Dysfagie bij diverse ziektebeelden

Dysfagie bij diverse ziektebeelden
Dysfagie= slikstoornissen
 vooral bij ouderen
 vaak samen met bepaalde ziektebeelden
 gevolgen: slechte eetlust, ondervoeding, uitdroging en
gewichtsverlies
Slikken : +/- 3000 keer per dag : eten, drinken, slijm en speeksel afvoeren
Slikken: werkwijze:
- Bij zien, ruiken en proeven van VM : extra speeksel produceren
- Voedsel kauwen, mengen met speeksel en tot bal vormen
- Tong duwt bolus achterin mond (onder invloed van wil)
- Onwillekeurig:
Voedsel: via keel  slokdarm (strotteklepje en stembanden sluiten om voorkomen
dat voedsel in luchtpijp komt)
Transport van slokdarm  maag
Dysfagie  aspiratie (vloeistof of voedsel ongewild in luchtpijp)  eten en drinken
onaantrekkelijk en vermoeiend  ↓duur maaltijd of eet-en drinkmoment overslaan 
ondervoeding!!!
Dysfagie bij diverse ziektebeelden:
- Afwijkingen in de mond-keelholte of slokdarm
- Postoperatief
- Neurologische aandoeningen (CVA, ziekte van Parkinson, MS, ziekte van
Alzheimer) : dunvloeibare producten meer problemen  geen bolusvorming 
snelle passage  controleverlies (oplossing: verdikte dranken)
- Oncologische aandoeningen  vernauwingen  passage voedsel ↓ 
consistentie voedsel aanpassen
Eten en drinken
- Vloeistoffen  verdikt
- Vaste VM  andere consistentie (malen of zacht maken)
Probleem: nutriëntendichtheid laag  risico ondervoeding
Oplossing: specifieke producten : drinkvoedingen, modulaire voedingen of vitaminen-en
mineralenpreparaten.
Diëtiste houdt vinger aan de pols
Ondervoeding = groeiend probleem
Patiënten met dysfagie : extra risico
Dysfagiepatiënten
- Merendeel: ouderen
↗leeftijd: ↘ totale energiebehoefte (basaalmetabolisme per kg lichaamsgewicht↘ + zware
inspannigen↘)
MAAR: bij deel van patiënten is er verhoogde lichamelijke activiteit
Consistentie van voeding aan passen
- Dunvloeibare dranken : verdikkingsmiddelen
 nadelen: sommige middelen dikken na
verdikte drank loopt terug in consistentie
veranderingen in smaak en geur
- Vast voedsel = onmogelijk  gemalen of vloeibare voeding
- Speciale voedingen en preparaten om voedingwaarde te verbeteren
- Indien nodig: enterale of parenterale voeding
Dikvloeibare voeding
Op aantrekkelijke wijze volgwaardige dikvloeibare voeding
aanbieden
Problemen met kauwen en slikken  meeste voorkomende oorzaak : CVA.
Logopediste onderzoekt slikproces  3 vormen van voedingsbeleid:
- Geen slikstoornissen : normale voeding
- Problemen met slikken : dikvloeibare voeding
- Niet veilig kunnen slikken : sondevoeding
Dikvloeibare voeding = voeding dat dik en glas is, zonder stukjes, pitten en vellen.
In het verleden :
-
Mixvoeding, vla, pap en verdikte vruchtenmoes
Dranken + verdikkingsmiddel
 Nadelen :
minder aantrekkelijk
eenzijdige smaak
verschillende componenten niet herkenbaar
weinig variatie in kleur en smaak
bij bereiding werd melk, bouillon of water gebruikt : energiedichtheid te laag
onvoldoende vitamines en mineralen
slecht 1/3 van voeding werd daadwerkelijk gegeten
ongewenst gewichtsverlies en ondervoeding (met bijkomende complicaties)
Nu: verbetertraject : voedingsaanbod bij dikvloeibare voeding verbeteren
1) Vla en pap verrijken met room en energierijk poeder met extra vitaminen, mineralen
en spoorelementen
Bij warme maaltijd: margarine en jus toevoegen
Verdikte energierijke drinkvoedingen en roomijs (tussendoor)
2) Warme maaltijd aantrekkelijker maken : VM als aparte componenten presenteren ipv
mixvoeding
Bereiding : + verdikkingsmiddel  mallen  invriezen
¾ van maaltijd wordt genuttigd
3 ) Invoeren van menukeuze en specifieke dieetvaratie
Voorwaarden produceren van dikvloeibare maaltijden in nieuwe vorm:
- Grotere diepvriescapaciteit voor opslag
- Aanpassing in logistieke planning
- Opstellen van nieuwe receptuur
- Medewerking door de verschillende betrokken disciplines
- Voldoende budget