Ziekenhuisstage 4 de jaar Farmacie

Officinale stage in een ziekenhuisapotheek
4 jaar Farmacie (1ste Master)
1. Doel van de stage
Het doel van deze stage 'binnen de muren' van de ziekenhuisapotheek is de student gedurende
vier weken kennis te laten maken met de farmacie in de praktijk. De theoretische kennis zal
worden vertaald naar farmaceutische specialiteiten met hun verschillende
geneesmiddelenvormen en verpakkingen, naar bereidingen en toedieningen voor patiënten en
naar de medische hulpmiddelen.
Deze praktijk vertoont op vele vlakken gelijkenissen met de farmacie beoefend in voor het
publiek toegankelijke officina's en omvat alle activiteiten met betrekking tot het ter
beschikking stellen van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen vanuit de
ziekenhuisapotheek. Activiteiten buiten de ziekenhuisapotheek zoals een klinische stage op
een verpleegafdeling maken geen deel uit van deze stage. Bezoeken aan de door de
stagemeester te bepalen ziekenhuisdiensten kunnen wel worden georganiseerd binnen deze
stage mits relevant voor de werking van de ziekenhuisapotheek.
2. Inhoud van de stage
2.1. Kennismaking en opleiding
De student wordt vertrouwd gemaakt met de volgende domeinen, tenminste indien ze van
toepassing zijn voor de betrokken ziekenhuisapotheek. De domeinen zijn voornamelijk
gebaseerd op het KB van 4 maart 1991 dat de functie van de ziekenhuisapotheek beschrijft:
- Bereidingen
- 'de novo' bereidingen
- gepersonaliseerde bereidingen
- voorraadbereidingen
- klaar voor toediening maken van geneesmiddelen
- cytostatica (al of niet uitvoeren)
- parenterale voeding
- andere inspuitbare geneesmiddelen
- Ter beschikking stellen
- aankoop en voorraadbeheer
- levering aan de verpleegafdelingen
- aanvulling van noodvoorraden op verpleegafdelingen
- aflevering op naam van patiënt
- Toedieningsregistratie, tarificatie, facturatie
- Informatieverstrekking
- Overlegcomités binnen het ziekenhuis met betrekking tot geneesmiddelen en
medische hulpmiddelen
Deze taken hebben betrekking op geneesmiddelen, antiseptica, medische monsters, producten
voor klinische studies, steriel verpleegkundig en medisch materiaal en implantaten.
1
De kennismaking en opleiding zal afhankelijk, van het onderwerp en de mogelijkheden op de
stageplaats, bestaan uit toezien of meevolgen, zelf uitvoeren en volgen van voordrachten of
lessen en zullen gespreid zijn over de vier weken. In bijlage (Bijlage 1) is een voorstel van
programma gevoegd dat de stagemeester kan helpen bij het opstellen van het
stageprogramma.
Voor het domein 'Bereidingen' zal het opleidingsprogramma van die aard zijn dat de student
geleidelijk aan ervaring kan opbouwen.
2.2 Eindwerk (stageverslag)
Het doel van het eindwerk is de student vertrouwd te maken met het opstellen van abstracts en
posters zoals gebruikelijk is voor congressen en symposia. Er wordt verwacht dat de stagiair
problemen leert zien en deze gestructureerd kan oplossen. De opdracht is dus een weergave
van een probleem of een klein onderzoek in de praktijk of in de literatuur met daaraan
verbonden de resultaten van het onderzoek en een conclusie maar geen opsomming van feiten
of een beschrijving van een bestaande situatie, dienst of overlegstructuur in het ziekenhuis.
Het werk moet het beantwoorden van een bepaalde onderzoeksvraag inhouden en het resultaat
kan een bijdrage leveren bij de beoefening van de farmacie op de stageplaats.
De student zal met een onderwerp, eigen aan de betrokken ziekenhuisapotheek, op een
persoonlijke wijze een abstract en een poster, b.v. in PowerPoint, maken. De abstract beslaat
maximum 2 pagina's en bevat de volgende onderdelen:
Objectief: noodzaak voor dit onderwerp of project, het waarom van het onderzoek.
Methode: wijze waarop de vraag of het probleem zal worden aangepakt.
Resultaten: weergave van de meetresultaten, bevindingen, ...
Bespreking en conclusie: wat kan worden afgeleid van de data en in welke mate
beantwoorden de data aan het objectief.
Referenties: literatuurweergave.
De titel van het onderwerp wordt in overleg met de stagemeester opgesteld en heeft
betrekking op de farmaceutische zorgenverstrekking door ziekenhuisapothekers in de
stageplaats.
Met de gegevens en de indeling van de abstract maakt de student in PowerPoint een poster
van één pagina. Hiervoor worden een aantal voorbeelden in PowerPoint ter beschikking
gesteld. Bij het maken van de poster kunnen alle mogelijkheden van lay-out van PowerPoint
worden toegepast maar de student dient er zich wel van bewust te zijn dat de inhoud, de vlotte
leesbaarheid en de boodschap van primordiaal belang zijn. De student moet met dit medium
een bepaalde boodschap kunnen overbrengen.
De abstract en poster zijn voorzien van de naam van de student, datum en stageplaats en
worden in principe tijdens de stageperiode gemaakt.
De documenten hebben als omschrijving respectievelijk Naam Voornaam 200X 200X+1
Abstract en Naam Voornaam 200X 200X+1 Poster waarbij X het laatste cijfer van het jaar
is, bijvoorbeeld Naam Voornaam 2007 2008 Abstract.
Enkele voorbeelden van onderwerpen zijn opgenomen in bijlage (Bijlage 2).
2
Binnen de TIEN DAGEN na het verstrijken van de stage worden ze elektronisch verstuurd
naar de coördinator van deze stage: [email protected].
3. Beoordeling van de stage (stagerapport)
Op het einde van de ziekenhuisapotheekstage zal de stagemeester het evaluatieformulier
invullen. Naast een gedetailleerde beoordeling zal de stagemeester ook een globale
beoordeling, uitgedrukt in een cijfer, weergeven.
Dit formulier bevindt zich op het einde van dit document (Bijlage 3). Gelieve dit document
aan de stagemeester te overhandigen om te laten invullen na de stage.
4. Examenvorm
Het examenpunt wordt toegekend op basis van de beoordeling van de abstract, de poster en de
beoordeling door de stagemeester.
5. Praktische informatie
Attest voor openbaar vervoer
Deze attesten worden afgeleverd door het secretariaat van de Faculteit Farmaceutische
Wetenschappen. Hiervoor moet het vertrekadres (kot of thuis) en het adres van de
stageplaats van de student gekend zijn op het secretariaat.
Verzekering van en naar de stageplaats
De student is door de KU Leuven verzekerd op weg (kot of thuis) van en naar lessen
en alles wat met het lessenpakket te maken heeft, dus ook verplaatsing naar
stageplaats.
Verzekering in het ziekenhuis
De stagiair is door de KU Leuven verzekerd tegen schade aan zichzelf en aan derden.
3
Bijlage 1
Voorstel van programma van de officinale stage in een ziekenhuisapotheek
Week 1
Onderwerp: kennismaking met bereidingen en distributie
Onthaal
Kennismaking met de ziekenhuisapotheek
Werking van de ziekenhuisapotheek
Situering van de ziekenhuisapotheek in het ziekenhuis
Informatie over het ziekenhuis
Bereiding klassieke magistrale bereidingen (niet steriel) onder toezicht
Geneesmiddelen afkomstig van leveranciers in rekken plaatsen in apotheek
Afleveren van geneesmiddelen op basis van afleverlijsten
Keuze van titel van het eindwerk
Week 2
Onderwerp: aseptisch en steriel werken
Uitleg over aseptische werken, over bereiding cytostatica, over parenterale voeding
Steriele bereidingen
Cytostatica
Parenterale voeding
Klaar voor toediening maken van inspuitbare geneesmiddelen
Ampullen, infusen, oogpreparaten, ...
Week 3
Onderwerp: distributie
Aflevering van geneesmiddelen op basis van voorschriften
Kennismaking met distributie van steriel medisch en verpleegkundig materiaal en implantaten
Informatie over toedieningsregistratie, tarificatieregels en facturatie
Informatie over aankoop- en voorraadbeheer
Meewerken aan informatieverstrekking
Week 4
Onderwerp: vervolmaking
Meewerken aan de distributie en de bereidingen
Uitwerken van het eindwerk
Uitleg over de verschillende comités in het ziekenhuis waaraan de ziekenhuisapotheker
deelneemt en het belang van deze comités voor de farmaceutische zorgenverstrekking
Bezoek aan enkele ziekenhuisafdelingen zoals een verpleegeenheid, de centrale sterilisatie, ...
4
Bijlage 2
Voorbeelden van onderwerpen in het domein van bijvoorbeeld:
Bereidingen:
- Een slecht smakende siroop voor kinderen
Probleem: siroop 'sss' smaakt slecht waardoor de geneesmiddelentherapie bij
patiënt 'xxx' in gevaar komt.
Onderzoek: verschillende smaakcorrigentia worden geprobeerd en
de verenigbaarheid met de inhoud wordt geverifieerd.
Resultaat: nieuw formulering.
Conclusie
- Toediening van Losec bij slikproblemen
Probleem: Losec toedienen via een maagsonde maar de farmaceutische
specialiteit kan niet worden geplet omwille van een onverenigbaarheid
met het maagzuur.
Onderzoek: literatuuronderzoek; verschillende mogelijkheden
uittesten van een geschikte bereidingsmethode voor de eigen
ziekenhuisapotheek; stabiliteitsgegevens.
Resultaat: nieuwe bereidingsmethode voor Losec voor
toediening via een maagsonde.
Conclusie
- Choralhydraatsuppo's
Probleem: rectale toediening van een vetoplosbaar geneesmiddel gebeurt bij
vookeur d.m.v. een suppo met een wateroplosbare massa.
Onderzoek: literatuuronderzoek; bereidingsmethode voor enkele doseringen
met b.v. PEG-basis.
Resultaat: bereidingsprotocol voor choralhydraat suppo's met
een bepaalde dosering in een aangepaste massa met een chargegrootte
van b.v. 20.
Conclusie
Distributie
- Urgentietroussen op verpleegafdelingen
Probleem: er is een grote diversiteit aan urgentietroussen in het ziekenhuis;
de geneesmiddelen vervallen gemakkelijk.
Onderzoek: inventarisatie van de bestaande urgentietroussen; hoe is het gesteld
met de houdbaarheid van de aanwezige geneesmiddelen; welke
geneesmiddelen zijn er in de urgentie essentieel nodig; interview met
b.v. urgentiearts.
Voorstel of conclusie: samenstelling van een standaard urgentietrousse en
modus operandi voor de opvolging ervan.
- Retourmedicatie in de ziekenhuisapotheek
Probleem: heel wat geneesmiddelen komen dagelijks terug naar
de ziekenhuisapotheek; dit komt over als nutteloos werk.
Onderzoek: selectie van een bepaalde afdeling en gedetailleerd onderzoek van
de redenen voor de teruggave.
Conclusie: voorstel voor een effectievere distributie of retourmedicatie is
onvermijdbaar of in een aantal gevallen kan retourmedicatie worden
vermeden.
5
- Aflevering van geneesmiddelen waarvan de vergoedbaarheid is gekoppeld aan
bepaalde voorwaarden (RIZIV Hoofdstuk IV Attestmedicatie)
Probleem: na aflevering en registratie in computer wordt geconstateerd dat er
voor een bepaald geneesmiddel een attest nodig is; op dat ogenblik
bestaat het gevaar dat de patiënt niet in aanmerking komt voor
vergoedbaarheid.
Onderzoek: wat is de omvang van het probleem; over welke geneesmiddelen
gaat het; navraag in andere ziekenhuisapotheken waar ook studenten
voor hun officinale stage aanwezig zijn.
Conclusie: voorstel voor een andere wijze van distribueren.
Toediening
- Pletten van een bepaalde medicatie
- Verenigbaarheid van bepaalde geneesmiddelen aan de hand van een concrete vraag
vanuit een verpleegafdeling.
Centrale sterilisatie
- Validatie van een bepaald sterilisatie
- Steriliseren van bepaalde materialen
- Kwaliteit van een bepaalde reinigingsmethode voor bepaalde materialen
...
6
Bijlage 3
Evaluatieformulier Officinale stage in een ziekenhuisapotheek
Stagiair: .......................................................
Stageplaats:
Ziekenhuis: ..........................................
Adres: ......................................................................................................
Stagemeester: ..............................................................
Geef een kwotering van +2 (beste) tot –2 (minst goede)
+2
+1
0
-1
-2
1. Algemeen
Stiptheid
Samenwerking met personeel apotheek
Houding tegenover personeel van andere diensten
Toewijding en belangstelling
Verantwoordelijkheidszin en beroepsgeweten
2. Terbeschikkingstelling
Inzicht in aankoop- en voorraadbeheer
Afleveren van geneesmiddelen op basis van voorschrift
Juistheid van aflevering
Geneesmiddelenkennis
Kennis van steriel verpleegkundig materiaal
3. Bereidingen
Nauwkeurigheid
Theoretische kennis galenica
Praktische kennis galenica
Semi-industriële bereidingen
Inzicht in kwaliteitsverzekering
4. Aseptisch werk
Nauwkeurigheid
Theoretische kennis
Praktische uitvoering
Globale beoordeling op 20 punten: ....
Bijkomende opmerkingen:
Datum en handtekening van de stagemeester ..................................................................
Gelieve terug te sturen binnen 10 dagen na de stage naar UZ Leuven Apotheek t.a.v.
Ludo Willems, Herestraat 49 3000 Leuven of via email [email protected]
7