Doesburg vernieuwt Virginia Woolf met snelheid en

Doesburg vernieuwt Virginia Woolf
met snelheid en humor
Toneel - Wie is er bang voor Virginia Woolf? (Hummelinck
Stuurman)
RECENSIE
Deze uitvoering van Wie is er bang geeft een voortreffelijk nieuw inzicht in
dit klassieke huwelijksdrama. Doesburgs regie is door de snelheid en
humor de genadestoot voor wie nog een sprankje hoop zag in dit stuk.
Door: Hein Janssen 26 februari 2017, 19:13
Wie is er bang voor Virginia Woolf?
Theater
Van: Edward Albee
Door: Hummelinck Stuurman Theaterbureau
Regie: Johan Doesburg
Gezien op 24/2, Leidse Schouwburg
Tournee t/m 31 mei 2017
Als er een prijs zou bestaan voor het lelijkste theateraffiche van het jaar dan zou die
dit keer moeten gaan naar Wie is er bang voor Virginia Woolf? van Hummelinck
Stuurman Theaterbureau. De acteurs Warre Borgmans en Carine Crutzen, die George
en Martha spelen, staan schreeuwend met opengetrokken monden tegenover elkaar.
Onflatteus, weinig subtiel en ronduit bedrieglijk. Want de voorstelling zelf geeft een
voortreffelijk nieuw inzicht in dit klassieke huwelijksdrama, dat gaat over liefde of
geen liefde, de angst voor ouderdom en aftakeling en het niet ingelost worden van
beloften.
In 1962 al schreef Edward Albee dit tijdloze stuk over het grijze bestaan van een
echtpaar dat reikte naar een kleurrijker toekomst, maar net misgreep. George is
docent op de geschiedenisfaculteit en 23 jaar getrouwd met Martha, dochter van de
rector. Ooit was hij een veelbelovend wetenschapper, nu stokt zijn carrière. George en
Martha zijn kinderloos bovendien en volledig op elkaar aangewezen. Drank dus en
visioenen, leugens over een zoon die niet bestaat en die gaandeweg het stuk wordt
doodverklaard.
Met de moed der wanhoop spelen ze gemene spelletjes met elkaar en met de gasten.
Zo'n spelletjesavond wordt door Albee in zijn meesterwerk Who's afraid of Virginia
Woolf? genadeloos beschreven. Een toneelstuk dat, als het goed wordt gedaan, bij
elke opvoering een nieuw en onverwacht facet laat zien. Nederland kent een rijke
opvoeringstraditie, dus er zijn al heel wat Martha's en Georges langsgekomen. Als
trouw theaterbezoeker groei je als het ware met het stuk mee, of misschien groeit het
stuk wel met jou mee. Iedereen zal er iets in herkennen, of we het nu willen of niet.
Regisseur Johan Doesburg heeft in deze nieuwe productie een even gewaagd als
geslaagd uitgangspunt toegepast: nog één keer volop en voluit ertegenaan en dan niet
zitten kniezen als het is afgelopen. Zijn regie is door de snelheid, de soms bijna
kluchtige humor en de uitmuntende acteurs de genadestoot voor wie misschien ooit
nog een sprankje hoop in dit toneelstuk zag.
Doesburg laat zijn personages tot rust komen en
vervolgens af denderen op een zenuwslopend einde
Als ze in het begin opkomen, zijn Martha en George al behoorlijk in de lorum: hij een
zwalkend clowntje, zij een wulpse del. Ze hebben een drankovergoten feestje bij haar
vader achter de rug en niets meer op te houden. Even houd je je hart vast, want hoe
moeten de spelers die energie twee uur lang vasthouden? Maar wat Doesburg
vervolgens doet, is tamelijk geniaal: hij laat zijn personages ogenschijnlijk tot rust
komen en vervolgens in volle overtuiging af denderen op een zenuwslopend
slotakkoord. Daarvoor hebben zij het jonge stel Nick and Honey uitgenodigd in de
nachtelijke uren een afzakkertje te komen halen en als getuigen van hun ondergang te
dienen. En wij, de toeschouwers, kijken en huiveren mee, daarom spelen de acteurs
vaak ook rechtsreeks op de zaal.
Warre Borgmans is een volstrekt eigenzinnige en unieke George. Alles aan hem is
beweeglijk: stem, handen, ogen, in een messcherp ritme en virtuoze mimiek. Die
kleine zuchtjes van onmacht tussen zijn tirades door - o mijn God, wat mooi. Carine
Crutzen ('Ik ben Moeder Aarde!') snelt in razend tempo van dronken naar wijdbeens
geil, naar doortrapt en eindigt snikkend en stikkend van emoties. Het is allemaal net
op het randje en juist daardoor zo spannend. Knap ook dat Yara Alink en Dragan
Bakema van Nick en Honey geen sneue typetjes maken, maar met hun nerveuze tics
al een jonge versie van George en Martha aan het worden zijn. Het maakt alles nog
treuriger.
'Ik heb naar je gekeken, maar je was er niet, (...) Als jij echt zou bestaan, liet ik me van
je scheiden', zegt Martha.
Ze hebben nog één avond lol gemaakt en dan dooft langzaam het licht. Ze zullen
zichzelf de trap op sleuren naar hun slaapkamer. Een ijskelder.