Een te snel werkende schildklier door de ziekte van Graves Inleiding In deze folder leest u meer over een te snel werkende schildklier door de ziekte van Graves. De schildklier De schildklier is een vlindervormig orgaan dat laag in de hals ligt, net onder het strottenhoofd en voor de luchtpijp. De schildklier maakt schildklierhormonen. Deze hormonen zijn van belang voor nagenoeg alle cellen, weefsels en organen van uw lichaam onder andere in/bij: Lichamelijke ontwikkeling. Stofwisseling en spijsvertering. Spieren en gewrichten. Hersenen en zenuwen. Hartslag en hartritme. Lichaamstemperatuur. Gedachten en emoties. 1 Wat is de ziekte van Graves? De ziekte van graves is een zogeheten auto-immuunziekte. Dat wil zeggen dat uw lichaam antistoffen aanmaakt. Deze antistoffen stimuleren de schildklier om te veel schildklierhormoon te gaan maken. De schildklier werkt hierdoor te snel. Wat zijn de klachten? Bij een te snel werkende schildklier kunt u de volgende klachten en symptomen hebben: hartkloppingen/ snelle polsslag; trillende handen/vingers; gewichtsafname ondanks normale eetlust; transpireren; onregelmatige menstruatiecyclus; veranderd ontlastingspatroon: frequenter en dunner; oogklachten; vermoeidheid; zenuwachtig/nerveus/prikkelbaar/opgejaagd gevoel; concentratieverlies; drukkend gevoel in de hals; slikklachten. Deze klachten hoeven niet allemaal, of niet allemaal tegelijk voor te komen. Oogklachten Ongeveer 20% van de patiënten met de ziekte van Graves krijgt oogklachten. U kunt last krijgen van wazig zien, dubbel zien, branderigheid, jeuk, roodheid, vocht in de oogleden en/of grote bolle ogen. De klachten ontstaan doordat er een toename van weefsel is achter de oogbol. Vaak verbeteren de oogklachten wanneer de schildklier weer normaal werkt. Mensen met oogklachten worden altijd verwezen naar de oogarts. Roken kan de oogklachten verergeren. Als u rookt, krijgt u het advies om te stoppen. 2 Diagnose De diagnose hyperthyreoïdie wordt gesteld via bloedonderzoek. In uw bloed wordt het FT4 (schildklierhormoon) gemeten. Ook wordt het TSH gemeten. Dit is een hormoon dat functioneert als ‘thermostaat’ van de schildklier Bij mensen met een hyperthyreoïdie is het FT4 verhoogd en het TSH verlaagd. Verder wordt ook onderzocht of er antistoffen in uw bloed aanwezig zijn. Als u antistoffen heeft, kan de ziekte van Graves worden vastgesteld. De arts doet ook lichamelijk onderzoek. Dit is omdat mensen met een te snel werkende schildklier vaak een vergrote schildklier hebben of knobbeltjes in de schildklier. Soms is de schildklier (druk)pijnlijk. Als aanvullend onderzoek kan de arts ook besluiten om een schildklierscan te laten maken. Behandeling De ziekte van Graves kan op drie manieren behandeld worden: Met medicijnen. Met radio-actief jodium. Met een operatie. Medicijnen Meestal krijgt u medicijnen. Deze medicijnen remmen de aanmaak van schildklierhormonen. Hierdoor stopt uw schilklier met hormonen aanmaken. De medicijnen die hiervoor gebruikt worden, zijn: Strumazol, Carbimazol of PTU. Omdat uw schildklier is stilgelegd met medicijnen, krijgt u daarnaast een ander medicijn, een schilklierhormoon. Hiermee begint u enkele weken nadat uw schilklier is stilgelegd. Met de combinatie van de medicijnen wordt een normale werking van de schilklier nagebootst. 3 U gebruikt de combinatie van medicijnen meestal gedurende een jaar. Daarna blijft u nog een jaar onder controle, om te kijken of uw schildklier normaal blijft functioneren. In het eerste jaar is de kans op een terugval het grootst is. Daarna moet u ieder jaar, levenslang, via uw huisarts bloed laten prikken. Zodra uw klachten terugkeren, verwijst uw huisarts u weer naar de internist. Daarnaast kunt u ook last hebben van een onregelmatige en verhoogde hartslag en een ‘opgejaagd’ gevoel. De internist kan u een medicijn voorschrijven, die ervoor zorgt dat uw hart weer rustiger gaat pompen. Dit is een bètablokker. Dit medicijn wordt ook tijdelijk gebruikt. Zodra uw schilklier weer normaal werkt, stopt u ook hiermee. U mag dit medicijn nooit zonder overleg met uw arts stoppen. Radio-actief jodium U wordt met radio-actief jodium behandeld als: de behandeling met medicijnen niet werkt; uw klachten weer terugkomen; bij overgevoeligheid voor de medicijnen; bij zeer ernstige symptomen. Na de behandeling met radioactief jodium, is het de bedoeling dat de schildklier weer normaal werkt. Soms werkt uw schildklier na de eerste behandeling nog steeds te snel. Dan is een tweede behandeling nodig. De schildklier kan ook te langzaam gaan werken na de behandeling. Dan moet u levenslang schildklierhormoontabletten blijven slikken. Operatie Als de behandeling met medicijnen en radio-actief jodium niet helpen, kan een operatie gedaan worden. Bij de operatie wordt de schildklier deels of helemaal verwijderd. Hiermee verdwijnt de overmatige productie van schildklierhormoon vrijwel onmiddellijk en is definitief. Omdat u geen schilklierhormoon meer aanmaakt, moet u levenslang schildklierhormoontabletten slikken. 4 Behandelteam Mw. dr. S.C.C. Hartong, internist-vasculair geneeskundige Mw. dr. R.M. Kiewiet-Kemper, internist-endocrinoloog Dhr. R.J.M. van Leendert, internist Mw. E.T. Massolt, internist-endocrinoloog Dhr. J.A.A. Meijer, internist- endocrinoloog Mw. dr. M.W.C.J. Schoofs, internist-endocrinoloog Dhr. E.J.H. van de Weijgert, internist Mw. S. van der Heydt, endocrinologieverpleegkundige Mw. M.A. Verhelst, endocrinologieverpleegkundige Tot slot Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u deze tijdens uw afspraak stellen of bellen met de endocrinologieverpleegkundige. Op maandagochtend, dinsdag en donderdag is Mw. S. van der Heydt bereikbaar via tel. (078) 654 12 29. Op dinsdag is Mw. M.A. Verhelst bereikbaar via tel. (078) 652 30 46. Meer informatie Meer informatie kunt u vinden op de site van het Albert Schweitzer ziekenhuis www.asz.nl Patiëntenvereniging Schildklierstichting Nederland De stichting is telefonisch bereikbaar op: maandag, dinsdag en donderdag tussen 09.00-13.00 uur op tel. (033) 422 40 36. De ervaringsdeskundigen zijn bereikbaar op: Maandag en dinsdag van 13.00-16.00 uur en woensdag tussen 18.30-21.00 uur op tel. 0900-899 8866 ( €1,- per gesprek) 5 Verdere informatie leest u op op de website van de stichting: www.schildklier.nl Wilt u uw mening geven over deze folder? Dat kan hier: www.asz.nl/foldertest/ Bronvermelding: afbeelding met toestemming overgenomen van Merck Manual. 6 Albert Schweitzer ziekenhuis augustus 2016 pavo 1292