltjes en peessensoren spelen een rol
bij de samenwerking tussen antagonisten.
Bijvoorbeeld bij de kniepeesreflex!
Evenwicht
De Ogen
1/b + 1/v = 1/f
B = beeldafstand
V = voorwerpafstand
F = brandpuntsafstand
Afstand tussen lens en waar beeld wordt gevormd
Afstand tussen voorwerp en lens
De brandpuntsafstand pas je aan door de lens boller of platter te maken
ver zien
dichtbij
- lensvorm
plat
bol
- lensbandjes
gespannen
minder strak gespannen
- kringspieren
ontspannen
gespannen
Dit noemen we de fixatiereflex
Bijziend
Divergerende correctie
Verziend
Convergerende correctie
Refractiechirurgie (Laseren)
Hoornvlies wordt dunner gemaakt waardoor de breking
van het licht verandert
Staafjes en Kegeltjes
Type zintuigcel
Drempelwaarde
Soort
Gevoelig voor
In Gele Vlek
Rest netvlies
Blinde Vlek
Aansluiting op neuron
Pigment
Staafje
laag
1
alle kleuren
behalve rood
nee
ja
nee
meerdere op
1 neuron
Rodopsine
Kegeltje
hoger
3
rood, groen of blauw
ja
nee, alleen dichtbij Gele Vlek
nee
in gele vlek; 1 op1
Fotopsine
http://www.bioplek.org/animaties/oog/netvlies.html
Signaaltransductie in Oog
• Lichtgevoelig fotopigment:
rodopsine en fotopsine
Rodospine is een eiwit wat bestaat uit scotopsine en het carotenoïde pigment
Retinal . Het valt onder invloed van licht uit elkaar in deze twee onderdelen.
Retinal wordt omgezet in Retinol
Nachtblindheid; Vitamine A deficientie!
een vorm van Vit A